Hoàn thiện cơ chế trong lĩnh vực quản lý chất lượng môi trường không khí

TMO - Để hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về quản lý chất lượng môi trường không khí, trong giai đoạn từ năm 2022 đến năm 2025, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư rà soát, đề xuất xây dựng, ban hành cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ về bảo vệ môi trường đối với các đối tượng theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2020.

Báo cáo hiện trạng môi trường Việt Nam giai đoạn 2016-2020 của Bộ Tài nguyên và Môi trường cho thấy, ô nhiễm không khí ở nước ta tiếp tục là một trong các vấn đề đáng lo ngại. Môi trường không khí bị ô nhiễm chủ yếu là bụi (TSP, PM10, PM2.5), nhất là ô nhiễm bụi ở các đô thị lớn, ở một số khu công nghiệp, cụm công nghiệp, một số khu vực khai thác khoáng sản và ở một số làng nghề.

Đối với ô nhiễm không khí  tại các khu công nghiệp và cụm công nghiệp cho thấy: nồng độ bụi TSP đều vượt ngưỡng cho phép theo QCVN 05: 2013/BTNMT. Các ngành sản xuất điện than, công nghiệp sản xuất và chế biến vật liệu xây dựng, hoạt động khai thác khoáng sản phát sinh nhiều bụi nhất và gây ra ô nhiễm bụi nặng cho các vùng chung quanh.

Hoạt động sản xuất tại các khu, cụm công nghiệp gây ra ảnh hưởng lớn đến chất lượng môi trường không khí 

Hiện nay, cả nước có 47 làng nghề bị ô nhiễm môi trường rất nghiêm trọng, chủ yếu tập trung tại khu vực miền bắc. Tuy nhiên, chất lượng môi trường không khí nông thôn, các đô thị nhỏ nhìn chung còn tương đối tốt. Nồng độ các chất ô nhiễm không khí đều nằm trong ngưỡng cho phép của QCVN 05: 2013/BTNMT.

Ngành giao thông vận tải phát triển nhanh chóng đã gây ra nguồn thải ô nhiễm không khí rất lớn, nhất là tại các đô thị lớn. Đến cuối năm 2020 toàn quốc có tới 4.180.478 xe ô tô các loại và hơn 30 triệu xe mô tô, xe máy đang lưu hành. Công tác kiểm soát nguồn thải ô nhiễm từ giao thông vận tải còn rất hạn chế. Cho đến nay chỉ mới kiểm định khí thải đối với 1.736.188 xe ôtô động cơ xăng và 1.749.387 xe ôtô động cơ diesel đang lưu hành.

Ngoài ra, ở nhiều địa phương vùng đồng bằng thường đốt chất thải sinh hoạt theo kiểu tự nhiên hoặc bằng các lò đốt công suất nhỏ, nhiệt độ đốt không đủ cao để đốt cháy vô cơ hóa các hóa chất độc hại, tác hại rất lớn đến sức khỏe cộng đồng...

Khí thải từ các phương tiện giao thông là nguyên nhân gây ô nhiễm không khí hàng đầu tại các đô thị lớn. Ảnh: Minh Quân 

Năm 2021, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Kế hoạch quốc gia quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2021-2025, với mục tiêu tăng cường công tác quản lý chất lượng môi trường không khí thông qua kiểm soát nguồn phát sinh khí thải, giám sát chất lượng không khí chung quanh, cảnh báo, dự báo chất lượng không khí nhằm cải thiện chất lượng môi trường không khí và bảo đảm sức khỏe cộng đồng.

Vừa qua, Bộ Tài Nguyên và Môi Trường có Quyết định số 891/QĐ-BTNMT ban hành Kế hoạch thực hiện Quyết định số 1973/QĐ-TTG ngày 23/11/2021 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt kế hoạch quốc gia về quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2021-2025. 

Theo Kế hoạch, để triển khai công tác hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về quản lý chất lượng môi trường không khí, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư rà soát, đề xuất xây dựng, ban hành cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ về bảo vệ môi trường đối với các đối tượng theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2020. Công tác này sẽ được triển khai thực hiện trong giai đoạn từ năm 2022 đến năm 2025.

Trong giai đoạn từ năm 2022 đến năm 2025, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng sẽ phối hợp với Bộ Tài chính để hoàn thiện cơ chế tài chính, đa dạng hóa nguồn lực đầu tư cho lĩnh vực quản lý chất lượng môi trường không khí. 

Cụ thể, hoàn thiện cơ chế tài chính để tăng cường nguồn ngân sách cho các cơ quan quản lý nhà nước về các hoạt động đầu tư trang thiết bị quan trắc tự động liên tục và quan trắc định kỳ, quản lý cơ sở dữ liệu về khí thải và chất lượng môi trường không khí, các công cụ, mô hình dự báo chất lượng không khí. Nghiên cứu, huy động các nguồn lực đầu tư ngoài vốn ngân sách nhà nước và các nguồn lực khác cho quản lý chất lượng môi trường không khí...

Bên cạnh đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng sẽ phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn rà soát các cơ chế, chính sách hiện hành, đề xuất sửa đổi, bổ sung hoặc xây dựng mới cơ chế, chính sách phát triển ngành nghề truyền thống ít gây ô nhiễm môi trường không khí tại các làng nghề. Nghiên cứu xây dựng cơ chế, chính sách chuyển đổi sản xuất đối với những làng nghề sản xuất gây ô nhiễm không khí. 

Đồng thời, phối hợp với Bộ Giao thông vận tải xây dựng chương trình, đề án quốc gia phát triển phương tiện giao thông vận tải, hệ thống giao thông vận tải công cộng thân thiện với môi trường trong đó có phương tiện giao thông điện. Triển khai thực hiện trong giai đoạn từ năm 2022 đến năm 2025. 

Hoàng Hà