Hải Phòng – Xây dựng “phòng tuyến xanh” vững bền qua thực thi Luật Bảo vệ môi trường

TMO - Thời gian tới, thành phố Hải Phòng cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ môi trường mang tính thực tiễn, chú trọng các chính sách phân loại rác thải. Đồng thời, chú trọng nâng cao nhận thức cộng đồng, hình thành phong trào bảo vệ môi trường...

Đoàn công tác số 3 của Quốc hội do ông Lê Quang Mạnh – Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính dẫn đầu vừa có buổi làm việc với chính quyền thành phố Hải Phòng nhằm giám sát việc triển khai chính sách, pháp luật bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ Môi trường 2020 đi vào thực thi. Đây không chỉ là hoạt động giám sát pháp lý thường niên mà còn là dịp để đánh giá toàn diện những bước tiến nổi bật cùng những khó khăn, thách thức tồn tại trong quá trình phát triển theo hướng bền vững của một thành phố công nghiệp và cảng biển trọng điểm phía Bắc.

Đoàn khảo sát thực tế tại Khu công nghiệp Nam Cầu Kiền.

Quyết tâm đầu tư – Nền tảng cho chuyển đổi xanh

Hải Phòng đã dành hơn 3.900 tỷ đồng cho công tác bảo vệ môi trường trong giai đoạn 2021-2024 – một con số thể hiện rõ quyết tâm chính trị và sự ưu tiên trong chiến lược phát triển. Số tiền này được phân bổ hợp lý vào việc xây dựng, nâng cấp các công trình trọng điểm như trạm xử lý nước thải tập trung, nhà máy xử lý chất thải rắn đạt chuẩn công nghệ hiện đại, cùng với hệ thống quan trắc môi trường tự động giúp tăng cường khả năng kiểm soát.

Một điểm sáng đáng ghi nhận là 100% khu công nghiệp, cụm công nghiệp trên địa bàn vận hành hệ thống xử lý nước thải đạt chuẩn môi trường; trong đó, nhiều khu đã áp dụng mô hình khu công nghiệp sinh thái với các giải pháp đồng bộ về quản lý chất thải, giảm phát thải và tái chế, góp phần quan trọng vào nâng cao chất lượng môi trường.

Khu công nghiệp Nam Cầu Kiền là điển hình tiêu biểu cho hướng đi phát triển xanh của Hải Phòng. Tại đây, các giải pháp từ quản lý nước thải đến giảm thiểu phát thải khí nhà kính được triển khai đồng bộ, góp phần hình thành nền kinh tế tuần hoàn hướng tới mục tiêu phát triển không làm tổn hại đến môi trường tự nhiên và sức khỏe cộng đồng. Song song với đó, việc tổ chức phân loại rác thải sinh hoạt ngay từ nguồn cũng được triển khai nghiêm túc với hệ thống thu gom, xử lý đồng bộ, mang lại hiệu quả thiết thực trong giảm thiểu ô nhiễm và nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên.

Triển khai hiệu quả song vẫn còn nhiều thách thức 

Theo số liệu mới nhất, Hải Phòng đã đạt tỷ lệ thu gom rác thải sinh hoạt: 100% ở khu vực đô thị được thu gom, vận chuyển và xử lý hợp vệ sinh. Ở vùng nông thôn, tỷ lệ thu gom đạt khoảng 99%, trong đó tỉ lệ xử lý đúng theo quy chuẩn đạt khoảng 87%, cho thấy vẫn còn dư địa để nâng cao hiệu quả xử lý, đặc biệt là ở khu vực ngoài đô thị.

Về nguồn nước sạch, tỷ lệ sử dụng nước sạch tại đô thị gần như đạt tuyệt đối, trong khi tại nông thôn trên 94% hộ dân được cung cấp từ hệ thống nước tập trung, trong đó 74,4% đạt tiêu chuẩn chất lượng nước sinh hoạt theo quy định hiện hành. Mặc dù vậy, việc nâng cao chất lượng và phạm vi cung cấp nước sạch vẫn đang là yêu cầu cấp thiết để bảo đảm sức khỏe cộng đồng và phát triển bền vững.

Tuy nhiên, việc triển khai công tác bảo vệ môi trường trên địa bàn thành phố Hải Phòng còn đối mặt với một số thách thức, tồn tại: Chi phí đầu tư công nghệ xử lý chất thải còn cao, việc kiểm soát ô nhiễm ở một số làng nghề, cụm công nghiệp chưa đồng bộ; ý thức phân loại rác và hạn chế sử dụng nhựa dùng một lần trong một bộ phận người dân chưa được nâng cao đủ mức; ngoài ra, việc quản lý các bãi rác tạm còn tồn tại rủi ro về môi trường.

Giải pháp đột phá – Đòn bẩy nâng cao hiệu quả

Đoàn giám sát của Quốc hội đề nghị Hải Phòng cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ môi trường mang tính thực tiễn, chú trọng các chính sách phân loại rác, quản lý chất thải nguy hại và xử lý rác thải điện tử. Bên cạnh đó, việc huy động các nguồn lực xã hội ngoài ngân sách thông qua mô hình hợp tác công – tư, phát hành trái phiếu xanh và các công cụ tài chính bền vững được khẳng định là hướng đi mang tính chiến lược để tăng cường hiệu quả đầu tư hạ tầng môi trường.

Ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý môi trường được đánh giá là chìa khóa then chốt giúp công khai minh bạch dữ liệu, nâng cao trách nhiệm giải trình của doanh nghiệp và chính quyền địa phương, qua đó góp phần kiểm soát, giám sát môi trường một cách chặt chẽ và kịp thời.

Cùng với những giải pháp kỹ thuật, việc nâng cao nhận thức cộng đồng, hình thành phong trào bảo vệ môi trường mạnh mẽ là điều kiện tiên quyết để phát triển bền vững. Đặc biệt, cần đẩy mạnh giảm thiểu rác thải nhựa, phân loại rác sinh hoạt từ hộ gia đình và thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, hướng tới mục tiêu kép: vừa phát triển kinh tế, vừa giữ gìn môi trường sống xanh – sạch – đẹp.

Phối hợp đồng bộ – Động lực của phát triển bền vững

Để xây dựng thành công “phòng tuyến xanh” trên địa bàn, sự đồng thuận, phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư là yếu tố quyết định. Mỗi cá nhân cần nhận thức rõ trách nhiệm của mình trong bảo vệ môi trường, cùng chung tay hành động vì lợi ích chung của xã hội và thế hệ tương lai. 

Đây cũng là thông điệp mạnh mẽ mà Đoàn giám sát Quốc hội gửi gắm khi làm việc tại Hải Phòng, khẳng định: bảo vệ môi trường không chỉ là nhiệm vụ của nhà quản lý mà còn là nghĩa vụ của toàn dân.

Hải Phòng đã và đang xây dựng được nền móng vững chắc cho phát triển kinh tế xanh, trở thành hình mẫu phát triển bền vững ở khu vực miền Bắc. Thành tựu đáng kể về bảo vệ môi trường là minh chứng cho quyết tâm chính trị cao, sự sáng tạo trong quản lý và đột phá trong đổi mới công nghệ. Tuy nhiên, thành phố cần duy trì tận tâm, liên tục đổi mới tư duy và nâng cao hiệu quả quản lý để giữ vững và mở rộng “phòng tuyến xanh” – yếu tố sống còn của sự phát triển bền vững, đóng góp vào thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược môi trường quốc gia và phát triển đất nước./. 

Trọng Nhân