Bảo vệ và phát triển bền vững hệ sinh thái tự nhiên, đặc thù

TMO - Với những giá trị tài nguyên thiên nhiên quý hiếm, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đặc biệt chú trọng công tác phục hồi và bảo tồn hệ sinh thái tự nhiên, đặc thù trong quá trình phát triển kinh tế-xã hội tại địa phương.

Sở hữu đường bờ biển dài hơn 127 km và là vùng địa hình nằm trong vùng sinh thái Trung Trường Sơn, Thừa Thiên Huế có nguồn tài nguyên sinh vật đa dạng, phong phú. Không chỉ đa dạng sinh học cao về các loài động thực vật bậc cao, Thừa Thiên Huế còn có các kiểu hệ sinh thái, gồm: tài nguyên rừng, tài nguyên sinh vật và hệ sinh thái thủy vực. Trong đó, thể hiện đặc trưng nhất tại 4 khu rừng đặc dụng: Vườn quốc gia Bạch Mã, Khu bảo tồn thiên nhiên Phong Điền, Khu bảo tồn Sao La và vùng rừng đặc dụng phía Tây Nam Thừa Thiên Huế. 

Trong đó, đối với nhiệm vụ bảo vệ và phát triển các hệ sinh thái rừng tự nhiên quan trọng, Kế hoạch hành động về bảo tồn đa dạng sinh học đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 trên địa bàn tỉnh nhấn mạnh đến nội dung bảo vệ và phát triển vốn rừng, đa dạng sinh học rừng của tỉnh; thực hiện xác định phạm vi, ranh giới, điều tra đa dạng sinh học về động - thực vật và các giá trị môi trường; nghiêm cấm các tác động bất lợi, chuyển đổi mục đích sử dụng rừng trái quy định của pháp luật.

Lực lượng kiểm lâm tăng cường bảo vệ và phát triển các hệ sinh thái rừng tự nhiên, hạn chế tối đa thiệt hại do cháy rừng. Ảnh: VD 

Đồng thời hạn chế thấp nhất nguy cơ cháy và những thiệt hại do cháy rừng; tích cực phục hồi, nâng cao chất lượng rừng; triển khai nghiên cứu, xây dựng các mô hình trồng cây dược liệu dưới tán rừng để nâng cao hiệu quả sử dụng đất, góp phần hạn chế cháy rừng, chặt phá rừng. Theo đó, bảo vệ và phát triển diện tích 205.674,47 ha hệ sinh thái rừng tự nhiên; thành lập Vườn thực vật tại các phân khu phục hồi sinh thái thuộc Vườn Quốc gia Bạch Mã, Khu bảo tồn thiên nhiên Phong Điền, Khu Bảo tồn Sao La để hình thành các bộ sưu tập theo chủ đề, vườn ươm nhân giống các loài cây quý hiếm bản địa; thành lập các Vườn cây thuốc.

Đối với các hệ sinh thái biển, thời gian tới tỉnh Thừa Thiên Huế chỉ đạo các ngành chức năng, địa phương bảo vệ các hệ sinh thái, các loài sinh vật biển có giá trị; triển khai rà soát theo Quy định hành lang biển nhằm thiết lập hành lang gắn kết các khu cư trú và hành lang di cư tự nhiên cho các loài sinh vật để bảo tồn và phát triển các loài động, thực vật và bảo vệ nguồn nước; duy trì các bãi giống, bãi đẻ.

Thực hiện điều tra, đánh giá tình hình khai thác, sử dụng nguồn lợi thủy sản; duy trì cải thiện sinh kế, ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào khâu khai thác, quản lý, bảo vệ và sử dụng hợp lý các nguồn lợi thủy sản; có giải pháp hạn chế ô nhiễm môi trường từ các phương tiện khai thác, vận chuyển trên biển, đầm phá. Trong đó, chú trọng bảo vệ hệ sinh thái tại phần diện tích mặt nước Vịnh Lăng Cô (khoảng 540 ha) và các khu vực biển trải dài trên khoảng 128km đường bờ biển thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế, thuộc 04 huyện Phong Điền, Quảng Điền, Phú Vang, Phú Lộc và thành phố Huế; Vùng đầm phá Tam Giang - Cầu Hai. 

Cùng với hệ sinh thái rừng và biển, đa dạng sinh học trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế còn xuất hiện trên các vùng, khu vực đất ngập nước. Do đó, nhiệm vụ  bảo vệ và phát triển hệ sinh thái tự nhiên trên các vùng, khu vực đất ngập nước được UBND tỉnh nhấn mạnh triển khai thông qua việc bảo vệ Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tam Giang - Cầu Hai, các hệ sinh thái đất ngập nước trên địa bàn tỉnh; phát triển các giống, loài thủy sản quý hiếm, đặc thù, có giá trị kinh tế và khoa học cao, đảm bảo cân bằng sinh thái, phục vụ mục đích du lịch, nghiên cứu, giáo dục, bảo vệ môi trường, điều hòa khí hậu, ứng phó, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

Bảo vệ và phát triển hệ sinh thái tự nhiên trên các vùng, khu vực đất ngập nước nhất là tại khu vực Tam Giang – Cầu Hai là nhiệm vụ quan trọng. Ảnh: VT 

Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tam Giang – Cầu Hai là hệ đầm phá bán khép kín lớn nhất khu vực Đông Nam Á, nằm ở vị trí chuyển tiếp giữa ven bờ tây vịnh Bắc bộ và khu vực ven biển miền Trung. Đầm phá Tam Giang - Cầu Hai có diện tích 22.000 ha mặt nước, kéo dài trên 68 km dọc bờ biển của tỉnh và gồm 3 thuỷ vực kế tiếp nhau: phá Tam Giang, đầm Thủy Tú (gồm đầm An Truyền, Thanh Lam, Hà Trung, Thủy Tú hợp thành) và đầm Cầu Hai. Đây là nơi giữ vai trò quan trọng trong việc đảm bảo môi trường sống và phát triển thuận lợi cho các loài thủy sinh vật, cung cấp các bãi giống, bãi đẻ, nơi của các loài chim di cư, trú đông.

Được xác định là thủy vực nước lợ điển hình, khu vực đất ngập nước của đầm phá Tam Giang - Cầu Hai là nơi hội tụ các hệ sinh thái tiêu biểu ở vùng ven bờ với 7 kiểu đất ngập nước điển hình: thảm cỏ biển, bãi vùng gian triều, rừng ngập mặn, vùng nước cửa sông, đầm phá ven biển, các khu đất ngập nước nhân tạo sử dụng cho nuôi trồng thủy sản (ao, hồ, đầm) và đất canh tác nông nghiệp. Trong đó, hệ sinh thái cỏ biển rất đặc thù, có tính chất điển hình cho vùng ven bờ biển Việt Nam và là sinh cảnh thích hợp cho quần tụ chim nước; là nơi trú chân, kiếm ăn quan trọng đối với các loài chim di cư, trú đông (do vị trí của khu vực nằm trên tuyến di cư chính Đông Á - Úc Châu).

Xác định tầm quan trọng của những nhiệm vụ trên, thời gian tới tỉnh Thừa Thiên Huế triển khai đồng bộ các giải pháp, trong đó chú trọng đến điều tra  cụ thể nguồn tài nguyên đa dạng sinh học, các hệ sinh thái đặc trưng, các loài động, thực vật quý hiếm, cảnh quan môi trường, nét đẹp độc đáo của tự nhiên,... nhằm đề xuất các giải pháp bảo tồn, bảo vệ phù hợp. Điều tra thực trạng và ngăn chặn sự xâm hại của các sinh vật ngoại lai trên địa bàn tỉnh. Xây dựng mạng lưới giám sát đa dạng sinh học tại các khu bảo tồn (trạm, điểm, trang thiết bị và nguồn nhân lực) phù hợp với chức năng bảo tồn. Tăng cường công tác cảnh báo, ngăn chặn kịp thời các hoạt động phát triển kinh tế xã hội có tác động tiêu cực đến môi trường sống, thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng môi trường, hệ sinh thái ven bờ phục vụ các mục tiêu về phát triển du lịch bền vững; nâng cao hiệu quả quản lý, phát triển nguồn lợi thủy sản, tính đa dạng của hệ sinh thái.

Nâng cao hiệu quả công tác trồng rừng thay thế đối với các dự án phát triển kinh tế - xã hội có yêu cầu sử dụng, chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng; sử dụng hiệu quả đất rừng, tài nguyên thiên nhiên đã được xác định trong các nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh trong thời gian qua. Xây dựng, ban hành cơ chế chính sách, các văn bản liên quan đến lĩnh vực bảo tồn và phát triển bền vững đa dạng sinh học của tỉnh, đặc biệt là các cơ chế phối hợp, hợp tác trong quản lý đa dạng sinh học; cơ chế chính sách về tài chính (các ưu đãi) để thúc đẩy phát triển hiệu quả các cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học và thực hiện bảo tồn, phát huy giá trị đa dạng sinh học trên địa bàn tỉnh,...

Lê Tâm