Đà Nẵng ứng phó với nguy cơ thiếu nước, xâm nhập mặn

TMO - Nhằm chủ động thực hiện các phương án ứng phó với hạn hán, thiếu nước và tác động của biến đổi khí hậu, đảm bảo nguồn nước, lương thực phục vụ dân sinh, đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn, UBND thành phố Đà Nẵng đề nghị các sở, ban, ngành, UBND các quận, huyện... triển khai đồng bộ các giải pháp.

Theo dự báo của Trung tâm dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, có khả năng mùa cạn năm 2023 sẽ là một năm khó khăn về nguồn nước đối với khu vực Đà Nẵng - Quảng Nam do nắng nóng, xâm nhập mặn và lượng mưa ít hơn so với trung bình nhiều năm. Dự báo, từ tháng 7 đến tháng 9/2023, lượng mưa khu vực Đà Nẵng - Quảng Nam có xu hướng thấp hơn so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ.

Trước dự báo trên, UBND thành phố giao UBND các quận, huyện, các Sở: Tài nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Xây dựng, Công ty cổ phần cấp nước Đà Nẵng, Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Đà Nẵng theo chức năng, nhiệm vụ tăng cường công tác quản lý và sử dụng hiệu quả nguồn nước. Thường xuyên theo dõi, cập nhật thông tin dự báo khí tượng, thủy văn; thông tin dự báo nguồn nước; tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn người dân chủ động tích trữ nước ngọt, sử dụng hiệu quả tiết kiệm nước, điện, triệt để chống thất thoát, lãng phí nước.

Khẩn trương triển khai thực hiện Phương án chống hạn phục vụ sản xuất nông nghiệp đã được UBND thành phố phê duyệt tại Quyết định số 684/QĐ-UBND ngày 7-4-2023 về việc phê duyệt Phương án Phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn phục vụ sản xuất nông nghiệp năm 2023 trên địa bàn thành phố Đà Nẵng và Kế hoạch số 102/KH-UBND ngày 10-5-2023 của UBND thành phố về việc ứng phó với hạn hán, xâm nhập mặn, đảm bảo cấp nước sinh hoạt trên địa bàn thành phố Đà Nẵng năm 2023. Đồng thời, cập nhật, bổ sung, các nội dung liên quan để phù hợp với tình hình thực tế nếu cần thiết.

Các cơ quan, đơn vị , địa phương có nhiệm vụ thực hiện các biện pháp tiết kiệm nước và khuyến khích cộng đồng sử dụng nước một cách hiệu quả. Ưu tiên nguồn lực đầu tư xây dựng mới, sửa chữa, nâng cấp các hệ thống thủy lợi, đặc biệt là công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn, ngăn mặn. Kịp thời tham mưu UBND thành phố trong chỉ đạo điều hành chống hạn, thiếu nước và nhiễm mặn có hiệu quả, báo cáo Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương.

Để đảm bảo an toàn và sức khỏe của người dân, UBND thành phố yêu cầu các cơ quan, đơn vị, địa phương cung cấp thông tin đầy đủ và kịp thời về tình trạng nắng nóng, hạn hán, thiếu nước và xâm nhập mặn cho cộng đồng, nhằm nâng cao nhận thức và phòng tránh tác động tiêu cực. Tổ chức các hoạt động tăng cường sức khỏe và hướng dẫn cách bảo vệ sức khỏe trong thời tiết nắng nóng. Đặc biệt chú trọng đến các nhóm dân cư nhạy cảm như trẻ em, người cao tuổi và những người làm việc ngoài trời.

Bên cạnh đó, tăng cường hỗ trợ sản xuất nông nghiệp, chỉ đạo tổ chức nạo vét kênh mương, các cửa vào cống lấy nước, trạm bơm tưới, đảm bảo đủ điều kiện dẫn nước thông thoáng mặt ruộng; có phương án đắp đập tạm trên các trục tiêu, khoan giếng, lắp đặt các trạm bơm dã chiến để chủ động vận hành, tận dụng tối đa nguồn nước từ hệ thống sông, suối, dung tích chết hồ chứa và nguồn nước hồi quy trong nội đồng để phục vụ sản xuất, dân sinh. Đẩy mạnh sử dụng các biện pháp sử dụng tiết kiệm nước.

UBND thành phố yêu cầu các ngành chức năng đảm bảo vận hành hiệu quả các công trình thủy lợi trong điều tiết, đáp ứng nhu cầu về nguồn nước cho sản xuất, sinh hoạt. 

Các cơ quan, đơn vị, địa phương có trách nhiệm quán triệt và phổ biển cho nhân dân về chủ trương tập trung sử dụng giống cây trồng trung và ngắn ngày theo lịch thời vụ của Sở NN&PTNT để xuống giống nhằm rút ngắn thời gian tưới; rà soát, xác định những vùng khó khăn về nước tưới để có phương án vận động nhân dân chuyển sang các cây trồng cạn khác có khả năng chịu hạn cao. Tăng cường nghiên cứu chuyển đổi mạnh cơ cấu cây trồng từ lúa sang cây trồng cần ít nước tưới hơn và phù hợp với nhu cầu của thị trường, chuyển từ phát triển theo số lượng sang chất lượng; bố trí vùng sản xuất có cây trồng cùng khả năng chịu hạn, mặn và nhu cầu dùng nước để thuận tiện cho việc phân phối, điều tiết nước.

Đối với cây trồng dài ngày, có giá trị kinh tế cao cần tăng cường áp dụng các kỹ thuật canh tác nông nghiệp tiên tiến, sử dụng giống mới có khả năng kháng sâu bệnh, thích nghi với điều kiện hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn. Tăng cường tổ chức thực hiện các giải pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho lúa và cây trồng cạn như nông - lộ - phơi, ướt khô xen kẽ, phun mưa, nhỏ giọt..., ưu tiên đáp ứng nhu cầu nước tối thiểu vào các thời kỳ nhạy cảm về nước của cây trồng, đặc biệt với cây ăn quả, cây trồng có giá trị kinh tế cao.

Bên cạnh đó, củng cố, nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động các tổ chức Thủy lợi cơ sở, nội đồng để phục vụ công tác dẫn nước vào đồng mộng đảm bảo hiệu quả; huy động nhân dân thực hiện công tác nạo vét kênh mương, tổ chức đắp bờ giữ nước, tận dụng mọi nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, hạn chế thất thoát nước.

Đối với chăn nuôi, hướng dẫn người chăn nuôi tận thu các nguồn thức ăn để chế biến, dự trữ trong mùa khô, hạn; không chăn thả gia súc ngoài trời khi năng nóng, nuôi nhốt gia súc, cho ăn tại chuồng hoặc cố định gia súc ở những nơi có cây xanh bóng mát; giảm mật độ nuôi nhốt đối với gia cầm, gia súc.

UBND thành phố giao các sở, ngành, đơn vị chức năng, các địa phương triển khai các biện pháp cần thiết để trữ nước, ngăn mặn; đẩy nhanh tiến độ thi công, sửa chữa, nâng cấp, sớm hoàn thành đưa vào sử đụng các công trình thủy lợi, cấp nước sinh hoạt. Tổ chức các hoạt động giám sát và theo dõi tình trạng xâm nhập mặn; qua đó có phản ứng kịp thời và có biện pháp ứng phó hiệu quả.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có trách nhiệm theo dõi, chỉ đạo, hướng dẫn, tổng hợp báo cáo công tác phòng, chống hạn và nhiễm mặn vụ Hè Thu 2023 trên địa bàn thành phố. Định kỳ kiểm kê, theo dõi số lượng, chất lượng nguồn nước trong công trình thủy lợi, có kế hoạch phân phối nước cụ thể cho từng giai đoạn và điều chỉnh hợp lý khi nguồn nước bị thiếu hụt trên nguyên tắc ưu tiên cung cấp các nhu cầu thiết yếu. Bố trí cơ cấu sản xuất nông nghiệp phù hợp với khả năng nguồn nước, những diện tích có nguy cơ nguồn nước không đủ cung cấp cho cả vụ cần phải điều chỉnh lịch xuống giống để tránh thời điểm hạn hán, xâm nhập mặn gay gắt trùng thời gian sinh trưởng nhạy cảm của cây trồng.

Bên cạnh đó, rà soát nguy cơ ảnh hưởng của hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn đến các vùng nuôi trồng thuỷ sản, bố trí mùa vụ sản xuất phù hợp với từng đối tượng nuôi, vùng sinh thái, bảo đảm giảm thiểu tối đa thiệt hại do tác động của hạn hán, xâm nhập mặn; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong nuôi trồng thủy sản. Thực hiện các biện pháp bảo vệ công trình cấp nước nông thôn tập trung; kịp thời khắc phục, sửa chữa các công trình bị ảnh hưởng do mưa, lũ, giảm tối thiểu việc gián đoạn hoạt động cấp nước.

UBND thành phố giao Sở NN&PTNT phối hợp với Sở TN&MT thành phố Đà Nẵng, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Nam và các nhà máy thủy điện trên hệ thông sông Vu Gia - Thu Bồn để thống nhất kế hoạch xả nước qua phát điện theo các đợt và thông báo cho địa phương chuẩn bị tốt các điều kiện cần thiết để lấy nước với mức cao nhất trong các đợt xả nước, đảm bảo cấp nước cho sản xuất đạt hiệu quả cao nhất. Tăng cường nghiên cứu, triển khai ứng dụng công nghệ tưới tiên tiến, chủ động chuyển đổi cơ cấu cây trồng theo hướng tiết kiệm nước, nhằm bảo đảm hiệu quả sản xuất và hạn chế nhu cầu nước. Tham mưu các chính sách hỗ trợ cho các đối tượng, địa phương trong trường hợp xảy ra hạn hán, xâm nhập mặn, bảo đảm phù hợp thực tế và an sinh xã hội; tổng hợp kịp thời tình hình thiệt hại do hạn hán, nhiễm mặn gây ra và đề xuất các giải pháp khắc phục.

Sở Tải nguyên và Môi trường có tách nhiệm tăng cường theo dõi, giám sát việc vận hành và chủ động phối hợp các đơn vị quản lý hồ chứa thủy điện trong việc vận hành các nhà máy thủy điện trên thượng nguồn sông Vu Gia bổ sung nước cho vùng hạ du; trường hợp vận hành không đúng quy định hoặc khi xảy ra hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, cần có văn bản báo cáo cơ quan có thẩm quyền giải quyết. Đồng thời, tăng cường giám sát các hoạt động khai thác, sử dụng tài nguyên nước trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn trong phạm vi quản lý của địa phương để đảm bảo cấp nước an toàn cho thành phố Đà Nẵng đến cuối mùa cạn. Tăng cường kiểm tra, giám sát các hoạt động khai thác, sử dụng tài nguyên nước ở các sông, suối thuộc danh mục sông nội tỉnh trên địa bàn thành phố; thực hiện các biện pháp bảo vệ chất lượng tài nguyên nước, nguồn nước sinh hoạt.

UBND thành phố giao Sở Xây dựng chủ động thực hiện các giải pháp cung cấp nước, không để thiếu nước cho sinh hoạt, ảnh hưởng đến sức khỏe, đời sống của nhân dân, nhất là đối với các khu vực thường xảy ra thiểu nước sinh hoạt. Kiểm tra, giám sát, vận hành hệ thống cấp nước nhằm đáp ứng yêu cầu cung cấp nước ổn định, an toàn, liên tục và giảm thiếu thất thoát, lãng phí nước. Thực hiện các biện pháp bảo vệ công trình cấp nước tập trung; kịp thời khắc phục, sửa chữa các công trình bị ảnh hưởng do mưa, lũ, giảm tối thiểu việc gián đoạn hoạt động cấp nước; xây dựng phương án cấp nước cho các điểm di dời tập trung và hỗ trợ, hướng dẫn người dân các giải pháp trữ nước, sử dụng hóa chất xử lý nước an toàn cho hộ gia đình.

UBND thành phố yêu cầu các đơn vị cấp nước thường xuyên kiểm tra, nâng cấp, bảo trì hệ thống cấp nước; triển khai thực hiện kế hoạch ứng phó với các tình huống khẩn cấp về hạn hán, thiếu nước. 

UBND thành phố giao Sở Công Thương theo dõi sát nhu cầu sử dụng điện, tình hình khôi phục và phát triển kinh tế để cập nhật dự báo nhu cầu sử dụng điện; tập trung thực hiện các giải pháp đồng bộ đảm bảo đáp ứng nhu cầu điện cho phát triến kinh tế - xã hội của thành phố và sinh hoạt của nhân dân; hạn chế tối đa việc ngừng, giảm cung cấp điện, trừ trường hợp bất khả kháng.

Đồng thời, đề nghị Công ty TNHH MTV Điện lực Đà Nẵng tập trung nguồn lực đảm bảo cung cấp điện trong các tháng mùa hè và mùa khô năm 2023. Ưu tiên bảo đảm việc cấp điện cho các trạm bơm cấp nước thô và trạm bơm thủy lợi, đặc biệt trong các thời kỳ khô hạn cần tăng cường hoạt động cấp nước.

Công ty Cổ phần cấp nước Đà Nẵng có trách nhiệm thường xuyên kiểm tra, nâng cấp, bảo trì hệ thống cấp nước; triển khai thực hiện kế hoạch ứng phó với các tình huống khẩn cấp về hạn hán, thiếu nước để đảm bảo đủ nước cho nhu cầu sinh hoạt của người dân. Hoàn trả lưới điện trung áp khu vực trạm bơm phòng mặn An Trạch đang cô lập để phục vụ thi công trạm bơm để đảm bảo độ tin cậy cung cấp điện cho trạm bơm An Trạch và các phụ tải trạm bơm khác ở khu vực Hòa Tiến, Hòa Phong, Hòa Khương. Đồng thời, thực hiện công tác vệ sinh bảo dưỡng lưới điện nội bộ, hệ thống máy phát điện dự phòng để dự phòng cấp điện tại các nhà máy nước, trạm bơm nước thô thuộc phạm vi quản lý, đặc biệt tại các Nhà máy nước cầu Đỏ, Sân bay, trạm bơm phòng mặn An Trạch trong trường hợp ngừng, giảm cung cấp điện do nguyên nhân bất khả kháng

UBND thành phố đề nghị Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Đà Nẵng thường xuyên kiểm kê, đánh giá nguồn dự trữ tại các hồ chứa nước, công trình thủy lợi do Công ty quản lý, khai thác; tính toán cân bằng nước để có kế hoạch vận hành hồ chứa nước hợp lý và đúng quy trình; tổ chức phân phối nước hợp lý, tiết kiệm ngay để dành nguồn nước cho thời gian tới. Phối hợp chặt chẽ với các tổ chức Hợp tác dùng nước tăng cường công tác kiểm tra đồng ruộng, điều tiết dẫn nước trên hệ thống kênh tưới nhằm cấp nước kịp thời phục vụ sản xuất; thực hiện nghiêm túc các biện pháp tưới tiết kiệm trong điều kiện nguồn nước bị thiếu hụt.

Bên cạnh đó, rà soát, tính toán, cân đối khả năng nguồn nước tại các hồ chứa thủy lợi, báo cáo và tham mưu kịp thời cho UBND huyện Hòa Vang, UBND quận Cẩm Lệ sớm có kế hoạch chỉ đạo việc chuyển đổi cây trồng đối với những diện tích không đảm bảo nguồn nước tưới. Thực hiện công tác vệ sinh bảo dưỡng lưới điện nội bộ, hệ thống máy phát điện dự phòng để dự phòng cấp điện tại trạm bơm tưới tiêu nông nghiệp, thủy lợi, bơm nước chống hạn thuộc phạm vi quản lý trong trường hợp ngừng, giảm cung cấp điện do nguyên nhân bất khả kháng.

UBND thành phố đề nghị Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Trung Trung Bộ tăng cường dự báo khí tượng, thủy văn; nhận định tình hình hạn hán, xâm nhập mặn, bao gồm các dự báo, nhận định hạn vừa, hạn dài; thường xuyên cung cấp các bản tin dự báo thời tiết về Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai, Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự thành phố để đơn vị theo dõi, kịp thời tham mưu Chủ tịch UBND thành phố triển khai các biện pháp hữu hiệu để phục vụ chỉ đạo, điều hành công tác phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn. 

Trần Hằng