Doanh nghiệp chuyển đổi xanh, giảm phát thải trong sản xuất

TMO - Chuyển đổi xanh cho doanh nghiệp là xu hướng tất yếu của sự phát triển. Việc chuyển đổi không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội để xây dựng được chiến lược phát triển doanh nghiệp một cách hiệu quả nhất.

Năm 2017, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Kế hoạch hành động thực hiện Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững, trong đó Việt Nam cam kết thực hiện 17 mục tiêu lớn và 115 mục tiêu cụ thể liên quan đến mọi khía cạnh của 3 trụ cột Kinh tế-Xã hội-Môi trường. Trong đó, Mục tiêu số 12: Sản xuất và tiêu dùng bền vững và Mục tiêu số 13: Ứng phó kịp thời, hiệu quả với biến đổi khí hậu và thiên tai.

Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững cho biết, năm 2021, tại COP26, Chính phủ Việt Nam đã đưa ra mục tiêu đầy tham vọng, cam kết cùng cộng đồng quốc tế thực hiện phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Để đạt được mục tiêu này cần rất nhiều nguồn lực trong nước và quốc tế, đặc biệt là quá trình chuyển đổi xanh, thực hiện các giải pháp giảm phát thải từ chính cộng đồng các doanh nghiệp sản xuất - hiện đang là các nguồn phát thải khí nhà kính chủ yếu hiện nay.

Các doanh nghiệp vừa là chủ thể chịu tác động của biến đổi khí hậu, vừa là đối tượng quan trọng trực tiếp tham gia, biến các thách thức thành cơ hội từ tác động của biến đổi khí hậu và tạo ra nguồn lực để thúc đẩy công tác ứng phó với biến đổi khí hậu, triển khai các kế hoạch góp phần giảm phát thải khí nhà kính, thúc đẩy tăng trưởng xanh, phát triển bền vững. Mỗi doanh nghiệp cần đổi mới, nỗ lực khẳng định vai trò trong sản xuất kinh doanh, mở rộng phạm vi thị trường và hiện thực hóa mục tiêu ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu, phát triển bền vững, tăng trưởng xanh…

Sản xuất xi măng, thép và nhựa là những ngành có lượng phát thải khí nhà kính lớn ở Việt Nam cần được “xanh hóa” sản xuất. Ảnh: DL. 

Vì vậy, cộng đồng doanh nghiệp đóng vai trò đặc biệt quan trọng và mang tính quyết định, bởi thông qua mô hình sản xuất kinh doanh tuần hoàn, bền vững, doanh nghiệp sẽ đóng góp đáng kể vào giảm phát thải các-bon, hướng tới sản xuất, tiêu dùng xanh và mục tiêu phát thải ròng bằng “0”. Để thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng “0” và chuyển đổi xanh, ngành Công Thương tập trung hỗ trợ, thúc đẩy 3 nhóm giải pháp gồm:

Áp dụng các giải pháp về quản lý, công nghệ, thiết bị, kỹ thuật về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả nhằm tiết kiệm chi phí năng lượng đầu vào, giảm giá thành sản xuất, tăng hiệu quả kinh doanh, đồng thời giảm phát thải khí nhà kính do giảm nhu cầu sử dụng các nguồn năng lượng có nguồn gốc hóa thạch – Nguyên nhân chính gây phát thải khí nhà kính hiện nay; Khai thác và sử dụng các nguồn năng lượng mới, năng lượng tái tạo, năng lượng sạch – được xem là có mức phát thải khí nhà kính bằng “0” như năng lượng mặt trời, năng lượng gió, thủy điện, địa nhiệt, sinh khối, Hydrogen,... và để hỗ trợ thực hiện các giải pháp này, Chính phủ cũng đã ban hành nhiều cơ chế khuyến khích, hỗ trợ phát triển cho các loại hình năng lượng tái tạo từ năng lượng mặt trời, năng lượng gió, năng lượng sinh khối, năng lượng từ chất thải...

Đồng thời, áp dụng tổng thể các giải pháp quản lý, khai thác, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên, nguyên nhiên liệu đầu vào của hoạt động sản xuất, giảm thiểu tối đa chất thải ra môi trường và tận dụng tối đa các cơ hội áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ... hướng đến mô hình sản xuất bền vững của doanh nghiệp (giải pháp này đã được thể hiện tại Chiến lược sản xuất sạch hơn).

Ngoài 3 nhóm giải pháp kỹ thuật trên, Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 cũng đã quy định rõ về vai trò, trách nhiệm của cộng đồng doanh nghiệp phải tham gia thực hiện giảm phát thải khí nhà kính theo lộ trình, theo đó các quy định về kiểm kê phát thải khí nhà kính phải thực hiện từ năm 2023, xây dựng kế hoạch và thực hiện các biện pháp giảm nhẹ phát thải khí nhà kính tự thực hiện đến năm 2025 và bắt buộc thực hiện theo hạn ngạch được phân bổ từ năm 2026 trở đi, hay các cơ chế hỗ trợ thực hiện nghĩa vụ giảm phát thải thông qua sàn giao dịch tín chỉ carbon, cơ chế bù trừ tín chỉ carbon... sẽ được áp dụng thử nghiệm từ năm 2025... là những cơ chế thị trường sẽ được triển khai nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp đạt được mục tiêu giảm phát, chuyển đổi xanh, hướng đến nền sản xuất bền vững của mình.

Trước những tác động của biến đổi khí hậu, việc từng bước ''xanh hóa'' sản xuất, nhà máy xanh, công nghệ xanh, nguyên liệu sạch được nhiều địa phương chú trọng. 

Theo đánh giá của Sở Công Thương TP Đà Nẵng, trước những tác động của biến đổi khí hậu, việc từng bước ''xanh hóa'' sản xuất, nhà máy xanh, công nghệ xanh, nguyên liệu sạch, năng lượng xanh để hướng tới sản xuất xanh đang trở thành xu thế tất yếu và là công cụ tạo lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp. Với các cam kết hành động mạnh mẽ, Việt Nam nói chung và TP Đà Nẵng nói riêng xác định chuyển đổi xanh, phát triển bền vững sẽ là xu hướng chủ đạo trong thời gian tới của doanh nghiệp.

Thông tin từ ban Quản lý Khu Công nghệ cao và các Khu công nghiệp Đà Nẵng, trong năm 2023-2023, Ban Quản lý sẽ tham khảo, nghiên cứu chính sách phát triển khu công nghiệp sinh thái tại một số quốc gia trong khu vực (chủ yếu là Nhật Bản, Hàn Quốc) nhằm tham mưu UBND thành phố ban hành chính sách hỗ trợ doanh nghiệp cải tiến quy trình quản lý và vận hành, đổi mới công nghệ sản xuất để giảm các nguồn gây ô nhiễm, thực hiện cộng sinh công nghiệp và chuyển đổi thành khu công nghiệp sinh thái.

Nghiên cứu xây dựng Trang thông tin về sử dụng hiệu quả tài nguyên và sản xuất sạch hơn, công bố các thông tin về chất thải có thể tái chế tại các doanh nghiệp nhằm thúc đẩy liên kết cộng sinh công nghiệp. Tăng cường hiệu quả công tác giám sát xả thải, khuyến khích doanh nghiệp lắp đặt các hệ thống giám sát môi trường, công khai dữ liệu trên Trang thông tin điện tử Ban Quản lý.  Đẩy mạnh tập huấn về kiểm toán năng lượng, chất thải, các quy định mới về bảo vệ môi trường cho cán bộ chuyên trách, kiêm nhiệm công tác bảo vệ môi trường tại các doanh nghiệp trong các khu công nghiệp.  Đẩy mạnh hỗ trợ kết nối giữa các quỹ tín dụng xanh với doanh nghiệp.

Thành phố Đà Nẵng hiện có 6 khu công nghiệp, 1 khu công nghệ cao đã đi vào hoạt động; đang đầu tư khu công nghiệp hỗ trợ khu công nghệ cao Đà Nẵng và 3 khu công nghiệp mới. Theo đề án “Xây dựng Đà Nẵng – thành phố môi trường” giai đoạn 2021 – 2030, Đà Nẵng đặt mục tiêu đến năm 2025, có ít nhất 1 khu công nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn khu công nghiệp sinh thái theo tiêu chuẩn quốc gia; và đến năm 2030 có 2 – 3 khu công nghiệp sinh thái.

Lê Dung