Chủ động phòng ngừa, ứng phó, hạn chế thiệt hại từ thiên tai

TMO - Để chủ động phòng ngừa, ứng phó và giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra, tỉnh Long An đã lên kế hoạch, phương án lồng ghép nội dung phòng, chống thiên tai trong chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. 

Trong những năm qua, trên địa bàn tỉnh Long An đã đối mặt với các nhóm loại hình thiên tai như: Bão, áp thấp nhiệt đới, lũ và ngập úng, lốc sét, hạn hán, xâm nhập mặn, sạt lở đất (do mưa và dòng chảy), cháy rừng do tự nhiên. Cơ sở hạ tầng ứng phó với thiên tai trên địa bàn tỉnh trong những năm qua được các cấp, ngành chú trọng đầu tư. Hệ thống giao thông đường bộ xuyên suốt từ tuyến Quốc lộ đến tỉnh lộ, giao thông nông thôn, đến cả vùng sâu vùng xa, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác phòng, chống giảm nhẹ thiên tai. Tuy nhiên, do địa bàn rộng, tổng chiều dài các tuyến đường quá lớn, nguồn lực đầu tư còn hạn chế, nên tỷ lệ chưa được nhựa hóa, bê tông hóa vẫn còn cao. Mặc khác, do tác động của thiên tai hàng năm, hệ thống giao thông cũng là một trong những ngành bị thiệt hại đáng kể.

Hệ thống công trình thủy lợi được các cơ quan đơn vị từ Trung ương đến tỉnh, huyện quan tâm đầu tư làm mới, nâng cấp, duy tu sửa chữa bằng nhiều nguồn vốn để tăng năng lực phục vụ cho sản xuất nông nghiệp và các nhu cầu phát triển kinh tế xã hội. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, sự bất thường của thời tiết, thiên tai, hạn hán, xâm nhập mặn diễn ra ngày càng gay gắt, gây khó khăn lớn cho việc quản lý vận hành công trình tích trữ nguồn nước nên đã ảnh hưởng rất lớn đến tình hình sản xuất nông nghiệp và đời sống dân sinh.

Trên địa bàn tỉnh Long An không có nhà chuyên dụng tránh trú bão, mà chủ yếu là sử dụng các công trình công cộng, trụ sở, trường học, khách sạn, chùa, nhà thờ,… để kết hợp tránh trú khi có thiên tai xảy ra. Các công trình này chủ yếu là các công trình có kết cấu bê tông cốt thép, là nơi an toàn cho người dân tránh trú khi thiên tai xảy ra. Tuy nhiên, do nhiều công trình kết hợp sơ tán dân bị hư hỏng xuống cấp theo thời gian, nên hàng năm cần rà soát phương án sơ tán dân, xác định điểm tránh trú tập trung để đảm bảo an toàn, không làm gia tăng rủi ro thiên tai. 

Các ngành chức năng tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đảm bảo vận hành an toàn các công trình phòng chống thiên tai như hạn mặn, mưa lũ trên địa bàn tỉnh. Ảnh: BLA 

Nhằm chủ động phòng ngừa, ứng phó và giảm thiệt hại từ thiên tai, UBND tỉnh Long An chỉ đạo các Sở, ngành chức năng, các địa phương triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Trong đó, rà soát, bổ sung, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống thiên tai bảo đảm đồng bộ, thống nhất, tạo môi trường pháp lý đầy đủ, phù hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ phòng, chống thiên tai; bổ sung, hoàn thiện các cơ chế, chính sách liên quan đến phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai; quản lý hoạt động Quỹ Phòng, chống thiên tai.

Kiện toàn tổ chức, bộ máy Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn các cấp theo hướng tinh gọn, đặc biệt lực lượng chuyên nghiệp và lực lượng bán chuyên nghiệp, lực lượng xung kích. Xây dựng kế hoạch về đầu tư cơ sở hạ tầng, vật chất, vật tư, phương tiện, trang thiết bị phục vụ công tác chỉ huy, điều hành ứng phó thiên tai cho các lực lượng phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn chủ chốt như: lực lượng vũ trang tỉnh, các sở, ban, ngành, UBND cấp huyện. Rà soát, xây dựng nội dung quy hoạch bố trí dân cư vùng thiên tai đến năm 2025 được tích hợp trong Quy hoạch chung của tỉnh nhằm xây dựng và thực hiện Dự án tái định cư, ổn định đời sống và sản xuất của Nhân dân. Xây dựng, rà soát, cập nhật bổ sung các phương án ứng phó thiên tai theo cấp độ rủi ro thiên tai các cấp.

Nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo thông qua việc rà soát, bổ sung mạng lưới trạm khí tượng thủy văn, hệ thống quan trắc chuyên dùng phục vụ phòng chống thiên tai. Tăng cường đầu tư cho công tác nghiên cứu, ứng dụng công nghệ tiên tiến, công nghệ số, tự động hóa, viễn thám trong quan trắc, theo dõi, giám sát, dự báo, cảnh báo thiên tai.  Xây dựng công cụ hỗ trợ, phần mềm cảnh báo đa thiên tai; số hóa kho tư liệu khí tượng thủy văn trên địa bàn tỉnh; cập nhật các kịch bản biến đổi khí hậu, nước biển dâng, dự báo dài hạn về thiên tai, nguồn nước trên địa bàn tỉnh.

Tăng cường kiểm tra, giám sát thực hiện quy hoạch, nâng cao vai trò quản lý nhà nước về lâm nghiệp ở cấp huyện, cấp xã; Tiếp tục triển khai, thực hiện có hiệu quả các biện pháp phòng cháy, chữa cháy rừng, đặc biệt nơi có rừng trong vùng nguy cơ cháy cao. Xây dựng quy trình quản lý, vận hành nước hợp lý và thích hợp cho từng vùng, từng năm, nhằm đảm bảo hiệu quả kiểm soát cháy rừng cao nhất. Điều tra cơ bản, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về phòng, chống thiên tai: Điều tra đánh giá về hiện trạng (số lượng, chất lượng, năng lực) của các công trình công cộng kết hợp tránh trú bão, lũ trên địa bàn tỉnh Long An; Điều tra đánh giá và đề xuất giải pháp giảm thiểu tác động của thiên tai đối với dân cư ven sông kênh rạch. 

Đảm bảo nguồn nước sạch nhất là tại khu vực nông thôn nhằm khắc phục tình trạng thiếu nước do hạn hán. 

Đầu tư, nâng cấp công trình thủy lợi phục vụ công tác phòng, chống thiên tai: Đầu tư cấp bách “Hệ thống thủy lợi cấp nước ngọt chống hạn cho vùng Nhựt Tảo - Tân Trụ, tỉnh Long An” cấp nước từ kênh Rạch Chanh qua kênh Cây Gáo (thông qua hệ thống kênh Rạch Sâu, kênh Bà Tho, kênh Bà Thi, cống Rạch Sâu, Bà Phổ, xi phông qua sông Vàm Cỏ Tây và trạm bơm) thực hiện mục tiêu phòng, chống hạn, xâm nhập mặn... 

Xây dựng, nâng cấp nhà ở an toàn, công trình kết hợp làm nơi tránh trú bão, lũ; Tiếp tục đầu tư hoàn thiện các kết cấu hạ tầng ở địa phương như: UBND các xã, thị trấn, các trung tâm văn hóa sinh hoạt cộng đồng xã, thị trấn, các trường học, chùa… kết hợp làm địa điểm sơ tán cho người dân khi xảy ra thiên tai; Tiếp tục triển khai chương trình kiên cố hóa trường, lớp, các trường học đạt chuẩn quốc gia để đảm bảo an toàn dạy học và phục vụ tránh trú bão cho nhân dân địa phương.

Chú trọng đầu tư nâng cấp, sửa chữa các công trình nước sạch tại các khu vực dân cư thường xuyên xảy ra hạn hán - xâm nhập mặn và có điều kiện kinh tế khó khăn: như các huyện Cần Giuộc, Cần Đước; Tổ chức thực hiện nạo vét các cửa sông, hệ thống cống thoát nước trong nội thị thành phố và các đô thị bảo đảm tiêu thoát nước mưa, chống úng ngập. Triển khai xây dựng nâng cấp khu neo, đậu tránh trú bão cho tàu, các cảng kết hợp khu neo đậu tránh trú bão, đảm bảo tránh trú bão an toàn cho người và tài sản của ngư dân trong và ngoài tỉnh; Nạo vét, giải toả các chướng ngại vật trên các tuyến sông, kênh rạch, đi vào các khu neo đậu tránh trú bão và các điểm quy hoạch bố trí neo đậu tàu thuyền.

Tỉnh Long An chuyển đổi cơ cấu cây trồng thích ứng với biến đổi khí hậu (Ảnh minh họa) 

Việc triển khai lồng ghép kế hoạch phòng ngừa, ứng phó với thiên tai trong chiến lược phát triển kinh tế-xã hội là một trong những giải pháp quan trọng. Theo đó, ngành nông nghiệp cần triển khai chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản phù hợp với các điều kiện khí hậu, thời tiết và diễn biến của thiên tai để giảm thiểu thiệt hại; hướng dẫn thời vụ nuôi trồng để tránh thời điểm hạn hán, xâm nhập mặn, ngập lụt và tổ chức bảo vệ ao, hồ thủy sản khi thiên tai xảy ra; áp dụng các công nghệ tiên tiến tưới tiết kiệm nước; lắp đặt hệ thống định vị theo dõi tàu cá; các dự án trong tiêu chí nông thôn mới về đảm bảo an toàn phòng, chống thiên tai.

Ngành xây dựng xác định cốt nền, hệ thống tiêu thoát nước phù hợp tại các khu đô thị mới, đô thị sinh thái, khu công nghiệp, du lịch; Xây dựng phương án và chủ động sửa chữa, gia cố kịp thời trụ sở, nhà xưởng, kho tàng, nhà ở không đảm bảo an toàn sau mưa bão; quy hoạch thoát nước và kiểm tra hệ thống tiêu thoát nước của khu vực đô thị nhằm đảm bảo việc chống ngập úng đô thị; thực hiện các Chương trình xây dựng cụm tuyến dân cư vượt lũ và nhà ở vùng ngập lũ; Chương trình bố trí dân cư vùng thiên tai.

Quy hoạch các khu công nghiệp, sản xuất tập trung, quy hoạch phát triển thương mại, du lịch, làng nghề phải đảm bảo an toàn phòng, chống thiên tai; lập phương án đảm bảo dự trữ, chuẩn bị một lượng mặt hàng thực phẩm, nhu yếu phẩm đóng trên địa bàn tỉnh để bảo đảm kịp thời sẵn sàng phục vụ nhân dân ở các vùng khi có thiên tai xảy ra là một trong những nhiệm vụ quan trọng của ngành công thương. 

Ngành giao thông vận tải khi quy hoạch thiết kế phải đảm bảo tiêu chuẩn chống ngập lụt do mưa lũ, không làm cản lũ, gia tăng ngập lụt tại các khu vực thượng lưu của đường và xói lở khu vực hạ lưu. Quy hoạch đường giao thông kết hợp tuyến cứu hộ, cứu nạn và các tuyến đê, kè kết hợp phòng chống lũ, xói lở. Khoa học công nghệ cần đẩy mạnh nghiên cứu tuyển chọn các nhiệm vụ liên quan đến phát triển các giống cây trồng, vật nuôi và giống thủy sản có tiềm năng, lợi thế của tỉnh thích ứng với biến đổi khí hậu. Nghiên cứu, áp dụng các công nghệ mới trong công tác Phòng chống thiên tai. 

Lê Tân