Cần quan tâm đến lao động nữ trong thu gom phế liệu, rác thải

TMO – Nếu được thu gom và làm tốt công tác tái chế, nhiều chuyên gia cho rằng rác thải nhựa cũng là nguồn lực góp phần phát triển kinh tế. Tuy nhiên cần quan tâm đến lực lượng lao động trong lĩnh vực này, đặc biệt là phụ nữ.

Giới chuyên gia cho rằng, chúng ta cần phân loại, thu gom và tái chế chất thải để thúc đẩy nhanh chóng sự phát triển của thị trường nguyên vật liệu thứ cấp, phù hợp với điều kiện địa phương và có sự tham gia của nhiều đối tượng ở tất cả các giai đoạn.

(Ảnh minh họa)

Việc tái chế, hạn chế rác thải nhựa đã được Việt Nam luật hóa. Tháng 1/2022, Chính phủ ban hành Nghị định số 08/2022/ NĐ-CP, với các chương về quản lý chất thải, Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) và việc kết hợp lộ trình hướng tới nền kinh tế tuần hoàn. Việc áp dụng một cơ chế trong Luật sẽ giảm thiểu tình trạng nhựa rò rỉ ra môi trường và tạo thêm dòng tài chính để tăng cường thu gom và tái chế bao bì. EPR có thể tạo ra cơ hội và cả những thách thức cho người thu gom và các cơ sở phế liệu.

Theo các chuyên gia, EPR bắt buộc đối với bao bì sẽ có hiệu lực vào năm 2024 là một bước tiến lớn tạo ra cơ hội và thách thức cho những người thu gom rác thải. Việc yêu cầu truy xuất nguồn gốc của chuỗi giá trị bao bì sẽ tác động đến tổ chức quản lý rác thải hiện tại và mở ra cơ hội để tích hợp và công nhận những người thu gom là người đóng góp cho nền kinh tế tuần hoàn.

Thách thức lớn là hơn 90% những người thu gom đồng nát là lao động nữ mặc dù tính chất công việc nặng nhọc. Trong khi lực lượng lao động trong hệ thống thu gom đồng nát hoạt động nhỏ lẻ, không phải pháp nhân và chưa có tiếng nói, họ cũng gặp sự cạnh tranh lớn từ hệ thống thu gom rác của Nhà nước và của khu vực tư nhân ngày càng hiện đại hóa và nhân rộng, cạnh tranh trực tiếp với người lao động.

Giới chuyên gia nhận định, trong khoảng 5 năm tới, hệ thống đồng nát hiện nay vẫn phát huy hiệu quả trong việc thu gom, tái chế. Để lực lượng lao động phi chính thức trong hệ thống thu gom rác thải phát triển đúng hướng và bảo vệ quyền lợi, những người này phải được đăng ký lao động trong một tổ chức pháp nhân và tiến tới có hiệp hội của mình. Khi có tổ chức, lao động trong nghề đồng nát sẽ được cải thiện điều kiện lao động, có cơ hội nhận hỗ trợ kinh phí từ các chương trình ERP, từng bước sử dụng công nghệ ứng dụng thu gom tự động.  

Huệ Hữu