Tiền Giang: Khai thác giá trị lịch sử, văn hóa trong phát triển du lịch

TMO - Với cảnh quan địa lý đa dạng cùng nhiều di tích lịch sử quan trọng của đất nước, Tiền Giang được đánh giá là địa phương có nhiều tiềm năng trong phát triển du lịch gắn với bảo tồn giá trị lịch sử, văn hóa. 

Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tiền Giang, địa phương hiện có trên 2.100 di tích lịch sử, văn hóa, bao gồm các di tích khảo cổ, lịch sử cách mạng, di tích tôn giáo tín ngưỡng và kiến trúc nghệ thuật. Trong đó, 185 di tích lịch sử, văn hóa được xếp hạng, gồm ba di tích cấp quốc gia đặc biệt, 17 di tích cấp quốc gia và 165 di tích cấp tỉnh;

Tiền Giang có hai di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia là: Nghệ thuật đờn ca tài tử và Lễ hội Trương Định; bốn di sản văn hóa cấp tỉnh bao gồm: Lễ hội Văn hóa-Du lịch làng cổ Đông Hòa Hiệp, Lễ hội Kỳ Yên Đình Long Trung, Lễ hội Kỳ Yên Đình Vĩnh Bình và Lễ hội Tứ Kiệt. Nhiều di tích tiêu biểu tại Tiền Giang đã thu hút đông đảo du khách như: Di tích lịch sử Rạch Gầm-Xoài Mút, Di tích chiến thắng Ấp Bắc, các địa điểm khởi nghĩa Trương Định, Đền thờ Thủ Khoa Huân, Di tích khảo cổ Óc Eo-Gò Thành... Đặc biệt, làng cổ Đông Hòa Hiệp được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia vào năm 2017. 

Tiền Giang còn là vùng đất có sự phát triển khá mạnh về các làng nghề truyền thống, trong đó có những làng nghề có thương hiệu, lịch sử lâu đời như: Dệt chiếu Long Định, đan nón bàng buông (huyện Châu Thành), đương đệm (huyện Tân Phước… Đến nay, Tiền Giang vẫn còn bảo lưu được 17 lễ hội dân gian như Lễ hội Nghinh ông, Lễ hội Kỳ Yên, Lễ hội Văn hóa - Du lịch Làng cổ Đông Hòa Hiệp...

Các địa phương khai thác giá trị lịch sử - văn hóa để thúc đẩy phát triển du lịch. 

Tại vùng du lịch hệ sinh thái nước ngọt ở phía Tây, làng cổ Đông Hòa Hiệp ở xã Đông Hòa Hiệp, huyện Cái Bè trở thành điểm đến thu hút đông đảo du khách. Cùng với làng Đường Lâm ở Hà Nội và làng Phước Tích ở Huế, làng Đông Hòa Hiệp là một trong 3 ngôi làng cổ ở Việt Nam đã được Tổng cục Du lịch Việt Nam (nay là Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam) cùng Tổ chức Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) chọn để thực hiện Dự án "Hỗ trợ Phát huy vai trò của cộng đồng trong phát triển bền vững tại Việt Nam, thông qua du lịch di sản", từ năm 2003.

Làng cổ Đông Hòa Hiệp thu hút du khách khám phá những nét kiến trúc cùng hoa văn cổ xưa của Nam Bộ được thể hiện qua bức hoành, liễn gỗ, kèo cột được chạm khắc công phu mang đậm nét kiến trúc văn hóa nhà vườn Nam Bộ với niên đại trên 100 năm. Các ngôi nhà ở đây dù đã trải qua nhiều thời gian và những biến cố của chiến tranh nhưng vẫn giữ được nhiều giá trị kiến trúc truyền thống của người Việt. Một số ngôi nhà cổ có kiến trúc theo kiểu phương Tây với vẻ đa dạng vừa cổ kính, vừa mang chút hiện đại. 

Tại vùng du lịch hệ sinh thái ngập mặn ở phía Đông, khách du lịch có thể tham quan di tích văn hóa lịch sử cấp quốc gia Lăng mộ Hoàng Gia ở phường Long Hưng (thành phố Gò Công) để tìm hiểu và biết thêm về nơi phát tích của một Thái hậu đức độ - Từ Dụ (Từ Dũ). Lăng Hoàng Gia được xây dựng năm 1826, gồm lăng mộ và đền thờ ông Phạm Đăng Hưng, là ông ngoại Vua Tự Đức, thân sinh Thái hậu Từ Dũ, vợ vua Thiệu Trị, lăng nằm cách trung tâm thành phố khoảng 2 km.

Thành phố Gò Công còn thu hút khách du lịch bởi hàng chục ngôi nhà cổ trên 100 tuổi với kiến trúc phối hợp Đông - Tây độc đáo như nhà đốc phủ Nguyễn Văn Hải (ở số 9 Hai Bà Trưng, thành phố Gò Công) được xây dựng năm 1860; đình Trung được xây dựng cuối thế kỷ XIX… 

Những năm qua, tỉnh Tiền Giang đẩy mạnh liên kết với các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, TP.HCM tạo điều kiện cho các doanh nghiệp lữ hành liên kết khai thác các tour du lịch như: Tour tham quan Nhà đốc Phủ Hải, chùa Vĩnh Tràng; tuyến tham quan di tích lịch sử- văn hóa và sinh thái biển Gò Công, tour Mỹ Tho City, tour tham quan Khu bảo tồn sinh thái Đồng Tháp Mười-Thiền viện Trúc lâm Chánh giác- Cánh đồng khóm Tân Phước...

Hằng năm, du khách đến tham quan tại di tích kiến trúc nghệ thuật làng cổ Đông Hòa Hiệp, Chùa Vĩnh Tràng, Nhà đốc Phủ Hải, Lăng Hoàng Gia chiếm khoảng 70% trong tổng số du khách; trong đó, khách quốc tế đến các địa điểm của Chùa Vĩnh Tràng chiếm khoảng 59% trong tổng số du khách quốc tế đến Tiền Giang.

Di tích khảo cổ Gò Thành tại xã Tân Thuận Bình, huyện Chợ Gạo là một trong những địa điểm khảo cổ quan trọng của nền văn hóa Óc Eo.

Tỉnh Tiền Giang xác định lấy di sản văn hóa làm nền tảng thúc đẩy du lịch phát triển và ngược lại lấy du lịch để giới thiệu, quảng bá di sản văn hóa Tiền Giang đến du khách. Tuy vậy, theo đánh giá của nhiều chuyên gia, địa phương chưa có sản phẩm du lịch di sản đặc trưng, khác biệt, đa phần ở mức tham quan, thưởng thức, chưa có chiều sâu trải nghiệm.

Trước thực tế này, tỉnh cần mở rộng không gian kinh tế, văn hóa của du lịch di sản, ứng dụng công nghệ số, phát triển công nghiệp văn hóa, đẩy mạnh liên kết vùng và tăng cường xúc tiến quảng bá. Du lịch Tiền Giang cần tạo dựng hệ thống tuyến - điểm tham quan gắn với các loại hình di sản văn hóa vật thể và phi vật thể như: Đình, miếu, chùa cổ, làng nghề truyền thống, di tích cách mạng và nghệ thuật dân gian, đặc biệt là Nghệ thuật đờn ca tài tử Nam bộ - một di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận.

Các dịch vụ du lịch cũng cần được chuẩn hóa và nâng cao về chất lượng nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và đa dạng của du khách. Cần chú trọng đào tạo đội ngũ hướng dẫn viên tại điểm du lịch, nghệ nhân, nhà thiết kế, người làm truyền thông - những người không chỉ am hiểu văn hóa địa phương, mà còn có khả năng sáng tạo nội dung du lịch hấp dẫn, ứng dụng công nghệ hiện đại. Việc tạo dựng bộ nhận diện thương hiệu du lịch riêng cho Tiền Giang là cần thiết, từ đó tổ chức các sự kiện đặc sắc, các chương trình quảng bá nội địa và quốc tế.

Trong 5 tháng đầu của năm 2025, khách du lịch đến Tiền Giang là 679.000 lượt, đạt 32,3% kế hoạch. Khách quốc tế là 234.000 lượt, đạt 33,4% kế hoạch. Tổng doanh thu dịch vụ lưu trú, ăn uống, dịch vụ lữ hành và hoạt động hỗ trợ du lịch, dịch vụ tiêu dùng khác đạt 9.143 tỷ đồng. Năm 2025, Tiền Giang đặt mục tiêu đón khoảng 2,1 triệu lượt du khách, trong đó có 700.000 khách quốc tế và doanh thu từ du lịch đạt 1.507 tỷ đồng. 

Thời gian tới, tỉnh phối hợp các sở, ngành có liên quan tổ chức các khóa tập huấn, chương trình tuyên truyền phát triển du lịch cho người dân tại cù lao Tân Phong, Ngũ Hiệp (huyện Cai Lậy), cù lao Rồng, Thới Sơn (thành phố Mỹ Tho) và các địa phương có tiềm năng phát triển du lịch nhằm nâng cao nhận thức trong cộng đồng, cải thiện chất lượng môi trường, văn minh du lịch, thu hút du khách.  

Để thực hiện tốt công tác bảo tồn và phát huy giá trị các di tích lịch sử - văn hóa trong thời gian tới, UBND tỉnh ban hành Công văn về việc tăn cường quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh. Theo đó, UBND tỉnh giao các sở, ban, ngành tỉnh, UBND các huyện, thành phố, thị xã, đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và các tổ chức chính trị - xã hội tỉnh căn cứ chức năng, nhiệm vụ triển khai thực hiện một số nội dung về quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh. 

Tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm các chủ trương, nghị quyết, kết luận của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các quy định liên quan đến công tác quản lý, đầu tư, xây dựng, bảo vệ, phát huy giá trị các di tích. Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị, địa phương chịu trách nhiệm triển khai thực hiện công tác quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích trên địa bàn quản lý…/.

Trần Bình