Đảm bảo an toàn đập, hồ chứa nước trước mùa mưa bão

TMO - Do địa hình bị chia cắt mạnh bởi các dãy núi cao và khe suối sâu, độ dốc lớn, tỉnh Hòa Bình hằng năm đều chịu ảnh hưởng nặng nề từ thiên tai, mưa lũ... Trước mùa mưa lũ năm nay, ngành chức năng tỉnh Hòa Bình đẩy mạnh công tác rà soát, đánh giá hiện trạng các công trình đập, hồ chứa nước trên địa bàn. 

Hiện trên địa bàn toàn tỉnh có 544 hồ chứa thủy lợi các loại, trong đó có 474 hồ chứa thuộc phạm vi điều chỉnh của Nghị định 114/2018/NĐ-CP ngày 04/9/2018 của Chính phủ về quản lý an toàn đập, 70 hồ chứa không thuộc phân loại hồ tại Nghị định 114/2018/NĐ-CP. Trong 474 đập, hồ chứa nước cần thực hiện các quy định về an toàn đập có 49 hồ lớn, 151 hồ đập loại vừa, 274 hồ đập loại nhỏ. Hiện Công ty TNHH MTV khai thác công trình thủy lợi quản lý 208 hồ chứa là các hồ chứa lớn và vừa trên địa bàn tỉnh, số lượng hồ chứa còn lại được phân cấp cho cấp huyện quản lý, trực tiếp là các Hợp tác xã, tổ hợp tác và UBND các xã vận hành khai thác. 

Theo đánh giá của Sở NN&PTNT tỉnh, các công trình hồ chứa của tỉnh được xây dựng từ năm 1960-1990 là những công trình được đầu tư từ ngân sách nhà nước đều đã quá thời hạn kiểm định, nên số lượng công trình đập cần kiểm định chất lượng an toàn nhiều dẫn đến cần nguồn kinh phí rất lớn để thực hiện kiểm định. Do vậy hầu hết các hồ chứa trên địa bàn tỉnh đến thời gian kiểm định đều chưa được thực hiện kiểm định. Tuy vậy, những hồ chứa đã hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng cũng đã được đầu tư sửa chữa, nâng cấp để đảm bảo an toàn. Đến nay mới chỉ có 15 công trình hồ chứa thực hiện được cắm mốc hành lang bảo vệ đập.

Nhằm xây dựng phương án đảm bảo an toàn công trình và phương án đảm bảo an toàn vùng hạ du, UBND tỉnh Hòa Bình đã phê duyệt danh mục 140 công trình hồ chứa có dung tích từ 500.000 m3, hoặc chiều cao trên 12 m phải lập phương án đảm bảo an toàn công trình tại Quyết định số 2568/QĐ-UBND ngày 20/01/2014. Đến nay các hồ chứa có dung tích từ 500.000 m3, hoặc chiều cao trên 12 m đã được xây dựng xong phương án đảm bảo an toàn công trình và phương án đảm bảo an toàn vùng hạ du.

Trước mùa mưa lũ năm nay, ngành chức năng tỉnh Hòa Bình đẩy mạnh công tác rà soát, đánh giá hiện trạng các công trình đập, hồ chứa nước trên địa bàn. Ảnh: ĐT. 

Qua báo cáo của các huyện, thành phố, Công ty Khai thác công trình thủy lợi, phần lớn các công trình đập, hồ chứa nước trên địa bàn các huyện được đánh giá đảm bảo an toàn trước mùa mưa lũ năm 2024. Tuy vậy hiện tại vẫn còn một số công trình bị hư hỏng cần được tiếp tục sửa chữa nâng cấp để đảm bảo an toàn. Cụ thể, qua rà soát có 176 hồ bị hư hỏng xuống cấp, 368 hồ còn lại hoạt động bình thường. Số lượng hồ đập hư hỏng xuống cấp chiếm 31,8% tổng số hồ chứa toàn tỉnh, trong đó có 29 công trình đang được đầu tư sửa chữa từ nguồn ngân sách trung ương, ngân sách tỉnh, ngân sách huyện, tuy nhiên do điều kiện khó khăn về kinh phí nên chưa có kinh phí để sửa chữa, nâng cấp, hàng năm các đơn vị quản lý, khai thác thực hiện gia cố đảm bảo an toàn cho công trình trong mùa mưa lũ.

Các công trình hư hỏng, xuống cấp cần nâng cấp sửa chữa có 147 hồ, đập chứa nước thủy lợi; các hồ đập bị hư hỏng ở các hạng mục như thấm qua thân và nền đập, lún, nứt, sạt trượt mái dốc, xói lở thượng hạ lưu, hư hỏng, xói lở tràn hoặc tràn không đảm bảo khả năng thoát lũ, rò rỉ cống lấy nước… cần phải có kế  hoạch để sửa chữa trong thời gian tới.

Thời gian qua, Sở NN&PTNT tỉnh đã chủ động trong công tác phòng ngừa, ứng phó thiên tai, ban hành kịp thời các công văn chỉ đạo công tác đảm bảo an toàn công trình thuỷ lợi, an toàn hồ đập, hồ chứa nước trước và trong mùa mưa lũ; chỉ đạo đảm bảo an toàn các công trình thuỷ lợi trên địa bàn tỉnh. Đôn đốc các địa phương, đơn vị thường xuyên rà soát, xác định chính xác các khu vực trọng điểm xung yếu; rà soát phân loại và đánh giá mức độ an toàn tất cả các hồ chứa trên địa bàn tỉnh; xây dựng phương án đảm bảo an toàn cho từng khu vực, từng công trình; có phương án bố trí lực lượng và phân bổ kinh phí cụ thể, sát với thực tế và điều kiện từng địa phương;

Bên cạnh đó, thường xuyên kiểm tra đôn đốc, chỉ đạo việc tổ chức thực hiện; phối hợp chặt chẽ với các ngành liên quan, tổng hợp tình hình và đề xuất UBND tỉnh các biện pháp đối phó khi có tình huống xảy ra. Tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức của người dân trong công tác phòng tránh thiên tai; chủ động nắm vững các địa bàn nguy hiểm về sạt lở, tái định cư để khi có hỗ trợ kinh phí của Trung ương là có thể triển khai được các dự án tái định cư, chống sạt lở nhằm phát huy hiệu quả của dự án, nhanh chóng đảm bảo ổn định đời sống nhân dân.

Công tác vận hành an toàn hồ chứa, đập thủy lợi trong mùa mưa lũ là nhiệm vụ quan trọng được tỉnh đặc biệt chú trọng triển khai. 

Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh về công tác đảm bảo an toàn đập, hồ chứa nước trước mùa mưa lũ, huyện Lạc Sơn tăng cường giám sát, theo dõi chặt chẽ và triển khai thực hiện các phương án bảo đảm an toàn công trình hồ, đập trên địa bàn, nhất là các hồ chứa nhỏ, xung yếu, được xây dựng từ lâu, xuống cấp... Trên địa bàn huyện Lạc Sơn hiện có hơn 220 hồ, đập chứa nước (126 hồ, đập do địa phương quản lý). Đa phần hồ chứa có dung tích vừa và nhỏ, nhiệm vụ chủ yếu là tích nước phục vụ nhu cầu dân sinh, tưới tiêu, nuôi trồng thủy sản, phòng lũ cho hạ du.

Qua kiểm tra thực tế vào tháng 5/2024, toàn huyện có 13/126 công trình bị hư hỏng, nguy cơ mất an toàn cần được sửa chữa, nâng cấp. Các công trình còn lại cơ bản đảm bảo tưới tiêu và thoát nước chống ngập úng trong mùa mưa bão. Với phương châm "chủ động phòng tránh, ứng phó kịp thời, khắc phục hậu quả nhanh chóng, hiệu quả”, lấy phòng tránh là chính gắn với thực hiện "4 tại chỗ”, trước khi vào mùa mưa lũ năm 2024, UBND huyện đã chỉ đạo các đơn vị, địa phương chủ động xây dựng phương án, kế hoạch, kiểm tra lực lượng, phương tiện, vật tư dự phòng, đảm bảo công tác ứng phó với thiên tai.

Trong phương án phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn hàng năm, huyện đều xác định hệ thống thủy lợi, nhất là các công trình, hồ chứa là khu vực trọng điểm cần được chú trọng bảo vệ nhằm hạn chế thấp nhất thiệt hại do mưa, lũ gây ra. Tính đến tháng 5/2024, huyện đã hoàn thành việc kiểm tra, rà soát, xác định những nguy cơ tại các công trình thủy lợi để xây dựng phương án phòng chống thiên ta lũ bão cụ thể, hữu hiệu cho từng loại công trình. 

UBND huyện, Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn, phòng thủ dân sự huyện đã yêu cầu các địa phương có hồ chứa, đơn vị thi công công trình hồ chứa lập phương án đảm bảo an toàn trong mùa mưa lũ theo quy định. Đôn đốc đẩy nhanh tiến độ thi công, hoàn thành một số hạng mục công trình vượt lũ để đảm bảo an toàn cho công trình và người dân khu vực lân cận và yêu cầu chống lũ trong mùa mưa bão năm 2024. 

Huyện Lạc Thủy hiện có 118 công trình hồ chứa, trạm bơm phục vụ tưới chủ động cho trên 5,5 nghìn ha sản xuất nông nghiệp. Để bảo đảm an toàn cho các công trình đê điều, hồ đập… và đáp ứng đủ nước phục vụ sản xuất trước mùa mưa bão năm nay, ngành nông nghiệp huyện cùng các ngành, đơn vị chuyên môn đã tập trung kiểm tra, đánh giá hiện trạng, phát hiện những điểm xung yếu và triển khai phương án khắc phục, xử lý kịp thời.

Căn cứ kết quả kiểm tra, đánh giá hiện trạng công trình đê điều Ban chỉ huy PCTT&TKCN huyện yêu cầu các xã, thị trấn khẩn trương hoàn thành công tác tu bổ, bảo dưỡng, sửa chữa đối với 11 công trình đê điều, thủy lợi bị hư hỏng, ảnh hưởng do thiên tai. Các địa phương cũng chủ động chuẩn bị đủ số lượng, chủng loại vật tư dự trữ, huy động vật tư trong Nhân dân khi có sự cố xảy ra; tổ chức diễn tập phương án PCTT& TKCN, kiểm tra việc chuẩn bị vật tư, lực lượng, phương tiện sẵn sàng xử lý các tình huống. 

Huyện Lạc Thủy có 9/10 xã vùng ven sông Bôi, Thanh Hà và sông Đập nên nhiều hộ nằm trong vùng chịu ảnh hưởng thiên tai hàng năm. Để đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản của người dân, huyện rà soát, xây dựng phương án bố trí dân cư tại chỗ cho 740 hộ nằm trong vùng có nguy cơ thiên tai cao. Chỉ đạo các đơn vị chuyên môn rà soát đánh giá hiện trạng các công trình thủy lợi trên địa bàn trước, trong và sau mùa mưa lũ; đề xuất với Sở NN&PTNT hỗ trợ kinh phí sửa chữa, nâng cấp các công trình hư hỏng.

Đối với các công trình bị xuống cấp, không đảm bảo an toàn, huyện chỉ đạo các đơn vị quản lý, vận hành không được tích nước và có phương án ứng phó kịp thời khi có sự cố xảy ra. Kịp thời báo cáo với huyện để sử dụng nguồn vốn duy tu các công trình bị sự cố, xuống cấp. Đến thời điểm này, 10/10 xã trên địa bàn huyện đã thành lập tổ xung kích phòng chống thiên tai cấp xã, đảm bảo đủ quân số theo quy định.

Thu Hương