Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong dự báo khí tượng thủy văn

TMO - Theo các chuyên gia, ngành khí tượng thủy văn cần xây dựng kiến trúc dữ liệu trên cơ sở phù hợp đặc thù, đồng thời triển khai công nghệ Big data cho dữ liệu quan trắc, dữ liệu chuyên ngành.

Tổng cục Khí tượng thủy văn (KTTV) khẳng định, ngành khí tượng thủy văn có thời gian dài ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI). Trí tuệ nhân tạo có vai trò rất quan trọng trong hoạt động nghiệp vụ của ngành Khí tượng thủy văn. Thời gian tới, Tổng cục thúc đẩy  các giải pháp thúc đẩy việc nghiên cứu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực khí tượng thủy văn trong đó tập trung vào khả năng ứng dụng công nghệ Big data (dữ liệu lớn) và trí tuệ nhân tạo để quản lý thông tin, dữ liệu khí tượng thủy văn; chia sẻ, cập nhật kinh nghiệm, nắm bắt góc nhìn chuyên gia về nghiên cứu trí tuệ nhân tạo và ứng dụng trong lĩnh vực khí tượng thủy văn.

Theo các chuyên gia, trí tuệ nhân tạo là một lĩnh vực công nghệ nền tảng của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, góp phần quan trọng tạo bước phát triển đột phá về năng lực sản xuất, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, thúc đẩy phát triển kinh tế tăng trưởng bền vững. Đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển và ứng dụng trí tuệ nhân tạo, đưa trí tuệ nhân tạo trở thành lĩnh vực công nghệ quan trọng của Việt Nam trong cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư để đạt mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, phát triển các giải pháp và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong khu vực ASEAN và trên thế giới.

Vụ Công nghệ cao, Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, đến nay, có 7/18 bộ, ngành và 22/63 tỉnh, thành phố đã ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Chiến lược quốc gia về nghiên cứu phát triển và ứng dụng AI đến năm 2030. Chiến lược được triển khai lồng ghép trong các Chương trình, nhiệm vụ về ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, Chính phủ số. Các ứng dụng AI tập trung vào hoạt động chuyển đổi số, phát triển đô thị thông minh, phát triển doanh nghiệp số, y tế thông minh, cải cách thủ tục hành chính.

Để thúc đẩy nghiên cứu phát triển và ứng dụng AI trong thời gian tới, cần nâng cao tiềm lực và trình độ AI trong nước (nhân lực AI, tổ chức AI, hạ tầng dữ liệu, hạ tầng năng lực tính toán, hạ tầng AI); hoàn thiện các chính sách thúc đẩy đào tạo và phát triển nguồn nhân lực AI, tài năng trẻ về AI, đổi mới giáo dục, đào tạo nghề, đào tạo kỹ năng về AI.

Bên cạnh đó, ưu tiên nguồn lực, triển khai hiệu quả Chương trình khoa học và công nghệ trọng điểm cấp quốc gia về AI giai đoạn đến năm 2030 và các chương trình, nhiệm vụ, giải pháp cụ thể khác để tăng cường năng lực AI quốc gia; hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia để phục vụ hiệu quả cho phát triển AI tại Việt Nam; đẩy mạnh công tác tuyên truyền về chiến lược AI; các cơ hội, thách thức để giúp doanh nghiệp định hình rõ nét về chiến lược AI…

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong dự báo khí tượng thủy văn là một trong những nhiệm vụ quan trọng đang được Tổng cục Khí tượng Thủy văn đẩy mạnh triển khai. (Ảnh minh họa) 

Thời gian qua, Tổng cục Khí tượng Thủy văn đã triển khai một số nghiên cứu, ứng dụng AI tại các đơn vị trong Tổng cục. Cụ thể, đối với quan trắc có các nghiên cứu gồm: Nghiên cứu, phát triển công cụ sử dụng mô hình học máy: Logistic Regression Model, Random forest và Decision Tree Classifier để tăng cường độ chính xác của thông tin dự báo dông, sét - Đài Khí tượng cao không nghiên cứu, ứng dụng từ 2022. Nghiên cứu xây dựng công nghệ thị giác máy tính để tự động xác định và đo mực nước thủy văn từ hình ảnh quan trắc. Nội dung này được nhiều đơn vị nghiên cứu trong đó có các Đài KTTV khu vực Nam Bộ, Trung Trung Bộ và Trung tâm Quan trắc KTTV.

Đối với dự báo và cảnh báo sớm, Trung tâm Thông tin và Dữ liệu KTTV đã chủ trì thực hiện nghiên cứu giải pháp ứng dụng trí tuệ nhân tạo để nhận dạng, hỗ trợ dự báo và cảnh báo một số hiện tượng KTTV nguy hiểm (bão, mưa lớn diện rộng, không khí lạnh, lũ, nước biển dâng do bão). Sản phẩm của đề tài đã được tích hợp vào hệ thống nghiệp vụ nội bộ của đơn vị. Để thúc đẩy ứng dụng AI, cần đẩy mạnh các đề tài đang thực hiện, đảm bảo tiến độ, chất lượng và khả năng ứng dụng thực tế; đưa các sản phẩm đề tài đã hoàn thành vào ứng dụng thực tế để đánh giá, điều chỉnh, hoàn thiện để sớm đưa vào nghiệp vụ; tăng cường các đề tài nghiên cứu về AI để hỗ trợ công tác Quan trắc và Thông tin Dữ liệu KTTV; nghiên cứu xây dựng, hoàn thiện chuẩn hóa cơ sở dữ liệu KTTV trên nền tảng công nghệ Bigdata.

Đồng thời, nâng cấp cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin đáp ứng đủ yêu cầu về an toàn, an ninh, bảo mật dữ liệu; nghiên cứu xây dựng hệ thống phổ biến thông tin dự báo, cảnh báo ứng dụng công nghệ AI để hướng đối tượng; lồng ghép nhu cầu đào tạo vào chương trình đào tạo trong các chương trình hợp tác, dự án, đề tài… Qua đó tận dụng được nhân sự trình độ cao trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và hướng tới việc phát triển nhân sự lâu dài.

MĐ