Đảm bảo định cư an toàn cho người dân vùng thiên tai

TMO - Nhằm giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra, tỉnh Phú Thọ tích cực bố trí, ổn định vùng dân cư khỏi các khu vực có nguy cơ cao như sạt lở đất, lũ quét. Việc thiết lập các điểm định cư mới an toàn góp phần bảo vệ tính mạng, tài sản của người dân, tạo tiền đề phát triển kinh tế - xã hội.

Tỉnh Phú Thọ có nhiều khu vực miền núi, địa hình phức tạp, thường xuyên chịu ảnh hưởng của mưa lũ, sạt lở đất và lũ quét. Những năm gần đây, tình hình thiên tai diễn biến khó lường, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống và an toàn của người dân, đặc biệt là các hộ sinh sống tại vùng có nguy cơ cao.

Trước thực trạng đó, tỉnh đã triển khai kế hoạch rà soát, di dời và bố trí dân cư đến các khu tái định cư an toàn hơn. Các điểm tái định cư được đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu như đường giao thông, điện, nước sinh hoạt, trường học và trạm y tế, nhằm đảm bảo người dân có điều kiện sinh sống ổn định sau khi chuyển đến nơi ở mới.

Ngoài ra, chính quyền địa phương còn chú trọng hỗ trợ người dân khôi phục sinh kế, phát triển sản xuất thông qua các chương trình đào tạo nghề, hỗ trợ cây trồng, vật nuôi phù hợp với điều kiện địa phương. Đơn cử, tại xã Xuân Sơn (huyện Tân Sơn), đây là xã vùng sâu, vùng xa nằm trong vùng lõi của Vườn Quốc gia Xuân Sơn.

Khu vực này có địa hình đồi núi cao, mỗi khi bão lũ kéo dài khiến nhiều quả đồi bị nứt ngang, tiềm ẩn nguy cơ gây sạt lở và mất an toàn cho người dân. Trước đây, khi du lịch cộng đồng chưa phát triển, để đến được vùng trung tâm xã Xuân Sơn rất khó khăn, đường nhỏ, dốc quanh co, đời sống người dân còn nhiều khó khăn. Đặc biệt, cứ mỗi mùa mưa lũ, mưa lớn xảy ra, cả chính quyền và người dân xóm Dù lại lo lắng, bất an.

Các loại hình thiên tai như lũ quét, sạt lở đất thường xuyên xảy ra trên địa bàn tỉnh Phú Thọ trong những năm gần đây. (Ảnh: TT). 

Do đó, nhằm mục tiêu đảm bảo an toàn về tính mạng con người, tài sản, khắc phục hậu quả do thiên tai gây ra, sớm ổn định cuộc sống của người dân, huyện Tân Sơn đã quyết định xây dựng một khu tái định cư để di dời hàng chục hộ dân ra khỏi nơi nguy hiểm. Năm 2018, một trận bão lũ lớn khiến cuộc sống yên bình của người dân trở thành nỗi sợ hãi, bất an. Nhiều gia đình lo sợ tính mạng bị đe dọa nên đã bỏ nhà chuyển đi chỗ khác. Đến năm 2022, khu tái định cư xóm Dù, xã Xuân Sơn được hoàn thành và bàn giao cho người dân.

Khi được chuyển đến khu tái định cư sinh sống, nơi đây đã trở nên sôi động và hấp dẫn. Với vị trí thuận lợi nằm ngay trung tâm hành chính của xã đã đem đến cho người dân một nơi ở ổn định. Đồng thời, tạo ra nhiều cơ hội mới cho sự phát triển kinh tế, văn hóa và xã hội. Theo chia sẻ của người dân thuộc xóm Dù, từ khi ra đây sinh sống, gia đình giờ mới có một không gian sống bằng phẳng và thoáng đãng hơn. Tận dụng vị trí thuận lợi, gia đình đã mở cửa hàng buôn bán các mặt hàng thiết yếu và cửa hàng ăn. Điều này không chỉ nâng cao thu nhập cho gia đình mà còn thúc đẩy sự phát triển chung của cả xã.

Ngoài ra, khu tái định cư cũng tạo ra môi trường thuận lợi cho sự giao lưu, kết nối giữa các cư dân. Các hoạt động văn hóa, thể thao được tổ chức thường xuyên giúp mọi người gắn bó, đoàn kết hơn. Những buổi họp mặt hay lễ hội truyền thống đã góp phần tăng cường tình làng nghĩa xóm, xây dựng một cộng đồng vững mạnh và hạnh phúc.

Lãnh đạo xã Xuân Sơn (huyện Tân Sơn) cho biết, chương trình di dân ra vùng đất an toàn kết hợp với chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát được triển khai đồng bộ từ năm 2018 đến nay. Cơ bản các hộ có trong danh sách đã di dân ra khu tái định cư. Đến nay chỉ còn 3 hộ đã nhận đất nhưng chưa chuyển nhà đến khu tái định cư do đang xem ngày làm vào tháng 7, tháng 8 tới đây.

Trước đó, tổng số hộ bị ảnh hưởng thiên tai có nguy cơ sạt lở và ngập lụt năm 2018 là 46 hộ. Trong đó có 30 hộ đã nhận đất, 14 hộ không nhận đất; 2 hộ không đủ điều kiện (do ở nhờ không phải đất chính chủ). Hiện nay, đã có 27/30 hộ đã làm nhà ra khu tái định cư xóm Dù. Đối với các trường hợp bị ảnh hưởng bởi thiên tai năm 2016, 2017 có 8 hộ đã di dời và phát sinh mới 6 hộ tại khu Bãi Lạc xóm Dù.

Các vùng tái định cư giúp người dân ổn định cuộc sống, phòng tránh thiệt hại nặng nề từ thiên tai gây ra. 

Lãnh đạo Ban Quản lý dự án Quy hoạch và Cơ sở hạ tầng huyện Tân Sơn, khu tái định cư xóm Dù, xã Xuân Sơn có tổng mức đầu tư là 14,861 tỷ đồng, diện tích quy hoạch khoảng 3,6ha. Hiện nay, cơ bản khu tái định cư xóm Dù đã hoàn thành về các hạng mục xây dựng; đồng thời đã bàn giao đất cho dân làm nhà, đảm bảo nơi ở an toàn cho người dân trong mùa mưa bão sắp tới.

Trong quá trình triển khai, nhận được sự đồng tình ủng hộ của chính quyền cấp cơ sở và bà con nhân dân nên không có bất kỳ vướng mắc, khó khăn nào liên quan đến đầu tư xây dựng. Có thể thấy, việc xây dựng khu vực an toàn không chỉ là biện pháp kỹ thuật, mà còn là chiến lược dài hạn nhằm bảo vệ tính mạnh, tài sản của người dân và phát triển kinh tế xã hội bền vững; đồng thời góp phần vào việc thích ứng với những thay đổi khắc nghiệt của khí hậu trong tương lai.

Đảm bảo định cư an toàn cho người dân vùng thiên tai là một trong những nhiệm vụ trọng tâm mà tỉnh Phú Thọ xác định phải thực hiện lâu dài, kiên trì và đồng bộ. Không chỉ dừng lại ở việc di dời dân cư khỏi khu vực có nguy cơ sạt lở, lũ quét, mà còn là quá trình xây dựng những khu dân cư mới có điều kiện sống tốt hơn, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Đây cũng là cách để giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra, góp phần bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân và ổn định tình hình kinh tế - xã hội ở các địa phương.

Tuy nhiên, để việc tái định cư thực sự bền vững, Phú Thọ cần tiếp tục chú trọng đến công tác quy hoạch khoa học, đầu tư đồng bộ hạ tầng kỹ thuật – xã hội tại các điểm dân cư mới, đồng thời có chính sách hỗ trợ phù hợp để người dân yên tâm gắn bó lâu dài. Việc lồng ghép chương trình bố trí dân cư với kế hoạch giảm nghèo, phát triển sinh kế và bảo vệ môi trường cũng là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, chủ động ứng phó với thiên tai bằng các giải pháp chiến lược, trong đó có việc đảm bảo chỗ ở an toàn cho người dân, thể hiện rõ trách nhiệm và tầm nhìn của chính quyền tỉnh Phú Thọ trong công tác quản lý rủi ro thiên tai và phát triển bền vững. Đây không chỉ là yêu cầu trước mắt mà còn là nền tảng cho sự phát triển ổn định, lâu dài của cả vùng.

Đỗ Tâm