Chủ động ngăn ngừa, ứng phó với sự cố tràn dầu

TMO - Theo UBND tỉnh Bắc Kạn, việc xây dựng kế hoạch ứng phó với sự cố tràn dầu trên địa bàn tỉnh nhằm bảo đảm sẵn sàng và ứng phó kịp thời, phối hợp hiệu quả khi có sự cố tràn dầu xảy ra trên địa bàn tỉnh; giảm thiểu đến mức thấp nhất tác động phát sinh từ sự cố tràn dầu đến môi trường sinh thái, đến kinh tế và đời sống của người dân.

Trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn hiện có có 44 doanh nghiệp hoạt động kinh doanh xăng dầu với tổng số 85 cửa hàng bán lẻ xăng dầu trong đó có 25 cửa hàng của Chi nhánh xăng dầu Bắc Kạn và 60 cửa hàng của các cơ sở khác. Trên địa bàn tỉnh không có kho xăng dầu đầu mối và không có nhà máy, cơ sở sản xuất các sản phẩm xăng dầu. Hoạt động kinh doanh xăng dầu theo thống kê, trên địa bàn tỉnh chủ yếu là các cơ sở kinh doanh xăng dầu có trữ lượng tại các kho, bể chứa không lớn (dung tích bể chứa xăng dầu chủ yếu dưới 100m3). 

Theo tính toán mức độ tràn dầu có thể xảy ra do các sự cố tại các cơ sở kinh doanh xăng dầu dựa trên quá trình khảo sát thực tế hoạt động xuất nhập xăng dầu. Nguyên nhân dẫn đến sự cố tràn dầu tại các cơ sở bao gồm: Tràn dầu xảy ra do bơm rót xăng dầu cho khách hàng; tràn dầu xảy ra khi nhập xăng dầu vào bể chứa; tràn dầu xảy ra do các phương tiện vận chuyển xăng dầu xảy ra sự cố trên các tuyến đường giao thông; các sự cố tiềm ẩn nguy cơ tràn dầu được xác định như rò rỉ đường ống, vỡ ống nhập dầu hoặc tai nạn giao thông trong quá trình vận chuyển xăng dầu đến các cơ sở kinh doanh. Khi xảy ra sự cố lập tức dừng ngay hoạt động nhập, xuất xăng dầu nên lượng dầu tràn ra là không nhiều, ước tính dưới 1 tấn xăng dầu.

Hoạt động vận chuyển xăng dầu trên địa bàn tỉnh chủ yếu qua các phương tiện giao thông trên các tuyến đường bộ: Quốc lộ 3, Quốc lộ 3 mới (Hà Nội - Thái Nguyên - Bắc Kạn - Cao Bằng); Quốc lộ 3B (Chợ Đồn - TP Bắc Kạn - Na Rì), Quốc lộ 3C (Thái Nguyên - Chợ Đồn - Ba Bể), Quốc lộ 279 (Na Rì - Ngân Sơn - Ba Bể) và các tuyến đường tỉnh lộ, huyện lộ. Tỉnh Bắc Kạn không có lực lượng chuyên trách, nhưng trong khu vực có Trung tâm ứng phó sự cố tràn dầu khu vực miền Bắc. Khi xảy ra sự cố tràn dầu với khối lượng dầu tràn lớn vượt quá khả năng ứng phó của tỉnh hoặc sự cố tràn dầu xảy ra trên sông trên địa bàn tỉnh.

UBND tỉnh yêu cầu các đơn vị liên quan triển khai kế hoạch ứng phó với sự cố tràn dầu trên địa bàn tỉnh, hạn chế những thiệt hại và tác động đến môi trường 

Các trang thiết bị ứng phó sự cố tràn dầu có thể huy động được trên địa bàn tỉnh, bao gồm: Bơm dầu chuyên dụng, những thiết bị thô sơ như giấy thấm dầu, chất phân tán dầu, gối thấm dầu, măng ca, bạt làm hố tập kết dầu tạm thời, thiết bị bảo hộ lao động cho lực lượng trực tiếp thu gom dầu, các thiết bị phòng cháy chữa cháy cũng được quan tâm đầu tư từ các cơ sở cũng như lực lượng phòng cháy chữa cháy.

Ngoài các trang thiết bị chuyên dụng trên địa bàn tỉnh còn có nhiều trang thiết bị phụ trợ khác có thể huy động phục vụ công tác ứng phó với sự cố tràn dầu tại các kho xăng dầu trên địa bàn. Hàng năm UBND tỉnh đều có kế hoạch đầu tư, mua sắm trang, thiết bị mới như: Đầu tư mua sắm trang thiết bị phục vụ cho công tác thông tin, liên lạc phục vụ chỉ đạo điều hành; các thiết bị quan trắc, đo nồng độ hỗn hợp hơi xăng, dầu; các trang thiết bị phòng cháy, chữa cháy. 

Theo UBND tỉnh Bắc Kạn, nguyên tắc ứng phó bao gồm: Tiếp nhận thông tin đánh giá, kết luận cụ thể, rõ ràng, chủ động xây dựng và điều chỉnh kế hoạch ứng phó sát, đúng, phát huy sức mạnh tổng hợp theo phương châm “4 tại chỗ”, ứng phó kịp thời hiệu quả; Báo cáo kịp thời theo quy định; Phối hợp, huy động mọi nguồn lực để nâng cao hiệu quả chuẩn bị và ứng phó sự cố tràn dầu, ưu tiên các hoạt động để cứu người bị nạn và bảo vệ môi trường; Đảm bảo an toàn cho người, phương tiện trước, trong sau ứng phó khắc phục hậu quả; Chỉ huy thống nhất, phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ các lực lượng, phương tiện, thiết bị tham gia hoạt động ứng phó.

Trong đó, Văn phòng thường trực Ban Chỉ huy Phòng thủ dân sự- Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn- Phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ tỉnh sau khi tiếp nhận thông tin, nhanh chóng xử lý thông tin về sự cố tràn dầu (đánh giá tính xác thực của thông tin về sự cố; sơ bộ đánh giá tính chất, phạm vi, mức độ và hậu quả có thể xảy ra), lệnh cho cơ sở quyết liệt ứng phó, ngăn chặn dầu tràn, đồng thời báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh và xin ý kiến chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh, thông báo cho các cơ quan, đơn vị liên quan về biện pháp, kế hoạch phối hợp ứng phó khẩn cấp và quyết định các hoạt động triển khai ứng phó.

Ngay sau khi nhận được thông báo về sự cố tràn dầu xảy ra, Ban Chỉ huy Ban Chỉ huy Phòng thủ dân sự-Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn-Phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ tỉnh lệnh cho chủ cơ sở sử dụng lực lượng tại chỗ nhanh chóng chặn nguồn dầu tràn (đóng van, khắc phục các vết rò, thủng của bể, téc, các phương tiện chứa dầu) và dập cháy (nếu có). Ban chỉ huy ứng phó sự cố tràn dầu tại hiện trường của tỉnh sử dụng lực lượng, phương tiện tại chỗ phối hợp với các lực lượng khác trên địa bàn (lực lượng theo hiệp đồng của tỉnh, lực lượng được huy động và lực lượng tăng cường) sử dụng phương tiện kết hợp với nhân lực đắp bờ đất, đào rãnh khoanh vùng; triển khai phao quây chặn dầu, tấm thấm dầu.... để ngăn chặn không cho dầu tràn ra môi trường.

Đồng thời, phối hợp với các cơ quan chức năng thông báo, cảnh báo, sơ tán người, tài sản ra khỏi khu vực nguy hiểm (nếu xảy ra sự cố trên đất liền với khối lượng dầu tràn lớn, vượt quá khả năng ứng phó của tỉnh hoặc có nguy cơ lan sang địa bàn tỉnh khác hoặc sự cố xảy ra trên sông thì đề nghị Ủy ban Quốc gia ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn huy động lực lượng, phương tiện của Trung tâm ứng phó sự cố tràn dầu khu vực miền Bắc cùng tham gia ứng phó. 

Ban Chỉ huy ứng phó sự cố tràn dầu tại hiện trường sử dụng lực lượng, phương tiện tại chỗ phối hợp với các lực lượng trên địa bàn (lực lượng theo hiệp đồng của tỉnh, lực lượng được huy động và lực lượng tăng cường) sử dụng thiết bị bơm hút dầu, phao quây dầu, gối thấm dầu, tấm thấm dầu....để thu hồi dầu. Căn cứ tình hình thực tế có thể sử dụng chất phân hủy sinh học để thu gom dầu tràn, rác nhiễm dầu đưa vào các vật chứa chuyên dụng, lưu giữ, vận chuyển và xử lý theo quy định (Sở Tài nguyên và môi trường hướng dẫn việc thu gom dầu ô nhiễm, rác nhiễm dầu và quy định nơi tập kết để xử lý). Đồng thời, chỉ đạo Sở Tài nguyên và môi trường phối hợp với các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương nơi xảy ra sự cố đánh giá mức độ ảnh hưởng, xác định biện pháp và tổ chức khắc phục ô nhiễm môi trường, bảo đảm sức khỏe, đời sống an toàn vệ sinh cho cộng đồng và môi trường.

Căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan đơn, Kế hoạch nhấn mạnh đến nhiệm vụ cụ thể của UBND tỉnh: Hướng dẫn cho các Sở, ban, ngành, các cơ sở, UBND huyện, thành phố trực thuộc tỉnh và các đơn vị triển khai thực hiện Quyết định số 12/2021/QĐ-Ttg ngày 24/3/2021 của Thủ tướng Chính phủ Ban hành quy chế hoạt động ứng phó sự cố tràn dầu theo quy định. Bố trí ngân sách bảo đảm cho hoạt động thường xuyên về công tác ứng phó sự cố tràn dầu và đầu tư mua sắm trang thiết bị ứng phó sự cố tràn dầu theo Kế hoạch đã được Ủy ban Quốc gia ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn phê duyệt. 

Công tác diễn tập ứng phó sự cố là một trong những nhiệm vụ được đặc biệt nhấn mạnh triển khai (Ảnh minh họa) 

Ban chỉ huy Phòng thủ dân sự-Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn- Phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ tỉnh: Chủ trì chỉ đạo ứng phó theo kế hoạch ứng phó sự cố tràn dầu của tỉnh, huy động lực lượng, phương tiện của địa phương và của các đơn vị thuộc các Bộ, ngành đứng chân trên địa bàn tỉnh tham gia ứng phó Chỉ đạo xây dựng kế hoạch bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa, khắc phục phương tiện, trang thiết bị ứng phó, nhằm kịp thời khắc phục những hỏng hóc bất thường để đảm bảo trong trạng thái sẵn sàng ứng phó, đồng thời tham mưu cho UBND tỉnh xây dựng kế hoạch nâng cao năng lực đầu tư, mua sắm bổ sung, tăng cường các phương tiện, trang thiết bị...  

Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu hướng dẫn, các hoạt động bảo vệ môi trường trong khắc phục và làm sạch đường bờ, quản lý chất thải sau thu gom; các phương án bảo vệ vùng nhạy cảm; điều tra, đánh giá thiệt hại về môi trường và xây dựng các chương trình phục hồi môi trường sau tràn dầu; phối hợp với các cơ quan liên quan xác định nguyên nhân gây ra sự cố tràn dầu.

Tổ chức đánh giá ô nhiễm đất và nguồn nước, không khí xung quanh khu vực xảy ra sự cố; khuyến cáo, đề xuất các biện pháp nhằm bảo đảm sức khỏe, tài sản của người dân có liên quan và lực lượng tham gia ứng phó sự cố. Theo dõi đánh giá kết quả xử lý sự cố làm căn cứ ra quyết định hoạt động xử lý ô nhiễm đã triệt để, phục hồi môi trường sau sự cố đã hoàn thành. Điều tra, đánh giá thiệt hại về môi trường và xây dựng các chương trình phục hồi môi trường sau tràn dầu đối với các sự cố tràn dầu cấp tỉnh.

Sở Công Thương phối hợp với  các đơn vị liên quan tham mưu phương án ứng phó cụ thể cho Sở chỉ huy thường xuyên khi xảy ra sự cố; Chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tham mưu, hướng dẫn, giám sát công tác chuyên môn về kỹ thuật thu gom, xử lý dầu tràn tại hiện trường; Phối hợp với các cơ quan liên quan kiểm tra việc thực hiện các quy định đối với các cơ sở kinh doanh xăng dầu để ngăn ngừa, hạn chế tối đa khả năng xảy ra sự cố tràn dầu; tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng để chủ động phòng tránh và kịp thời ứng phó; chỉ đạo các cơ sở hoạt động kinh doanh xăng dầu chuẩn bị lực lượng, phương tiện, trang thiết bị sẵn sàng ứng phó khi có sự cố xảy ra;..

Lê Hải