Yên Bái tăng cường xuất khẩu nông sản sang thị trường các nước Hồi giáo

TMO - Thị trường các nước Hồi giáo (thị trường Halal) với quy mô và nhu cầu ngày càng tăng được kỳ vọng mang lại nguồn thu nhập đáng kể và đa dạng hóa sản phẩm xuất khẩu cho doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Yên Bái.

Hiện tại, có 57 quốc gia là thành viên của Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC), hơn 2 tỷ người Hồi giáo, chiếm 25% dân số thế giới và có tốc độ phát triển 2,9%/năm. Những năm qua, nhu cầu đối với các sản phẩm Halal ngày càng gia tăng và đang trở thành xu hướng toàn cầu. Báo cáo của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) cho thấy, chi tiêu cho thực phẩm Halal của cộng đồng Hồi giáo toàn cầu ngày càng tăng cao đạt 1.900 tỷ USD vào năm 2024 và 15.000 tỷ USD vào năm 2050. 

Việt Nam được đánh giá có tiềm năng xuất khẩu thực phẩm Halal. Cùng với nhiều địa phương trên cả nước, tỉnh Yên Bái đẩy mạnh triển khai các giải pháp nhằm khai thác, gia tăng xuất khẩu nông sản tại thị trường Halal.

Theo đó, tỉnh đã ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Đề án "Tăng cường hợp tác quốc tế để xây dựng và phát triển ngành Halal Việt Nam đến năm 2030” của Chính phủ nhằm mục tiêu đánh giá các sản phẩm nông - lâm sản có tiềm năng để tham gia vào thị trường Halal. Từ đó, ưu tiên tập trung vào các sản phẩm từ cây chè và các sản phẩm từ cây quế có khả năng đạt tiêu chuẩn để cấp chứng nhận thực phẩm Halal và tham gia vào chuỗi sản xuất và cung ứng thực phẩm Halal.

Tỉnh Yên Bái đẩy mạnh xuất khẩu hai sản phẩm chủ lực là chè và quế sang thị trường các nước Hồi giáo. 

Trên địa bàn tỉnh, tổng diện tích chè của tỉnh hiện có hơn 7.443 ha, tập trung nhiều ở các huyện: Trấn Yên, Văn Chấn, Trạm Tấu, Mù Cang Chải; sản lượng hàng năm đạt trên 69 nghìn tấn. Yên Bái hiện có trên 50 cơ sở chế biến, kinh doanh chè, có 7 dự án chè với quy mô 290 ha được chứng nhận theo tiêu chuẩn VietGAP; Hợp tác xã chè Suối Giàng được chứng nhận theo tiêu chuẩn EU. 

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có Công ty TNHH Chế biến chè Hữu Hảo, huyện Trấn Yên được cấp chứng nhận Halal cho các sản phẩm chè đen xuất vào thị trường Trung Đông cũng như các nước Hồi giáo như Pakistan, Afghanistan. Sản lượng hàng năm khoảng 18 - 20 nghìn tấn với doanh thu khoảng 45 - 50 tỷ đồng. 

Đối với sản phẩm quế, Yên Bái là tỉnh có vùng quế lớn với diện tích trên 82.000 ha, diện tích chuyên canh trên 38.000 ha, tập trung nhiều ở các huyện Trấn Yên, Văn Chấn, Văn Yên, Lục Yên, Yên Bình; sản lượng khai thác từ quế khoảng trên 18.000 tấn quế vỏ khô và trên 85.500 tấn cành, lá quế cung cấp nguyên liệu để chế biến dược phẩm, thực phẩm, tinh dầu quế… phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Một số sản phẩm có nguồn gốc từ cây quế như: tinh dầu quế, quế điếu, nước rửa chén, nước lau sàn… đã được xuất khẩu đi Trung Quốc, châu Âu.

Theo Sở Công Thương Yên Bái: Để đảm bảo tiêu chuẩn đạt chứng nhận Halal, việc thâm nhập vào thị trường này đòi hỏi từ khâu nuôi trồng cho đến khâu chế biến phải đảm bảo các tiêu chuẩn khắt khe của người Hồi giáo. Do đó, các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh cần phải thực hiện nghiêm ngặt các tiêu chuẩn để mở cửa vào thị trường đầy tiềm năng này trong tương lai.

Hiện có khoảng 20 sản phẩm có thể khai thác từ thị trường Việt Nam; trong đó, tỉnh Yên Bái có sản phẩm chè và quế là cơ hội lớn cho các doanh nghiệp khai thác hiệu quả trong thời gian tới. Thời gian tới, nhằm đáp ứng nhu cầu xuất khẩu các sản phẩm chè, quế đạt tiêu chuẩn Halal, các doanh nghiệp của tỉnh cần có sự hỗ trợ của bộ, ngành Trung ương trong việc xây dựng và phát triển thương hiệu cho sản phẩm;

Bên cạnh đó là sự hỗ trợ tham gia các hoạt động xúc tiến thị trường, quảng bá sản phẩm; tăng cường xúc tiến đầu tư; thông tin tuyên truyền về những điều kiện, quy trình chứng nhận Halal; phổ biến thông tin về các quy định, tiêu chuẩn của các nước Hồi giáo đối với sản phẩm nông, lâm, thủy sản để doanh nghiệp có thể chủ động cải tiến sản xuất.

Những năm trở lại đây, tiềm năng mở rộng xuất khẩu Halal của Việt Nam càng được thể hiện rõ hơn, khi Việt Nam đã nằm trong top 20 nước xuất khẩu thực phẩm hàng đầu thế giới, và là một trong 15 nước xuất khẩu nông sản lớn nhất thế giới; đồng thời là mắt xích quan trọng trong các chuỗi cung ứng toàn cầu, với 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết, trong đó có nhiều FTA thế hệ mới, khu vực và liên khu vực đã được ký kết…

Nhận thức rõ về tầm quan trọng của thị trường Halal toàn cầu và những tiềm năng, lợi thế, thời gian qua, Việt Nam đã nỗ lực, tập trung phát triển ngành Halal: Xây dựng định hướng chiến lược về phát triển ngành Halal đến năm 2030; trong đó, có Đề án về “Tăng cường hợp tác quốc tế để xây dựng và phát triển ngành Halal Việt Nam đến năm 2030”; Thành lập Trung tâm Chứng nhận Halal Quốc gia, hoàn thiện các quy định pháp lý và tiêu chuẩn về Halal quốc gia; Ký một số thỏa thuận hợp tác về Halal với các đối tác Hồi giáo và phi Hồi giáo.

Việt Nam được đánh giá là có nhiều tiềm năng để đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường Halal. 

Theo Cục Xúc tiến thương mại, để sản phẩm Halal của doanh nghiệp có thể xuất khẩu sang các nước Hồi giáo, điều quan trọng là phải lựa chọn tổ chức chứng nhận Halal uy tín và được công nhận quốc tế. Doanh nghiệp cần chọn các tổ chức chứng nhận Halal đã được công nhận bởi các cơ quan Halal hàng đầu như Bộ Phát triển Hồi giáo Malaysia (Jakim), Cơ quan tổ chức đảm bảo sản phẩm Halal của Indonesia  (BPJPH), Bộ Công nghiệp và Công nghệ tiên tiến (MoIAT) của Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất (UAE) ... hoặc các tổ chức uy tín khác được chấp nhận tại các nước Hồi giáo.

Hiện nay, tại Việt Nam mới chỉ có 1 tổ chức được công nhận quốc tế bởi các tổ chức Hồi giáo nêu trên là Văn Phòng Chứng nhận Halal HCA Việt Nam. Trong khi đó, việc cung cấp thông tin về thị trường Halal, quy định tiêu chuẩn sản phẩm Halal còn khá hạn chế, nên doanh nghiệp vẫn còn loay hoay trong việc chọn tổ chức chứng nhận.

Để gia tăng hàng hóa xuất khẩu vào thị trường Halal, các chuyên gia khuyến cáo sản phẩm của Việt Nam từ thực phẩm, đồ uống, thời trang may mặc phải sản xuất theo quy trình, đáp ứng được các tiêu chí, tiêu chuẩn và được chứng nhận đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn Halal. Việt Nam cần tập trung vào một số nhóm biện pháp chính gồm hỗ trợ kết nối địa phương, doanh nghiệp với đối tác, thị trường Halal toàn cầu trong lĩnh vực ưu tiên như nông nghiệp, du lịch, dệt may, dược và mỹ phẩm.

Đồng thời, Việt Nam đẩy mạnh thu hút đầu tư, hỗ trợ kỹ thuật, hỗ trợ về đào tạo, phát triển nguồn nhân lực; tiếp tục xây dựng, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, chính sách quản lý nhà nước về Halal, tối ưu hóa quy trình chứng nhận, thúc đẩy thừa nhận, công nhận lẫn nhau về chứng nhận Halal.

Bên cạnh đó, cũng cần đẩy mạnh hợp tác chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, hỗ trợ Việt Nam về hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, quản lý nhà nước liên quan đến Halal, hoàn thiện bộ tiêu chuẩn Halal quốc gia; hỗ trợ kỹ thuật, nâng cao năng lực, đào tạo và cung ứng nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu phát triển ngành Halal quy mô lớn và phục vụ xuất khẩu sản phẩm, dịch vụ của Việt Nam.../.

Đức Minh