Khắc phục bất cập trong thu gom và xử lý chất thải rắn

TMO - Tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh Long An, khu xử lý rác tập trung của các đô thị theo quy hoạch được UBND tỉnh phê duyệt nhưng chưa xây dựng xong dẫn đến bị động trong việc vận chuyển, xử lý và tăng chi phí vận chuyển, xử lý rác. Đa số địa phương chưa quy hoạch các trạm trung chuyển rác đối với khu vực, địa bàn rộng, dân cư thưa...

Thông tin từ Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh cho biết, hiện nay, trên địa bàn tỉnh, lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh khoảng 870 tấn/ngày. Trong đó, Nhà máy Xử lý rác Tâm Sinh Nghĩa đóng tại huyện Thạnh Hóa tiếp nhận xử lý bằng phương pháp đốt khoảng 300-350 tấn/ngày; phần còn lại xử lý tại địa phương, một phần chuyển đến TP.HCM để xử lý. Riêng rác thải sinh hoạt vùng nông thôn, người dân tự thu gom, đổ tại hố chôn trong vườn nhà và đốt. Dự báo trong thời gian tới, lượng chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh tiếp tục tăng do quá trình phát triển công nghiệp. Theo Sở Tài nguyên và Môi trường, chất thải rắn sinh hoạt phát sinh nói trên chưa được phân loại tại nguồn cũng như trên địa bàn các huyện chưa bố trí trạm trung chuyển.

 UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 4174 quy hoạch địa điểm xử lý rác thải và Quyết định số 4528 về điều chỉnh Quy hoạch địa điểm xử lý rác thải tỉnh giai đoạn 2010-2020, tầm nhìn đến năm 2025; đồng thời, đang trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch các địa điểm xử lý CTR được tích hợp vào Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Toàn tỉnh hiện có 24 đơn vị thu gom, 4 vị trí xử lý CTR sinh hoạt, 5 đơn vị xử lý chất thải trong khu, cụm công nghiệp.

(Ảnh minh họa. Nguồn: Nguyệt Nhi)

Qua đánh giá, công tác thu gom, vận chuyển và xử lý CTR tại các địa phương tương đối ổn định, chưa xảy ra tình trạng ùn ứ rác. Các đơn vị thu gom quan tâm đến công tác bảo vệ môi trường trong quá trình thu gom, vận chuyển như trang bị xe ép rác chuyên dụng, khung giờ lấy rác phù hợp để hạn chế ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân, thực hiện các biện pháp kỹ thuật hạn chế rơi vãi nước rỉ rác trong quá trình vận chuyển,... Ngoài ra, UBND tỉnh quan tâm, bố trí quỹ đất để thu hút đầu tư xây dựng và vận hành nhà máy xử lý CTR trên địa bàn các huyện: Thạnh Hóa, Đức Hòa, Đức Huệ, Cần Giuộc và Thủ Thừa. UBND huyện Thạnh Hóa đang kêu gọi và đấu giá quyền sử dụng đất có điều kiện để triển khai xây dựng nhà máy xử lý chất thải tại xã Tân Đông, cạnh Nhà máy Xử lý chất thải Tâm Sinh Nghĩa.

Tuy nhiên, từ thực tế tại các địa phương khi thực hiện công tác này vẫn bộc lộ nhiều bất cập. Tại một số địa phương, công tác quy hoạch thu gom, xử lý rác thải dù có nhưng triển khai ra thực tế rất chậm, một số nơi thậm chí không triển khai quy hoạch được. Trong khi đó, lượng CTR bình quân tăng từ 5-10%/năm. Hiện việc xử lý rác thải cũng chưa thực sự bền vững khi có đến 50% lượng rác thải của tỉnh phải nhờ TP.HCM xử lý. Nếu như trường hợp TP.HCM ngưng tiếp nhận, xử lý rác thải thì sẽ rất khó khăn cho tỉnh trong tiếp nhận, xử lý rác. Việc xử lý rác thải tại khu vực nông thôn cũng còn nhiều bất cập, mỗi địa phương xử lý một kiểu, đa số người dân tự xử lý rác, có nơi đốt, có nơi chôn lấp.

Việc phân loại rác tại nguồn cũng còn hạn chế về quy mô và hiệu quả. Công tác thu gom chất thải rắn trên địa bàn tỉnh đạt tỷ lệ chưa cao, nhất là tại vùng nông thôn, các xã vùng ven. Tình trạng bỏ rác, đổ rác sinh hoạt không đúng nơi quy định còn xảy ra tại nhiều nơi. Việc thu gom bao bì thuốc bảo vệ thực vật mặc dù được quan tâm thực hiện nhưng số lượng thu gom chưa nhiều, mô hình thu gom chỉ làm theo phong trào, chưa nhân rộng tốt, khó bảo đảm lộ trình về thực hiện phân loại rác tại nguồn từ năm 2025.

Để bảo đảm thực hiện nghiêm việc chấp hành pháp luật trong công tác thu gom, xử lý CTR trên địa bàn tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh đề nghị UBND tỉnh cần xây dựng kế hoạch, khắc phục triệt để những tồn tại, hạn chế được chỉ ra trong giám sát. Trong đó, về công tác quy hoạch, cần nâng cao nhận thức và năng lực trong thực hiện quy hoạch, chú trọng các cơ chế, nguồn lực để bảo đảm các quy hoạch, hoạt động liên quan đến xử lý CTR được thực hiện đầy đủ, hiệu quả.

Đối với hoạt động xử lý CTR hiện nay, UBND tỉnh cần chỉ đạo các sở, ngành, địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, vận động nhằm nâng cao ý thức trong việc chấp hành pháp luật của người dân liên quan đến xử lý CTR nguy hại, chất thải sinh hoạt, nhất là phân loại rác thải rắn tại nguồn. Đối với những vướng mắc do liên quan các cơ chế trong thu gom, xử lý CTR từ thực tế tại các địa phương, UBND tỉnh sớm rà soát cơ chế, khắc phục chồng chéo, vướng mắc, khẩn trương ban hành văn bản sửa đổi, bổ sung Quyết định số 06 năm 2022 của UBND tỉnh trong việc lập bộ tính theo khối lượng rác đối với hộ gia đình, hộ kinh doanh, cơ sở kinh doanh, doanh nghiệp. Đặc biệt, UBND tỉnh cần sớm đề xuất HĐND tỉnh ban hành nghị quyết về giá dịch vụ thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt đúng quy định hiện hành và phù hợp với thực tế của tỉnh.

Quy hoạch tỉnh Long An thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trong đó, có phương án phát triển các khu xử lý chất rắn gồm: xây dựng một khu xử lý chất thải rắn tại huyện Thủ Thừa, xử lý chất thải rắn thông thường cho tỉnh Long An, Thành phố Hồ Chí Minh và xử lý chất thải nguy hại cho các tỉnh Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Vĩnh Long, Đồng Tháp; đồng thời nâng cấp, chuyển đổi công nghệ đốt tại Nhà máy Tâm Sinh Nghĩa phục vụ xử lý rác thải cho các huyện Thạnh Hóa và Tân Thạnh.

Tỉnh xây dựng 3 khu xử lý chất thải rắn tập trung tại các huyện Đức Huệ, Vĩnh Hưng và Cần Giuộc; quy mô tối thiểu 30 ha/khu. Long An xây dựng các trạm trung chuyển chất thải rắn tại tất cả khu đô thị có khoảng cách đến khu xử lý chất thải rắn trên 20 km; bố trí trạm trung chuyển chất thải rắn cỡ nhỏ tại khu đô thị có bán kính phục vụ tối đa 10 km. Chất thải được phân loại tại nguồn và công nghệ xử lý bao gồm tái sử dụng - tận thu, ủ phân, thiêu đốt chất thải không tái chế được (đốt rác phát điện), chôn lấp.

Phương Thảo