Khí thải từ các hoạt động sản xuất nông nghiệp chiếm 25-30%

TMO - Hàng năm sản xuất nông nghiệp nước ta thải ra môi trường khoảng 80 triệu tấn khí thải CO2 quy đổi, chiếm trên 30% tổng lượng khí nhà kính toàn quốc. Trong đó gần 70% phát thải khí nhà kính trong nông nghiệp đến từ các hoạt động trồng trọt, 46% là từ hoạt động canh tác lúa nước.

Vừa qua, tại Cần Thơ, Cục Trồng trọt và Tổ chức Phát triển Hà Lan (SNV) tổ chức hội thảo “Chuyển đổi chuỗi giá trị lúa gạo ứng phó với biến đổi khí hậu và hướng tới sự phát triển bền vững ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long” (TRVC).  

Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, vùng ĐBSCL có diện tích lúa 3,9 triệu ha/năm, trong đó có 700.000ha canh tác 3 vụ; tổng sản lượng hơn 24 triệu tấn (chiếm 56% cả nước); cung cấp 90% tổng lượng gạo xuất khẩu của cả nước. 

Ở Việt Nam, khí thải từ các hoạt động sản xuất nông nghiệp chiếm 25- 30% tổng lượng khí thải và một nửa trong số đó đến từ các hoạt động sản xuất lúa gạo. Trong nông nghiệp, 75% tổng lượng khí thải là Mê-tan (CH4), trong đó 75% là từ sản xuất lúa. 

Cục Trồng trọt cho biết, nỗ lực giảm phát thải từ sản xuất lúa đang gặp nhiều trở ngại như: các địa phương vẫn tập trung chủ yếu vào mục tiêu kinh tế, an ninh lương thực, chưa chú trọng vấn đề giảm phát thải; thiếu cơ chế thúc đẩy nông dân sản xuất lúa phát thải thấp; chi phí cho sản xuất lúa theo quy trình canh tác các-bon thấp vẫn còn cao; thất thoát sau thu hoạch còn cao (trên 10%)…

Việc chuyển đổi chuỗi giá trị lúa gạo ứng phó với biến đổi khí hậu được kỳ vọng góp phần giảm lượng khí thải 

Trước thực trạng trên, yêu cầu chuyển đổi chuỗi giá trị lúa gạo ứng phó với biến đổi khí hậu, giảm lượng khí thải được đánh giá là cần thiết trong việc thực hiện các mục tiêu về thích ứng với biến đổi khí hậu tại Việt Nam.

Với sự tài trợ của Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia, Tổ chức Phát triển Hà Lan đang phối hợp với Bộ NN&PTNT cùng các bộ, ngành Trung ương và địa phương để thực hiện Dự án chuyển đổi chuỗi giá trị lúa gạo ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững ở ĐBSCL (TRVC).

Dự án này dự kiến được thực hiện ở các địa phương có diện tích trồng lúa lớn tại vùng ĐBSCL (như Kiên Giang, An Giang, Đồng Tháp) từ 2022-2027. Mục tiêu nhằm cải thiện liên kết chuỗi giá trị lúa gạo, gia tăng thu nhập cho các nông hộ và tăng cường các giải pháp, công nghệ thông minh để sản xuất lúa với khí thải các bon thấp và giảm thiểu các tác động của biến đổi khí hậu. 

Dự án nhằm đẩy mạnh việc mở rộng ứng dụng trên quy mô lớn các công nghệ sản xuất lúa tiến bộ nhằm mang lại giá trị kinh tế cao hơn cho các nông hộ nhỏ cùng tác nhân trong chuỗi, nâng cao chất lượng lúa gạo và các giá trị xã hội, giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ môi trường.

Qua đó, dự án sẽ đóng vai trò xúc tác tạo ra sự chuyển đổi sản xuất và kinh doanh lúa gạo theo hướng bền vững và mang lại các giá trị bao trùm ở ba tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Kiên Giang có diện tích sản xuất lúa lớn nhất Đồng bằng sông Cửu Long, đóng góp tích cực vào các mục tiêu phát triển bền vững, thích ứng với khí hậu.

Dự án tập trung vào các mục tiêu chính, như: thông qua gói công nghệ tiến bộ hơn vào sản xuất trong vùng nguyên liệu để tăng thu nhập cho nông dân; cải thiện được chuỗi liên kết sản xuất lúa gạo; giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu thông qua việc các doanh nghiệp đưa ra gói công nghệ vừa mang tính giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu vừa mang tính thích ứng để hỗ trợ nông dân sản xuất ở các vùng sinh thái khác nhau.

Dự án sử dụng cơ chế trao giải thưởng dựa trên kết quả, khuyến khích và thu hút sự tham gia hợp tác giữa các tác nhân trong chuỗi giá trị lúa gạo, nhất là giữa nông dân và doanh nghiệp để đẩy mạnh mở rộng ứng dụng trên quy mô lớn các công nghệ sản xuất lúa tiến bộ.

Qua đó, tạo ra sự chuyển đổi sản xuất và kinh doanh lúa gạo theo hướng bền vững, thích ứng với BĐKH và mang lại các giá trị bao trùm. Cụ thể như, giúp mang lại giá trị kinh tế cao hơn cho các nông hộ nhỏ và toàn thể tác nhân trong chuỗi, nâng cao chất lượng lúa gạo và đạt được các mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ môi trường.

Theo Cục Trồng trọt thuộc Bộ NN&PTNT, Dự án TRVC dự kiến hỗ trợ phát triển sinh kế cho khoảng 300.000 hộ nông dân trồng lúa, giảm phát thải khoảng 200.000 tấn CO2, giảm 20-30% chất thải hóa học, tiết kiệm khoảng 15% chi phí đầu vào... Đồng thời, đề xuất các mô hình, phương pháp canh tác lúa giảm phát thải khí nhà kính được thực hiện và kiểm định quốc tế nhằm nhân rộng tại nước ta.

Theo Đề án tái cơ cấu ngành lúa gạo Việt Nam đến năm 2025 và 2030, mục tiêu đến năm 2030 giữ ổn định 3,5 triệu ha đất lúa, sản lượng hàng năm đảm bảo ít nhất 35 triệu tấn, làm nòng cốt bảo đảm an ninh lương thực quốc gia…

Mục tiêu cụ thể trong giảm phát thải, đến năm 2025, tỷ lệ giảm lượng phân bón hóa học, lượng thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hóa học là trên 30%, đến năm 2030 giảm 40%. Tỷ lệ thất thoát sau thu hoạch đến năm 2025 là 8% và năm 2030 là 5%. Tỷ lệ cơ giới hóa trong sản xuất lúa bình quân năm 2025 đạt 70% và năm 2030 là 80%, riêng ở ĐBSCL là 90% năm 2025 và 100% vào năm 2030...

Tuyết Mai