Bình Thuận ứng dụng công nghệ viễn thám trong tuần tra, bảo vệ rừng

TMO - Thời gian qua, việc ứng dụng công nghệ viễn thám vào quản lý bảo vệ rừng đã và đang được tỉnh Bình Thuận tích cực áp dụng cho thấy những hiệu quả thiết thực. Việc chuyển đổi số đã mang lại sự thuận lợi cho lực lượng chuyên trách, góp phần kiểm soát chặt chẽ mọi diễn biến, biến động của rừng trên địa bàn tỉnh.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bình Thuận, đến nay diện tích rừng trên địa bàn tỉnh là 342.127 ha, gồm rừng tự nhiên gần 297.000 ha và rừng sản xuất hơn 138.700 ha.

Tỉnh Bình Thuận có thảm thực vật rừng tự nhiên khá đa dạng và phong phú với gần 200 loài thực vật, 50 loài gỗ quý hiếm còn lại khá nhiều ở các khu rừng thuộc Khu bảo tồn thiên nhiên Núi Ông và Khu bảo tồn Tà Kóu cùng hàng chục loài chim thú, bò sát quý hiếm. Trước nhiệm vụ quan trọng của việc bảo vệ rừng và bảo vệ sự đa dạng của hệ sinh thái, nguồn gen quý hiếm, trong bối cảnh nguồn nhân lực bảo vệ rừng ngày càng thiếu, tỉnh Bình Thuận đã triển khai đồng bộ các giải pháp trong công tác giám sát, bảo vệ rừng.

Đặc biệt, chú trọng ứng dụng công nghệ cao, trong đó có công nghệ viễn thám tạo điều kiện thuận lợi trong việc quản lý rừng. Đây là cách làm sáng tạo trong công tác tuần tra, bảo vệ rừng khi nguồn lực đầu tư và nhân lực còn hạn chế, cách làm này của tỉnh Bình Thuận đã được Phó Thủ tướng Chính phủ biểu dương và đề nghị nhân rộng.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bình Thuận, việc xây dựng và triển khai ứng dụng công nghệ viễn thám, sử dụng ảnh vệ tinh phục vụ công tác quản lý, giám sát tài nguyên rừng là hết sức thiết thực, góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ rừng, ngăn chặn các hành vi xâm hại đến tài nguyên rừng, không để xảy ra điểm nóng về phá rừng, khai thác, lấn chiếm đất rừng trái pháp luật.

Qua một năm triển khai, việc ứng dụng công nghệ viễn thám, sử dụng ảnh vệ tinh phục vụ công tác quản lý, giám sát tài nguyên rừng trên địa bàn tỉnh Bình Thuận đã phát huy hiệu quả. Bước đầu, nhiều điểm rừng có thay đổi đã được phát hiện và thông báo đến lực lượng chức năng để có biện pháp kiểm tra, xử lý.

Cụ thể, trong thời gian từ tháng 1-10/2024, phần mềm đã phát hiện và gửi tin cảnh cáo 507 điểm nghi ngờ biến động hiện trạng tài nguyên rừng. Trong đó, các đơn vị chủ rừng, Hạt Kiểm lâm đã phối hợp kiểm tra, xác minh 492 điểm ngoài thực địa và xác định các nguyên nhân cụ thể.

Công nghệ viễn thám đã kịp thời phát hiện một số vụ việc như: Cháy rừng 1 điểm/0,45 ha; lấn chiếm đất rừng 5 điểm/1 ha; lũ lụt, sạt lở, lốc xoáy có 2 điểm/0,49 ha; phá rừng trái pháp luật 7 điểm/1,39 ha; có 235 điểm/294,3 ha biến động do khai thác rừng trồng; nguyên nhân khác (rụng lá, suy thoái rừng, cháy thực bì...) có 242 điểm. Còn lại 15 điểm đang được các đơn vị xác minh ngoài thực địa. Từ khi công nghệ viễn thám được đưa vào vận hành, các thiếu sót, hạn chế của phần mềm cơ bản được khắc phục.

Kết quả thực hiện phần mềm bước đầu được đánh giá phù hợp với thực trạng công tác quản lý, bảo vệ rừng, giám sát biến động tài nguyên rừng trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, công nghệ này có khả năng tương thích, chịu tải và phục hồi sự cố, tính bảo mật và độ chính xác tốt.

Lực lượng chuyên trách bảo vệ rừng tỉnh Bình Thuận kiểm tra diễn biến rừng thông qua phần mềm cài đặt trên điện thoại thông minh. (Ảnh minh hoạ). 

Thông qua ứng dụng công nghệ viễn thám, nhiều vụ phá rừng, lấn chiếm đất rừng được phát hiện, ngăn chặn, lập hồ sơ xử lý kịp thời, không để xảy ra các điểm nóng phá rừng có quy mô lớn, tính chất nghiêm trọng. Mặc dù có nhiều thuận lợi tuy nhiên việc sử dụng công nghệ viễn thám vẫn còn một số khó khăn.

Theo các đơn vị chức năng, bên cạnh những ưu điểm tích cực, quá trình vận hành, sử dụng phần mềm còn những tồn tại như: Công tác xác minh, kiểm tra các điểm cảnh báo mất rừng ngoài hiện trường của một số chủ rừng còn chậm; số điểm cảnh báo chưa chính xác vẫn còn (cảnh báo ở một số điểm rừng trồng cây cao su, cây điều rụng lá và một phần diện tích rừng tự nhiên rụng lá).

Bên cạnh đó, lực lượng bảo vệ rừng và kiểm lâm địa bàn còn thiếu so với quy định, gây hạn chế trong việc tiếp cận công nghệ thông tin… Để tiếp tục triển khai hiệu quả công tác bảo vệ rừng, Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận yêu cầu Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả hệ thống ứng dụng công nghệ viễn thám, sử dụng ảnh vệ tinh trong quản lý, giám sát tài nguyên rừng trên địa bàn tỉnh.

Các đơn vị thường xuyên theo dõi chặt chẽ việc thực hiện ở các cấp, kịp thời tổng hợp những vấn đề bất cập trong quá trình thực hiện quy chế và quy trình vận hành, sử dụng phần mềm để đề xuất các cơ quan cấp trên làm cơ sở thực hiện thống nhất và hiệu quả trên toàn tỉnh. Ủy ban nhân dân tỉnh cũng yêu cầu Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với đơn vị tư vấn cung cấp dịch vụ dần hoàn thiện, tăng cường chất lượng của phần mềm.

Đơn cử như nâng cao giải pháp lọc mây qua Google Earth Engine để cải thiện khả năng phát hiện các điểm thay đổi trạng thái rừng ở kỳ ảnh trước đó bị mây che phủ, các điểm rừng trồng cây cao su, cây điều rụng lá và một số diện tích rừng tự nhiên rụng lá… để giảm thiểu tin nhắn cảnh báo sai đối với kiểu rừng này.

Để thực hiện tốt Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 18/5//2022 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường công tác quản lý bảo vệ rừng, nhất là trong cao điểm hanh khô hiện nay, cùng với việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao, UBND tỉnh Bình Thuận tiếp tục chỉ đạo sở ngành và các địa phương tăng cường các biện pháp cấp bách phòng cháy chữa cháy rừng, duy trì thường xuyên, liên tục chế độ ứng trực 24/24, chế độ thông tin báo cáo về phòng cháy, chữa cháy rừng để đảm bảo liên thông từ cơ sở đến cấp tỉnh.

Theo dõi việc triển khai thực hiện xác minh thông tin cảnh báo mất rừng từ phần mềm cảnh báo mất rừng đúng thời hạn, nhanh chóng đưa phần mềm giám sát tài nguyên rừng trên thiết bị di động đi vào hoạt động có hiệu quả. Đồng thời chỉ đạo tăng cường phối hợp với các tỉnh Lâm Đồng, Ninh Thuận trong việc bảo vệ, quản lý vùng rừng giáp ranh. Vận động các hộ gia đình sống gần rừng ký cam kết bảo vệ rừng và phòng cháy, chữa cháy rừng…/.

Ngọc Lý