Bảo đảm an toàn các công trình thủy lợi trong mùa mưa lũ

TMO - Trong những năm gần đây, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, thời tiết diễn biến bất thường, cực đoan; mưa, lũ xảy ra với cường độ lớn, không theo quy luật. Để chủ động ứng phó với các diễn biến bất thường của thời tiết, UBND tỉnh Thanh Hóa yêu cầu Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì phối hợp với các địa phương bảo đảm vận hành an toàn công trình thủy lợi trong mùa mưa lũ. 

Theo nhận định của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, bão và áp thấp nhiệt đới có khả năng tập trung từ nửa cuối tháng 6/2023. Khả năng cao xảy ra các hiện tượng thời tiết nguy hiểm, như: giông, sét, lốc, mưa đá trên phạm vi toàn quốc trong những tháng chuyển mùa. Trước tình hình trên, các địa phương cần chủ động chuẩn bị các phương án, sẵn sàng ứng phó hạn chế thiệt hại do thiên tai, trong đó nhiệm vụ bảo đảm an toàn các công trình thủy lợi (đê điều, đập, hồ chứa nước) là một trong những nhiệm vụ quan trọng cần được ưu tiên triển khai. 

Tại tỉnh Thanh Hóa, theo thống kê của ngành chức năng toàn tỉnh có 2.524 công trình đầu mối thủy lợi (gồm: 610 hồ chứa nước, 1.023 đập dâng, 891 trạm bơm); 16.261km kênh mương, 1.008km đê, 253,76km kè bảo vệ đê và 1.120 công trình âu, cống thủy lợi các loại. Qua kiểm tra trước mùa mưa lũ năm 2023, ngành chức năng địa phương xác định trên địa bàn tỉnh có 1.201 công trình thủy lợi đã xuống cấp, hư hỏng cần duy tu, bảo dưỡng và sửa chữa, khắc phục (gồm: 169 hồ chứa, 154 đập dâng, 237 trạm bơm, 603 kênh tưới tiêu, 38 cống tưới tiêu); có 61 công trình đang triển khai thi công; có 32 trọng điểm xung yếu về đê điều; 100 hồ chứa bị hư hỏng nặng có nguy cơ mất an toàn nếu xảy ra mưa, lũ.

UBND tỉnh yêu cầu Sở NN&PTNT phối hợp các địa phương rà soát hiện trạng, mức độ an toàn của các công trình thủy lợi trước mùa mưa bão. 

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND cấp huyện đã tham mưu, kiện toàn Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự (Ban Chỉ huy PCTT, TKCN&PTDS) từ tỉnh đến cơ sở; rà soát, bổ sung, hoàn thiện phương án huy động lực lượng tham gia công tác PCTT và TKCN các xã, phường, thị trấn đã thành lập, củng cố, kiện toàn Đội xung kích PCTT. Qua kết quả kiểm tra công trình thủy lợi trước lũ năm 2023, các địa phương, đơn vị đã chủ động mua sắm vật tư thiết bị cơ điện, lập hồ sơ thiết kế kỹ thuật và lập dự toán các công trình hư hỏng nặng để tiến hành tu sửa thay thế. Các địa phương cũng huy động lực lượng nạo vét kênh tiêu trên địa bàn tỉnh với khối lượng 507.045m3.

Ngoài ra, các lực lượng chức năng cũng tích cực kiểm tra nhằm kịp thời phát hiện, ngăn chặn các hành vi xâm phạm trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi; tăng cường công tác thông tin, truyền thông, phổ biến chính sách, pháp luật về thủy lợi nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác, bảo đảm an toàn công trình, nâng cao nhận thức, năng lực ứng phó của người dân ở vùng hạ du.

UBND tỉnh đã chỉ đạo UBND các huyện, đơn vị quản lý có công trình bị hư hỏng nặng, có nguy cơ mất an toàn chủ động gia cố, sửa chữa, tránh xảy ra sự cố mất an toàn cho công trình và vùng hạ du; chủ động tập kết đầy đủ nhân lực, vật tư, máy móc, thiết bị theo phương châm “4 tại chỗ” trong phương án ứng phó thiên tai, tình huống khẩn cấp khi có sự cố xảy ra. Yêu cầu các đơn vị khai thác công trình thủy lợi bố trí lực lượng đủ năng lực chuyên môn để quản lý, vận hành công trình theo quy định; thường xuyên tổ chức kiểm tra công trình, trực ban và giám sát an toàn công trình, nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các nguy cơ xảy ra sự cố; thực hiện giải tỏa vật cản, phát quang công trình, kịp thời phát hiện, ngăn chặn các vi phạm trong phạm vi bảo vệ công trình; bố trí hệ thống thông tin, cảnh báo cho người dân ở hạ du khi xả lũ các hồ chứa...

Các địa phương, đơn vị đảm bảo vận hành an toàn các công trình thủy lợi trước tình hình thiên tai đặc biệt là mưa lũ. 

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đồng thời chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị quản lý hồ chứa thực hiện nghiêm túc, đầy đủ công tác quản lý an toàn đập, hồ chứa thủy lợi theo các quy định của pháp luật, đến nay 610/610 hồ chứa trên địa bàn tỉnh đã kiểm tra và báo cáo hiện trạng an toàn đập, hồ chứa; lập phương án ứng phó thiên tai, tình huống khẩn cấp. Đối với các công trình đang thi công, khẩn trương đẩy nhanh tiến độ, nhất là các hạng mục cần yêu cầu chống lũ, đảm bảo chất lượng, tiêu chuẩn kỹ thuật để kịp thời đưa vào phục vụ trước mùa mưa, lũ hoặc phải tiến hành lập, phê duyệt phương án phòng, chống lụt bão đảm bảo an toàn công trình, để sẵn sàng triển khai trên thực tế.

Chi cục Thủy lợi Thanh Hóa đã thông báo danh mục các hồ chứa bị hư hỏng, mất an toàn trước mùa mưa lũ năm 2023 đến UBND các huyện, công ty quản lý để chủ động thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn cho công trình. UBND các huyện, công ty có hồ chứa bị hư hỏng nặng, có nguy cơ mất an toàn, chủ động gia cố, sửa chữa các hư hỏng, tránh để xảy ra sự cố mất an toàn cho công trình và vùng hạ du. 

Trên địa bàn toàn tỉnh hiện có 8 trạm đo khí tượng, 18 trạm thuỷ văn, 130 trạm đo mưa tự động, 27 trạm đo mưa chuyên dùng. Ngoài ra, đã lắp đặt hệ thống quan trắc cảnh báo sớm lũ ống, lũ quét và sạt lở đất, bao gồm 15 trạm đo mưa tự động thu thập các số liệu tại 15 xã thuộc 3 huyện Mường Lát, Quan Sơn, Quan Hóa để truyền về trung tâm xử lý, tính toán các khả năng gây lũ ống, lũ quét và sạt lở đất, 3 trạm thông tin báo bão và bắn pháo hiệu phục vụ công tác cảnh báo sớm, tham mưu cho việc chỉ đạo điều hành ứng phó với thiên tai. Cơ sở hạ tầng dự báo, cảnh báo thiên tai thời gian gần đây đã được đầu tư các trang thiết bị phục vụ công tác dự báo, cảnh báo sớm, tuy nhiên số lượng các trạm khí tượng, thủy văn, các trang thiết bị phục vụ dự báo, cảnh báo vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu.

Do đặc điểm vị trí địa lý, với 108 km bờ biển, 3/4 diện tích là vùng miền núi, hàng năm chịu tác động của rất nhiều loại hình thiên tai, đây là yếu tố bất lợi đối với hệ thống cơ sở hạ tầng, trong khi nguồn lực còn hạn hẹp nên tại một số địa bàn trọng điểm về công tác phòng, chống thiên tai (vùng miền núi và ven biển), cơ sở hạ tầng của một số ngành, địa phương vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu phòng, chống thiên tai. Tập trung nguồn lực đầu tư xây dựng các công trình phòng, chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu; trong đó, ưu tiên tu bổ, nâng cấp hệ thống hồ chứa, đê biển, đê sông, các công trình ngăn mặn, giữ ngọt, khu neo đậu tránh trú bão, các tuyến đường cứu hộ, cứu nạn; đầu tư, cải tạo các hệ thống tiêu úng, nạo vét làm thông thoáng dòng chảy, tăng cường khả năng tiêu thoát lũ trên các lưu vực sông, lòng sông.

Minh Hòa