Đảm bảo an toàn công trình, hạ du hồ chứa nước trong mùa mưa lũ

TMO - Những năm gần đây, mưa bão thường xuất hiện muộn vào dịp cuối năm. Bão đến muộn gây ra mưa lớn, sạt lở đất và tiềm ẩn nhiều nguy cơ về hồ đập. Do vậy, việc đảm bảo an toàn công trình, hạ du hồ chứa được các ngành chức năng tỉnh Hòa Bình ưu tiên triển khai.

Toàn tỉnh hiện có 544 hồ chứa thủy lợi các loại, trong đó có 474 hồ chứa thuộc phạm vi điều chỉnh của Nghị định số 114/2018/NĐ-CP, ngày 4/9/2018 của Chính phủ về quản lý an toàn đập, 70 hồ chứa không thuộc phân loại hồ tại Nghị định số 14/2018/NĐ-CP. Trong 474 đập, hồ chứa nước cần thực hiện các quy định về an toàn đập có 49 hồ lớn (dung tích từ 3 - 10 triệu m3 hoặc chiều cao từ 15m trở lên), 151 hồ đập loại vừa (dung tích từ 0,5 - 3 triệu m3 hoặc chiều cao đập từ 10 - 15m), 274 hồ đập loại nhỏ (dung tích từ 0,05 - 0,5 triệu m3 hoặc chiều cao đập từ 5 - 10 m).

Tuy nhiên, số lượng công trình hồ, đập thủy lợi trên địa bàn tỉnh nhiều, lại nằm rải rác, phân tán, do đó công tác quản lý gặp nhiều khó khăn. Bộ máy tổ chức quản lý Nhà nước về thủy lợi cấp huyện, xã còn yếu và thiết, chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra, hầu hết các xã không có cán bộ có nghiệp vụ về lĩnh vực thủy lợi nên hiệu quả quản lý còn hạn chế. Đối với việc nâng cao hiệu quả khai thác công trình thủy lợi, các tổ chức thủy lợi ở cơ sở (Hợp tác xã, tổ hợp tác) đã được thành lập trên địa bàn hoạt động chưa thực sự hiệu quả, mới chỉ thực hiện công tác dẫn nước. HTX được UBND huyện cấp khoảng 20% trong tổng kinh phí được hỗ trợ, tuy nhiên UBND huyện chưa giao cho các tổ chức này thực hiện duy tu, sửa chữa công trình do họ chưa đủ năng lực đáp ứng.

Theo rà soát, toàn tỉnh hiện có 134 hồ bị hư hỏng, xuống cấp, chiếm 24,6% tổng số hồ chứa; 410 hồ còn lại hoạt động bình thường. Có 22 công trình hồ chứa bị hư hỏng đang được đầu tư sửa chữa từ nguồn ngân sách T.Ư, tỉnh, huyện và nguồn vốn từ dự án sửa chữa và nâng cao an toàn hồ đập (WB8), tuy nhiên do khó khăn về kinh phí nên thiếu vốn để sửa chữa, nâng cấp; hàng năm, các đơn vị quản lý, khai thác thực hiện gia cố đảm bảo an toàn cho công trình trong mùa mưa lũ.

Tổng số các công trình thuỷ lợi bị hư hỏng, xuống cấp cần nâng cấp sửa chữa là 160 hồ, đập, bai. Các hồ, đập bị hư hỏng ở các hạng mục như: Thấm qua thân và nền đập, lún, nứt, sạt trượt mái dốc, xói lở thượng hạ lưu, hư hỏng, xói lở tràn hoặc tràn không đảm bảo khả năng thoát lũ, rò rỉ cống lấy nước… cần phải có kế hoạch để sửa chữa trong thời gian tới với tổng kinh phí dự kiến 683 tỷ đồng. Có 48 bai, đập dâng và công trình khác cần phải sửa chữa trong thời gian tới với tổng kinh phí dự kiến 1.706 tỷ đồng. Việc khắc phục hậu quả thiên tai năm 2022 đã được các địa phương, đơn vị chủ động thực hiện. 6 hạng mục công trình được hỗ trợ kinh phí từ nguồn vốn Trung ương, 14 hạng mục công trình được hỗ trợ từ nguồn dự phòng ngân sách tỉnh và Quỹ phòng, chống thiên tai tỉnh. 

Đảm bảo an toàn công trình, hạ du hồ chứa mùa bão lũ là nhiệm vụ được các ngành chức năng tỉnh ưu tiên triển khai. 

Để chủ động triển khai các biện pháp đảm bảo an toàn công trình, hạ du khi các hồ xả lũ, giảm thiểu thiệt hại về người, tài sản, sản xuất của nhà nước và nhân dân trong mùa mưa lũ năm 2023 trên địa bàn tỉnh, Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh đề nghị Sở Công thương; UBND các huyện: Tân Lạc, Mai Châu, Đà Bắc, Cao Phong, thành phố Hòa Bình; Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh; Báo Hòa Bình; Công ty Thủy điện Hòa Bình triển khai thực hiện các nhiệm vụ: Ủy ban nhân dân các huyện Tân Lạc, Mai Châu, Đà Bắc, Cao Phong và thành phố Hòa Bình:

Tổ chức thông tin, tuyên truyền về việc vận hành điều tiết xả lũ của hồ Hòa Bình, Sơn La đến người dân khu vực hạ du, ven sông trong thời gian mùa lũ (từ 15/6 đến 15/9) và trong những tình huống bất thường; Rà soát, sẵn sàng phương án đảm bảo an toàn khi các hồ chứa xả lũ bao gồm: Hệ thống đê điều, công trình đang thi công, lồng bè nuôi trồng thủy sản trên sông, trên khu vực lòng hồ, ven sông, phương tiện vận tải thủy, các bến đò, hoạt động khai thác khoáng sản, canh tác nông nghiệp, sản xuất kinh doanh khác trên bãi sông;

Chỉ đạo rà soát phương án chuẩn bị nhân lực, vật tư, phương tiện để phòng chống lũ, đảm bảo an toàn đê điều theo cấp báo động, nhất là phương án bảo vệ các trọng điểm đê điều xung yếu (đối với UBND thành phố Hòa Bình); Giải tỏa các bến bãi trái phép gây cản trở dòng chảy trên lòng sông, bãi sông; kiểm tra, rà soát xử lý các trường hợp vi phạm đê điều nhằm đảm bảo an toàn hệ thống đê sông, hành lang đê và khả năng tiêu thoát lũ ở lòng sông, bãi ven sông,.. Phối hợp với các cơ quan chức năng, các tổ chức chính trị xã hội ở địa phương để tuyên truyền, phổ biến, ngăn chặn người dân, khách du lịch chụp ảnh, câu cá, vớt củi… khu vực hạ du đập khi xả lũ để tránh sự cố đáng tiếc có thể xảy ra như trong năm 2022.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, triển khai các biện pháp đảm bảo an toàn đê điều theo quy định; Tổ chức theo dõi, phát hiện, xử lý kịp thời các sự cố đối với hệ thống đê cấp III kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền. Kiểm tra, rà soát đề xuất xử lý các trường hợp vi phạm các tuyến đê cấp III nhằm đảm bảo an toàn hệ thống đê sông, hành lang đê và khả năng tiêu thoát lũ ở lòng sông, bãi ven sông,.. Phối hợp với các Sở, ngành và Ủy ban nhân dân thành phố Hòa Bình huy động lực lượng, vật tư để triển khai các biện pháp đảm bảo an toàn đê điều khi có tình huống.

Sở Công Thương chú trọng đôn đốc nhà máy Thủy điện Hòa Bình trong công tác đảm bảo an toàn đập thủy điện Hòa Bình, nhất là an toàn đối với công trình điều tiết và các trang thiết bị phục vụ vận hành xả lũ, phát hiện kịp thời các hư hỏng, sự cố để có biện pháp xử lý. Thực hiện chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng chống thiên tai tại Công văn số 14/QGPCTT ngày 18/5/2023 về việc đảm bảo an toàn công trình và hạ du hồ chứa nước thuộc quy trình liên hồ trên lưu vực sông Hồng trong mùa lũ năm 2023 và Bộ Công thương.

Công ty Thủy điện Hòa Bình: Tập trung rà soát kế hoạch, phương án đảm bảo an toàn cho công trình hồ Hòa Bình và khu vực hạ du đập thủy điện Hòa Bình, đặc biệt là thông tin liên lạc, quan trắc, cảnh giới tại khu vực nguy hiểm (hệ thống loa, còi, phát thanh, đèn, cột thủy trí, biển báo…) đảm bảo cảnh báo kịp thời đến chính quyền, người dân khu vực chịu ảnh hưởng khi hồ Hòa Bình xả lũ, nhất là trong các tình huống xả lũ khẩn cấp, vào ban đêm.

Kiểm tra rà soát về số lượng và tình trạng hoạt động của hệ thống theo dõi giám sát phục vụ vận hành, điều tiết lũ như: các camera giám sát xả nước, thiết bị đo mực nước, lưu lượng tự động và thực hiện thông báo về Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai –Tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự tỉnh và kết nối truyền dữ liệu về Ban Chỉ đạo Quốc gia về Phòng chống thiên tai theo quy định; phối hợp với về Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai –Tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự tỉnh theo Quy chế phối hợp giữa Công ty Thủy điện Hòa Bình và Ban Chỉ huy trong công tác vận hành hồ chứa Thủy điện Hòa Bình hàng năm. Chuẩn bị sẵn sàng lực lượng, phương tiện, vật tư, trang thiết bị để xử lý kịp thời khi có tình huống xảy ra, đặc biệt là sự cố gây mất an toàn đập.

Các đơn vị tập trung rà soát kế hoạch, phương án đảm bảo an toàn cho công trình hồ Hòa Bình và khu vực hạ du đập thủy điện. Ảnh: LP. 

Sở NN&PTNT tỉnh cho biết: Nhằm nâng cao năng lực phòng ngừa, ứng phó thiên tai và đảm bảo an toàn công trình thủy lợi tại các cấp, UBND các huyện, các ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình NN&PTNT tỉnh, Công ty TNHH MTV khai thác công trình thủy lợi tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm túc các chỉ thị, văn bản chỉ đạo của ngành và của tỉnh. Theo đó, xây dựng phương án ứng phó thiên tai cho công trình, vùng hạ du đập trong quá trình thi công trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Xác định các công trình đang có sự cố, hư hỏng trọng điểm, xây dựng phương án đảm bảo an toàn; phối hợp chặt chẽ để triển khai phương án đảm bảo an toàn cho công trình trong mùa mưa lũ 2023; xây dựng, hoàn thiện quy chế phối hợp trong công tác đảm bảo an toàn công trình giữa địa phương và đơn vị quản lý. Nghiêm cấm việc cắt xẻ công trình đầu mối để triển khai thi công khi không đảm bảo an toàn tuyệt đối cho công trình và vùng hạ du trong mùa mưa lũ.

Đối với các công trình đang thi công phần cống phải tập trung nhân lực, vật lực đẩy nhanh tiến độ, bảo đảm hoàn thành tiến độ thi công vượt lũ, chống lũ an toàn. Đối với những công trình thi công đã hoàn thành hạng mục đập đất, cống lấy nước, trong quá trình tích nước đề nghị đơn vị quản lý, chủ đầu tư phải thường xuyên theo dõi, nếu phát hiện thấy hiện tượng bất thường phải báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, đánh giá mức độ an toàn. Đối với những công trình hồ chứa đang thi công còn thiếu vốn, UBND các huyện, thành phố báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, ưu tiên bố trí kinh phí để hoàn thành công trình...

Đ. Thắng