Ứng dụng công nghệ trong phòng, chống dịch bệnh trên đàn gia súc

TMO - Hiện nay dịch tả lợn châu Phi đang diễn biến phức tạp tại nhiều địa phương trên cả nước. Để tăng cường, phòng chống dịch bệnh hiệu quả, thời gian qua Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Thái Bình đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao trong chăn nuôi lợn, góp phần cùng người dân phòng, chống, đẩy lùi dịch bệnh gây hại trên lợn. 

Thời gian qua, ngành chăn nuôi trên địa bàn tỉnh Thái Bình có sự chuyển dịch mạnh mẽ về cơ cấu giống vật nuôi theo hướng tăng tỷ lệ vật nuôi có năng suất, chất lượng cao, vòng quay ngắn để tăng khối lượng sản phẩm xuất chuồng và giá trị sản phẩm chăn nuôi.

Trong năm 2023, tại tỉnh Thái Bình đàn lợn ngoại chiếm trên 80% tổng đàn, với khoảng 900 lợn đực giống Yorkshire, Duroc, Landrace. Khối lượng lợn thịt xuất chuồng tăng đều, đạt trung bình khoảng 100kg/con, riêng lợn ngoại đạt trung bình 120 - 130kg/con. Cùng với đó, Thái Bình đã có 3 cơ sở sản xuất con giống lợn với quy mô gần 10.000 con/năm.

Để tăng cường phòng chống dịch bệnh trên đàn lợn hiệu quả hơn, ngay từ năm 2022, Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tỉnh Thái Bình đã triển khai đề tài ứng dụng công nghệ tia UV để phòng, chống một số bệnh truyền nhiễm trên đàn lợn. Đề tài được thực hiện thí điểm tại 2 trang trại của 2 huyện Hưng Hà và Quỳnh Phụ. Kết quả đề tài cho thấy, đối với các bệnh truyền nhiễm trong phạm vi nghiên cứu, tỷ lệ đàn lợn mắc các bệnh truyền nhiễm giảm rõ rệt (từ khoảng 50% xuống còn 0,99% - 1,65%), đặc biệt là các bệnh nguy hiểm do vi khuẩn đường ruột escherichia coli hoặc salmonella gây ra.

Lãnh đạo Sở KH&CN cho biết, hiện nay, người chăn nuôi trên địa bàn tỉnh sử dụng nước bề mặt ở sông ngòi hoặc nước giếng khoan để rửa chuồng và tắm cho đàn lợn. Để phòng chống dịch cần có nguồn nước sạch sẽ. Trong số các loại bệnh trên đàn lợn, bệnh dịch tả lợn châu Phi là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi rút gây ra.

Hiện nay, bệnh dịch tả lợn châu Phi đang diễn biến rất phức tạp, gây thiệt hại lớn cho người chăn nuôi. Dịch tả lợn lây lan diện rộng rất nhanh, có thể ảnh hưởng đến nguồn cung thực phẩm, chỉ số giá tiêu dùng và môi trường. Do đó việc vệ sinh phòng bệnh là khâu rất quan trọng để có thể bảo đảm được sức khỏe của đàn lợn và tính kinh tế trong sản xuất của người chăn nuôi. Và sử dụng tia UV để làm sạch nguồn nước là giải pháp tiên tiến, tối ưu để phòng các loại bệnh truyền nhiễm trên đàn lợn nói chung, bệnh dịch tả lợn châu Phi nói riêng.

Sở KH&CN tỉnh ứng dụng công nghệ tia UV để xử lý vi sinh vật gây bệnh có trong nguồn nước (Ảnh minh hoạ).

Để triển khai đề tài ứng dụng công nghệ tia UV để phòng, chống một số bệnh truyền nhiễm trên đàn lợn, Sở KH&CN tỉnh Thái Bình đã chọn thí điểm trang trại nuôi lợn của gia đình anh Hoàng Cao Cường, thôn Đôn Nông, xã Đoan Hùng (Hưng Hà). Sau thời gian ứng dụng công nghệ tia UV để xử lý vi sinh vật gây bệnh có trong nguồn nước và dụng cụ bảo hộ, tỷ lệ mắc bệnh tiêu chảy trên đàn lợn giảm nhiều. 

Anh Cường cho biết, hiện trang trại của gia đình có 40 con lợn thịt và 20 con lợn nái. Trước đây, gia đình anh Cường chủ yếu dùng nước giếng khoan đã được xử lý bằng hệ thống lọc thô để vệ sinh phòng bệnh cho lợn, song tình trạng lợn bị tiêu chảy vẫn còn nhiều. Năm 2022, gia đình anh được Sở KH&CN,  Học viện Nông nghiệp Việt Nam tạo điều kiện để triển khai đề tài ứng dụng công nghệ tia UV để phòng, chống một số bệnh truyền nhiễm trên đàn lợn. Từ đó đến nay, tỷ lệ đàn lợn của gia đình mắc bệnh tiêu chảy giảm gần như tuyệt đối, chỉ còn khoảng 1%. Các dụng cụ bảo hộ trước khi vào chuồng nuôi cũng được tia UV khử trùng sạch sẽ. 

Anh Cường lắp đặt đèn UV trên chuồng trại nuôi lợn của gia đình. Ảnh: PT. 

Ứng dụng công nghệ tia UV để diệt khuẩn từ lâu đã được sử dụng trong lĩnh vực y học. Tia UV có thể tiêu diệt được tất cả các mầm bệnh, từ vi khuẩn, vi-rút và các ký sinh trùng gây bệnh. Trong số các biện pháp an toàn sinh học nguồn nước, sử dụng tia UV được cho là một biện pháp tiềm năng với nhiều ưu điểm. Kết quả nghiên cứu bước đầu của đề tài là cơ sở khoa học cho việc triển khai, áp dụng các biện pháp an toàn sinh học tiên tiến, hiện đại và nâng cao hiệu quả phòng bệnh trên đàn vật nuôi.

Lãnh đạo Sở KH&CN thông tin thêm, hiệu quả của tia UV diệt khuẩn trong môi trường nước và khử trùng các dụng cụ bảo hộ đã được chứng minh. Tuy nhiên, để phòng, chống những loại bệnh truyền nhiễm trên đàn lợn nói chung, đặc biệt là trong giai đoạn bệnh dịch tả lợn châu Phi nói riêng đang diễn biến phức tạp như hiện nay, người chăn nuôi cần thực hiện đồng thời nhiều biện pháp an toàn sinh học.

Các trang trại cần thiết kế chuồng trại phù hợp để phòng, chống chuột bởi chuột chứa nhiều vi khuẩn, vi rút có thể gây bệnh trên đàn lợn; cần có hố sát trùng, sử dụng nước vôi trong, khi xe chở thức ăn chăn nuôi đi qua phải đi ngập bánh xe trước khi vào chuồng nuôi. Người chăn nuôi lợn nên hạn chế đi ra khỏi môi trường trang trại. Đối với các trang trại lợn nái có quy mô nhỏ phải sử dụng tinh dịch lợn để truyền tinh nhân tạo, đề nghị các ngành chuyên môn đặc biệt là ngành thú y phải kiểm tra, giám sát chặt chẽ các mẫu tinh dịch lợn để kịp thời phát hiện các vi rút gây bệnh.

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao, công nghệ sinh học là phương pháp hiệu quả để phòng chống dịch bệnh trên đàn lợn. Đây cũng là những hoạt động thực tế để triển khai nội dung trong Chỉ thị số 21/CT-TTg, ngày 14/7/2024 của Thủ tướng Chính phủ và Chỉ thị số 17/CT-UBND, ngày 17/7/2024 của UBND tỉnh về việc thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống bệnh dịch tả lợn châu Phi.

Hiện nay, hoạt động chăn nuôi trên địa bàn tỉnh Thái Bình ngày càng chuyển biến tích cực; sản xuất theo quy mô lớn, tập trung đang dần thay thế phương thức chăn nuôi nông hộ nhỏ lẻ; nhiều mô hình ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật mới, công nghệ cao vào sản xuất. Từ đó, bắt kịp xu hướng chăn nuôi hiện đại, góp phần tăng năng suất, nâng cao chất lượng sản phẩm, phòng, chống dịch bệnh và bảo đảm vệ sinh môi trường, hướng tới  phát triển bền vững. 

Lê Phong