Khắc phục tình trạng ngập úng đô thị mùa mưa bão

TMO - Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Ngãi vừa thông qua chủ trương đầu tư 1.000 tỷ đồng cải tạo hệ thống thoát nước, xây trạm bơm, nhà máy để chống ngập, xử lý nước thải cho TP Quảng Ngãi.

Đây là dự án đã được HĐND tỉnh quyết định chủ tưởng đầu tư năm 2019 với tên gọi là “Hệ thống thu gom, xử lý nước thải tập trung của TP Quảng Ngãi (lưu vực ra sông Trà Khúc), tổng mức đầu tư khoảng 300 tỷ đồng. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai lập báo cáo nghiên cứu khả thi, chủ đầu tư nhận thấy quy mô và tổng mức đầu tư được duyệt chỉ đảm bảo giải quyết việc thu gom, xử lý nước thải cục bộ ở các cửa xả phía nam thoát ra sông Trà Khúc, chưa đảm bảo xử lý triệt để nước thải TP Quảng Ngãi.

Bên cạnh đó, mục tiêu dự án chưa bao gồm thoát nước mưa và chống ngập, trong khi hạ tầng thoát nước mưa và nước thải đang đi chung, nếu không kết hợp thì chưa phát huy được tối đa hiệu quả đầu tư. Sau này khi đầu tư dự án xử lý thoát nước mưa và chống ngập sẽ tốn kinh phí đầu tư nhiều hơn so với kết hợp làm chung nước mưa và nước thải.

Tình trạng ngập sâu do mưa lớn trên nhiều tuyến đường tại TP Quảng Ngãi. Ảnh: PL. 

Nhằm đảm bảo tính đồng bộ, phạm vi, quy mô của dự án được nghiên cứu có toàn bộ TP Quảng Ngãi, UBND TP Quảng Ngãi đã đề xuất, tham mưu UBND tỉnh đưa phạm vi đầu tư của dự án “Hệ thống thu gom xử lý nước thải tập trung của TP Quảng Ngãi (lưu vực ra sông Trà Khúc)” vào đề xuất trong dự án Phát triển hạ tầng thích ứng TP Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi vay vốn WB và UBND tỉnh đã trình Bộ Kế hoạch và Đầu tư thẩm định.

Tuy nhiên, hiện nay tính khả thi vay vốn đầu tư cho dự án này là không cao và thủ tục đầu tư dự án vay vốn ODA mất nhiều thời gian, trong khi vấn đề thoát nước mưa và xử lý nước thải TP Quảng Ngãi đang rất cần thiết và cấp bách, nếu không có giải pháp kịp thời thì vấn đề ngập úng và ô nhiễm môi trường sẽ có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, đời sống, sinh hoạt của nhân dân và sự phát triển bền vững của TP Quảng Ngãi. Vì vậy, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã chỉ đạo tách các nội dung đầu tư của dự án này ra khỏi Dự án Phát triển hạ tầng thích ứng TP Ngãi vay vốn WB.

Để giải quyết hiệu quả được mục tiêu là tiêu thoát nước mưa, chống ngập và xử lý nước thải lưu vực Nam sông Trà Khúc thì việc điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án Hệ thống thu gom xử lý nước thải tập trung của TP Quảng Ngãi (lưu vực ra sông Trà Khúc) là cần thiết. Dự kiến sau khi được điều chỉnh, dự án có tổng mức đầu tư là 1.000 tỷ đồng; nguồn vốn đầu tư từ ngân sách tỉnh; thời gian thực hiện năm 2024-2027.

Cụ thể, dự án sẽ cải tạo các cửa cống hồ Bàu Cả và hồ Nghĩa Chánh; nạo vét các tuyến mương, tuyến cống hiện trạng từ hồ Bàu Cả và hồ Nghĩa Chánh chảy ra sông Trà Khúc; đầu tư, nâng cấp một số tuyến cống thoát nước trên địa bàn thành phố đang thoát ra sông Trà Khúc và đầu tư mới trạm bơm Nghĩa Chánh (tại cống Bàu He). Xây dựng hệ thống thu gom nước thải khu trung tâm lõi TP Quảng Ngãi thuộc lưu vực thoát ra sông Trà Khúc và các cụm công trình đầu mối: Trạm bơm, giếng tách, Nhà máy Xử lý nước thải bờ Nam sông Trà Khúc.

UBND tỉnh Quảng Ngãi thông qua chủ trương đầu tư 1.000 tỷ đồng cải tạo hệ thống thoát nước, xây trạm bơm, nhà máy để chống ngập, xử lý nước thải cho TP Quảng Ngãi. Ảnh: PL. 

Mục tiêu của dự án là đảm bảo tiêu thoát nước mưa, xử lý nước thải khu vực đô thị thuộc phạm vi dự án đang thoát ra lưu vực phía Nam sông Trà Khúc; phối hợp với các dự án dọc sông Trà Khúc một cách hợp lý để phát huy tối đa hiệu quả, mục tiêu đầu tư đã đề ra; từng bước hoàn thiện hạ tầng thoát nước, hạ tầng đô thị theo định hướng quy hoạch chung xây dựng TP Quảng Ngãi đến năm 2040 đã được phê duyệt; góp phần chỉnh trang đô thị TP Quảng Ngãi theo hướng đô thị mới đạt các tiêu chuẩn kỹ thuật xây dựng môi trường và điều kiện sống của đô thị hiện đại.

Thành phố Quảng Ngãi hiện có gần 104km đường ống thoát nước và 6,5km tuyến kênh. Khu vực trung tâm TP Quảng Ngãi có hồ điều hòa Bàu Cả và hồ điều hòa Nghĩa Chánh. Nguyên nhân khiến thành phố Quảng Ngãi thường xuyên ngập mỗi khi có mưa lớn là do hệ thống thoát nước được xây dựng trước năm 2000, nhỏ và không đồng bộ, còn nhiều bất cập. Nhiều tuyến kênh thoát nước chính như kênh Bàu Sắt, kênh Bàu He, các hồ điều hòa Bàu Cả, Nghĩa Chánh bị bồi lắng, cỏ dại xâm lấn nhưng không được nạo vét, khơi thông, làm giảm dung tích chứa, ảnh hưởng rất lớn đến đường chảy thoát nước từ khu vực nội thành ra các sông.

Đáng chú ý, hiện nay hệ thống thoát nước mưa và hệ thống thoát nước thải sinh hoạt chưa qua xử lý đang đi chung. Hai dòng nước đều nhập chung vào cống. Dẫn đến vào mùa khô, mức độ pha loãng thấp, các miệng cống bốc mùi nồng nặc. Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh, vấn đề thoát nước mưa và xử lý nước thải ở TP Quảng Ngãi đang rất cần thiết và cấp bách, nếu không có giải pháp kịp thời thì vấn đề ngập úng và ô nhiễm môi trường sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, đời sống, sinh hoạt của nhân dân và sự phát triển bền vững của TP Quảng Ngãi. 

Nguyễn Liên