Chỉ số Xanh cấp tỉnh – Động lực thúc đẩy phát triển kinh tế xanh, bền vững

TMO - Chỉ số Xanh cấp tỉnh (PGI) lần đầu tiên được Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) công bố trong trong Báo cáo Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2022. Chỉ số này được thực hiện với kỳ vọng khuyến khích các địa phương quan tâm hơn đến công tác bảo vệ môi trường trong phát triển kinh tế-xã hội. 

PGI là bộ chỉ số đánh giá và xếp hạng địa phương về môi trường kinh doanh xanh dưới góc nhìn từ thực tiễn kinh doanh với các tiêu chí: Mức độ thích ứng với biến đổi khí hậu; mức độ tuân thủ pháp luật về môi trường; Thực trạng ứng dụng công nghệ thân thiện môi trường của các doanh nghiệp tại địa phương; Trình độ quản trị và ứng xử với môi trường của doanh nghiệp; mức độ quan tâm, chính sách khuyến khích hoạt động đầu tư thân thiện với môi trường của chính quyền địa phương và nhiều vấn đề liên quan đến môi trường quan trọng khác. Tương tự Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), PGI có tính kết nối rõ ràng với các chính sách của địa phương và trên cơ sở này thúc đẩy sự cải thiện chính sách và thực thi chính sách phát triển xanh ở cấp tỉnh. 

Chỉ số Xanh cấp tỉnh đo lường các tiêu chí nêu trên thông qua 4 chỉ số thành phần đánh giá chất lượng môi trường và hiệu quả quản trị môi trường của các tỉnh, thành phố, gồm: Giảm thiểu ô nhiễm môi trường và tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu (đánh giá việc cung cấp cơ sở hạ tầng và dịch vụ công của chính quyền cấp tỉnh nhằm hỗ trợ doanh nghiệp trong chuẩn bị, ứng phó, giảm thiểu tác động ngày càng lớn của biến đổi khí hậu đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh); 

Đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường tối thiểu (đo lường mức độ hiệu quả của việc giám sát và thực thi quy định môi trường do chính quyền cấp tỉnh thực hiện nhằm giảm thiểu các tác hại môi trường gây ra bởi hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp); Thúc đẩy thực hành xanh (đo lường mức độ lồng ghép các mục tiêu môi trường vào trách nhiệm quản lý nhà nước, các thực hành nhằm hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện “xanh hóa”); Chính sách và dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp trong bảo vệ môi trường (đánh giá các chính sách và dịch vụ hỗ trợ được chính quyền tỉnh áp dụng nhằm thúc đẩy doanh nghiệp có các hành vi và quyết định tạo ra tác động môi trường tích cực). 

Chỉ số Xanh cấp tỉnh được triển khai nhằm nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ môi trường trong phát triển kinh tế-xã hội tại các địa phương. 

Năm 2023, Quảng Ninh là tỉnh dẫn đầu bảng xếp hạng, các vị trí tiếp theo trong top 10 tỉnh, thành phố dẫn đầu trong bảng xếp hạng Chỉ số Xanh cấp tỉnh là Đà Nẵng, Đồng Nai, Hưng Yên; TP.HCM, Tây Ninh, Hải Phòng, Bà Rịa-Vũng Tàu, Hà Nam và Vĩng Long.   

Cùng với các địa phương trên cả nước, thời gian qua tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu nỗ lực cải thiện, nâng hạng Chỉ số Xanh cấp tỉnh, qua đó thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững gắn với công tác bảo vệ môi trường.  Từ vị trí thứ 19 về Chỉ số Xanh cấp tỉnh  năm 2022, Bà Rịa-Vũng Tàu đã vươn lên thứ 8 cả nước trên bảng xếp hạng vào năm 2023. Kết quả này tiếp tục khẳng định mục tiêu phát triển bền vững, không vì lợi ích kinh tế mà đánh đổi môi trường của tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu. 

Cụ thể, chỉ số thành phần 1 - giảm thiểu ô nhiễm và thiên tai (từ 4 lên 7,66). Chỉ số thành phần 2 - đảm bảo tuân thủ giảm lượng khí NO2 trong khí quyển để ngăn ngừa các tác động tiêu cực cho sức khỏe cộng đồng địa phương, từ 5,06 tăng lên 6,28. Chỉ số thành phần 3 - thúc đẩy thực hành xanh, từ 4,41 tăng lên 4,44. Tăng mạnh nhất là chỉ số thành phần 4 - chính sách khuyến khích và dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp thực hành xanh, tăng từ 1,99 lên 5,09.     

Cùng với các địa phương trên cả nước, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đẩy mạnh triển khai các chính sách khuyến khích và dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện công tác bảo vệ môi trường.   

Theo Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bà Rịa – Vũng Tàu, địa phương này đã quyết định không thu hút một số loại hình dự án vào đầu tư trên địa bàn, bởi các dự án này có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao, ảnh hưởng tới sức khỏe cộng đồng. Đó là các ngành nghề bao gồm: Chế biến tinh bột sắn; chế biến mủ cao su; sản xuất hóa chất cơ bản (có phát sinh nước thải công nghiệp); nhuộm, thuộc da; các dự án sản xuất thép, đặc biệt là thép xây dựng và phôi thép (trừ các dự án sản xuất thép chất lượng cao); sản xuất giấy các loại, bột giấy và chế biến bột cá có nguy cơ gây ô nhiễm thượng nguồn, các hồ chứa nước sinh hoạt trên địa bàn tỉnh.

Đây là chủ trương nhằm bảo đảm việc thu hút đầu tư được thực hiện đúng quy hoạch, định hướng mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu lần thứ V đã đề ra, đưa kinh tế của tỉnh phát triển bền vững, không gây ô nhiễm môi trường, bảo vệ nguồn nước sinh hoạt cũng như sử dụng hiệu quả nguồn lực đất đai, năng lượng,. 

Bà Rịa – Vũng Tàu cũng hạn chế đầu tư đối với các dự án liên quan đến công nghiệp xi mạ; chế biến hải sản; sản xuất hóa chất bảo vệ thực vật, sản xuất phân bón; sản xuất sơn, phụ gia, chất tẩy rửa công nghiệp; sản xuất da giày, may mặc; những dự án sử dụng nhiều lao động phổ thông, nhiều đất, có giá trị gia tăng thấp; những dự án có phát sinh chất thải lớn, đặc biệt là khí CO2 và những d ự án sử dụng công nghệ cũ, lạc hậu …

Thời gian qua, Bà Rịa – Vũng Tàu đã tập trung đầu tư xây dựng các khu công nghiệp “kiểu mẫu”, theo mô hình khu công nghiệp đô thị, nhằm thu hút các dự án sạch, ít gây ô nhiễm môi trường, như: Các Khu công nghiệp B1 Tiến Hùng, B1 Ðại Dương, Khu công nghiệp Phú Mỹ 3 (huyện Tân Thành ), Cụm công nghiệp chuyên sâu Ðá Bạc (huyện Châu Ðức); ngoài ra, còn có Khu công nghiệp Phú Mỹ 3 làm Khu công nghiệp chuyên sâu Việt Nam – Nhật Bản.

Để tiếp tục duy trì và nâng cao chỉ số PGI, Sở TN&MT tỉnh sẽ triển khai đồng bộ nhiều giải pháp như: Tuyên truyền nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu; đẩy mạnh triển khai các dự án (đê, kè biển; dự án thoát nước; dự án xử lý nước thải đô thị); vận hành mạng quan trắc tài nguyên nước; tăng cường bảo vệ vùng bảo hộ vệ sinh khu vực lấy nước sinh hoạt trên địa bàn tỉnh… Đồng thời tiếp tục tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với các hoạt động thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng và xuất khẩu khoáng sản; thực hiện các giải pháp giảm thiểu thoái hóa đất…

Đặc biệt, Sở TN&MT sẽ cùng với tỉnh tiếp tục thực hiện chủ trương thu hút đầu tư có chọn lọc, ưu tiên thu hút các dự án có công nghệ tiên tiến, hiện đại, tạo ra sản phẩm có hàm lượng khoa học và giá trị gia tăng cao, ít thâm dụng lao động, thân thiện với môi trường. Ngoài ra, ngành cũng chủ trì triển khai thực hiện việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn; bảo vệ, trồng rừng, cải tạo cảnh quan môi trường, sinh thái, nâng tỷ lệ che phủ rừng, tăng chất lượng và giá trị của rừng.

Vũ Hiếu