Đẩy mạnh xuất khẩu nông sản chính ngạch sang thị trường Trung Quốc

TMO - Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa ký các nghị định thư về xuất khẩu chính ngạch mặt hàng ớt, chanh leo, tổ yến và cám gạo sang thị trường Trung Quốc.

Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức của Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đến Việt Nam, từ ngày 14 đến 15/4 Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa ký các nghị định thư về xuất khẩu ớt, chanh leo, tổ yến, cám gạo sang thị trường Trung Quốc. 

Cụ thể, các nghị định thư được ký kết gồm: Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với quả ớt xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc; Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với quả chanh leo xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc; Nghị định thư về yêu cầu an toàn và kiểm dịch động, thực vật đối với cám gạo và cám gạo chiết ly làm nguyên liệu thức ăn chăn nuôi xuất khẩu của từ Việt Nam sang Trung Quốc;  Nghị định thư về các yêu cầu kiểm dịch, kiểm tra và vệ sinh thú y đối với các sản phẩm tổ yến thô và tổ yến sạch xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc.

Thông tin từ Hiệp hội Rau quả Việt Nam, ớt tươi và chanh leo đang được xuất khẩu thí điểm sang Trung Quốc. Khi nghị định thư được ký kết, 2 nông sản này có nhiều cơ hội, điều kiện thuận lợi hơn để mở rộng thị trường, khách hàng tại Trung Quốc. Đối với sản phẩm yến, từ tháng 11/2022 Việt Nam và Trung Quốc đã ký Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch, kiểm tra và vệ sinh thú y đối với sản phẩm tổ yến  của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc. Đến tháng 11/2023, doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu thành công lô sản phẩm tổ yến đầu tiên sang thị trường này.

Sầu riêng, thanh long, chuối, mít là những mặt hàng được xuất khẩu nhiều nhất sang thị trường Trung Quốc. Ảnh: VQ. 

Hiện 14 loại nông sản Việt Nam đã được xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc, đem lại doanh thu hàng tỷ USD mỗi năm. Trong đó, 6 mặt hàng hai bên đã ký Nghị định thư xuất khẩu (dưa hấu, măng cụt, thạch đen, sầu riêng, chuối tươi và khoai lang) và 6 mặt hàng truyền thống chưa được chuẩn hóa bằng Nghị định thư xuất khẩu (thanh long, chôm chôm, xoài, vải, nhãn, mít). Riêng mặt hàng chanh leo, ớt đang được xuất khẩu thí điểm. 

Đến thời điểm hiện tại, hai bên đã ký 24 thỏa thuận ghi nhớ và nghị định thư về xuất, nhập khẩu các mặt hàng nông, lâm, thủy sản. Riêng năm 2024 đã ký 4 nghị định thư bao gồm: Nghị định thư về xuất khẩu sầu riêng đông lạnh, xuất khẩu cá sấu, xuất khẩu khỉ và Nghị định thư xuất khẩu dừa tươi. 

Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho rằng xuất khẩu ngành hàng rau quả sang thị trường Trung Quốc tăng mạnh nhờ hai nước cùng tham gia các Hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương, như Hiệp định ASEAN - Trung Quốc, Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) và các Nghị định thư ký giữa hai nước.

Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, kim ngạch xuất khẩu nông sản 3 tháng đầu năm 2025 đạt 15,72 tỷ USD, tăng 13,1% so với cùng kỳ năm 2024. Châu Á là thị trường xuất khẩu lớn nhất của các mặt hàng nông sản Việt Nam với thị phần chiếm 42%.

Trong đó, Trung Quốc là đối tác nhập khẩu nông sản Việt Nam lớn thứ hai thế giới với thị phần 17,3%. So với cùng kỳ năm trước, ước giá trị xuất khẩu nông sản của Việt Nam 3 tháng đầu năm 2025 sang thị trường Trung Quốc tăng 3,6%. Mặt hàng rau quả của Việt Nam hiện cũng chủ yếu được xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, với tỷ trọng giá trị xuất khẩu chiếm 44,5%. Dù giá trị xuất khẩu đang biến động nhưng Trung Quốc vẫn là thị trường số 1 của rau quả Việt. 

Trung Quốc là thị trường xuất khẩu nông sản trọng điểm của Việt Nam. Ngoài các mặt hàng thế mạnh như rau quả, thủy sản, các doanh nghiệp đang tập trung tăng thị phần các mặt hàng còn nhiều tiềm năng như cao su, hạt tiêu, sắn… Việc ký kết các nghị định thư cho phép xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc thời gian qua đã tạo sức bật cho nhiều loại nông sản của Việt Nam tại thị trường này.

Tuy nhiên, từ đầu năm 2025, phía Trung Quốc đã tăng cường công tác kiểm tra, kiểm nghiệm chất lượng trái cây nhập khẩu từ tất cả các quốc gia, trong đó có nhiều mặt hàng trái cây xuất khẩu chủ lực của Việt Nam được xuất khẩu qua địa bàn tỉnh Lạng Sơn như: Sầu riêng, thanh long, mít... Đặc biệt công tác kiểm tra nghiêm ngặt, siết chặt kiểm soát dư lượng hợp chất vàng O hay Cadimi đối với trái sầu riêng đã làm giảm kim ngạch xuất khẩu hoa quả, trái cây của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc trong quý đầu năm 2025 so cùng kỳ.

Hiện nay cơ quan chức năng phía Trung Quốc cũng đang hoàn thiện các cơ chế, chính sách quản lý về tiêu chuẩn chất lượng, siết chặt công tác kiểm nghiệm, kiểm dịch, an toàn thực phẩm...Trước hàng rào kỹ thuật tiếp tục siết chặt với các loại nông sản khác, các doanh nghiệp cần tập trung nâng cao chất lượng để không ảnh hưởng tới kim ngạch xuất khẩu của ngành hàng này./.

Thu Trang