Trung Quốc ngừng mua đậu tương từ Mỹ

TMO - Số liệu của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) cho biết tính đến ngày 11/9, gần hai tuần sau khi bước vào niên vụ mới, Trung Quốc chưa ký hợp đồng nào mua đậu tương Mỹ, ghi dấu lần đầu tiên kể từ khi dữ liệu được thống kê vào năm 1999.

Theo giới phân tích, việc Chính phủ Trung Quốc tạm ngừng mua hàng Mỹ là sự lặp lại chiến lược từng được áp dụng trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Donald Trump, khi hai nền kinh tế bước vào giai đoạn “đình chiến mong manh”. Là nước nhập khẩu đậu tương lớn nhất thế giới, Trung Quốc có ảnh hưởng lớn đến thị trường toàn cầu.

Năm 2024, Mỹ chiếm khoảng 20% tổng nhập khẩu đậu tương của Trung Quốc, với giá trị hơn 12 tỷ USD, tương đương hơn một nửa kim ngạch xuất khẩu đậu tương của Mỹ. Nhờ lượng dự trữ lớn, Trung Quốc dường như đang phát đi thông điệp sẵn sàng chờ đợi và coi nông sản là con bài mặc cả trong các cuộc đàm phán thương mại với Mỹ.

Bà Even Pay, chuyên gia phân tích nông nghiệp tại Trivium Trung Quốc, nhận định chiến lược này tương tự cách Trung Quốc sử dụng đất hiếm. Bà nói: “Đây là kết quả của nhiều năm chuẩn bị sau cuộc chiến thương mại giai đoạn một”.

Trong khi Trung Quốc chủ động “án binh”, nông dân Mỹ mặc dù được mùa lại đang phải đối mặt với giá đậu tương xuống mức thấp nhất trong nhiều năm. Hiệp hội Nông dân trồng đậu tương Mỹ đã cảnh báo về một “bờ vực thương mại và tài chính”, đồng thời kêu gọi chính quyền Tổng thống Trump sớm đạt thỏa thuận với Trung Quốc, để dỡ bỏ thuế quan.

Hiện tại đậu tương Mỹ vào Trung Quốc phải chịu thuế nhập khẩu hơn 20%. Ở chiều ngược lại, thị trường nội địa Trung Quốc tỏ ra bình ổn. Các nhà ép dầu, trang trại chăn nuôi lợn và doanh nghiệp sản xuất thức ăn gia súc – những đối tượng chịu tác động nặng nề trong cuộc chiến thương mại trước – đã nhập khẩu lượng lớn đậu tương từ Brazil trong nhiều tháng qua.

Một số công ty thậm chí tăng gấp đôi dự trữ, trong khi nguồn dự trữ quốc gia được cho là đủ để đảm bảo an toàn nguồn cung. Theo giới thạo tin, các nhà nhập khẩu Trung Quốc đã mua đủ cho nhu cầu đến hết năm 2025, nên ít nhất đến quý I/2026 mới cần xem xét mua thêm hàng từ Mỹ.

(Ảnh minh hoạ). 

Thông thường, Trung Quốc nhập đậu tương Mỹ từ tháng 10 đến tháng 2, trước khi mùa vụ Nam Mỹ bắt đầu. Tuy nhiên, năm nay, họ chủ động tránh nguồn cung từ Mỹ nhằm giảm rủi ro thuế quan và căng thẳng địa chính trị. Không chỉ dừng lại ở đậu tương, Trung Quốc còn cắt giảm nhập khẩu ngô, lúa mì và lúa miến từ Mỹ, đồng thời tăng mua từ Brazil, Canada và Australia.

Ông Andy Rothman, cựu nhà ngoại giao Mỹ và hiện là Giám đốc điều hành Sinology LLC, cho biết, nông sản đặc biệt là đậu tương sẽ tiếp tục là trọng tâm trong các cuộc đàm phán thương mại song phương Mỹ - Trung. Nông dân Mỹ đã nhiều lần cảnh báo nguy cơ khủng hoảng, trong khi Tổng thống Trump kêu gọi Trung Quốc cần tăng gấp bốn lần đơn hàng đậu tương.

Tuy nhiên, ông Rothman cho rằng hai bên khó có thể đạt được thỏa thuận thực chất, nếu chỉ dựa trên cuộc điện đàm của hai nhà lãnh đạo, nhất là khi hai bên đã dự kiến tổ chức gặp mặt trực tiếp vào cuối năm nay.

Theo giới thạo tin, các nhà nhập khẩu Trung Quốc đã mua đủ cho nhu cầu đến hết năm 2025, nên ít nhất đến quý I/2026 mới cần xem xét mua thêm hàng từ Mỹ. Thông thường, Trung Quốc nhập đậu tương Mỹ từ tháng 10 đến tháng 2, trước khi mùa vụ Nam Mỹ bắt đầu. Tuy nhiên, năm nay, họ chủ động tránh nguồn cung từ Mỹ nhằm giảm rủi ro thuế quan và căng thẳng địa chính trị. Không chỉ dừng lại ở đậu tương, Trung Quốc còn cắt giảm nhập khẩu ngô, lúa mì và lúa miến từ Mỹ, đồng thời tăng mua từ Brazil, Canada và Australia.

Thanh Ngân