Tịch thu phương tiện, không nhân nhượng với tàu cá cố tình vi phạm

TMO – Chính phủ giao Bộ Quốc phòng rà soát lực lượng và phối hợp chặt chẽ với Kiểm ngư để soạn thảo quy chế phối hợp thực hiện nhiệm vụ trên biển. Quy chế phải phân định rõ phạm vi kiểm soát, ai chịu trách nhiệm vùng gần bờ, vùng lộng và các vùng giáp ranh với vùng biển nước ngoài; làm lực lượng nòng cốt tiếp tục thực hiện tuần tra, truy vết và truy đuổi các "tàu ma", "tàu không số", "vi phạm là phải truy bắt bằng được".

Phát biểu kết luận phiên họp lần thứ 17 Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) vừa diễn ra mới đây, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương rà soát, hoàn thiện để trình Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Kế hoạch hành động cao điểm, cấp bách thực hiện khuyến nghị cảnh báo "Thẻ vàng" IUU và chuẩn bị làm việc với Đoàn Thanh tra lần thứ 5 của Uỷ ban Châu Âu (EC). Bản kế hoạch phải là công cụ điều hành thực chất, giúp xác định rõ những việc cần làm, có tiến độ, sản phẩm, người thực hiện và người chịu trách nhiệm, "tìm ra những giải pháp căn cơ nhất để xử lý dứt điểm các yêu cầu của EC".

Theo đó, các nhiệm vụ cần được phân tách rõ ràng, giao cho từng bộ, ngành để chủ động triển khai, hướng đến quản lý bền vững hoạt động khai thác và đánh bắt thủy hải sản, bảo vệ nguồn lợi thủy sản, với hai mục tiêu trọng tâm là phát triển bền vững và đáp ứng yêu cầu quốc tế. Phó Thủ tướng Chính phủ đặc biệt quan tâm đến việc hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về khai thác thủy hải sản một cách đồng bộ, thống nhất, đa mục đích, và được sử dụng bởi nhiều đối tượng khác nhau.

Lực lượng chức năng địa phương cần tăng cường kiểm tra hoạt động đánh bắt hải sản của các tàu cá. Ảnh minh họa.

Cụ thể, các cơ quan quản lý nhà nước dùng dữ liệu để cấp phép và giám sát hoạt động khai thác. Ban quản lý cảng dùng để kiểm soát tàu ra vào. Lực lượng chấp pháp trên biển sử dụng để phát hiện, xử lý vi phạm. Thuyền trưởng và chủ tàu dùng dữ liệu này để ghi nhật ký hành trình, chứng minh nguồn gốc khai thác hải sản… Hiện nhiều nguồn dữ liệu đã có sẵn, vấn đề là tích hợp và ứng dụng công nghệ hiện đại để khai thác hiệu quả hơn, đơn cử như phát hiện tàu tự cắt số hiệu, không có số đăng ký hoặc mất tín hiệu VMS nhằm kịp thời kiểm soát. “Dữ liệu là nền tảng kỹ thuật quan trọng, nhưng phải có quy định rõ ràng về quyền truy cập và phạm vi sử dụng: Ai được tiếp cận, được phép khai thác đến mức độ nào, từ thuyền trưởng, chủ tàu, ban quản lý cảng đến các cơ quan chức năng”, Phó Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Quốc phòng rà soát lực lượng và phối hợp chặt chẽ với Kiểm ngư để soạn thảo quy chế phối hợp thực hiện nhiệm vụ trên biển. Quy chế phải phân định rõ phạm vi kiểm soát, ai chịu trách nhiệm vùng gần bờ, vùng lộng và các vùng giáp ranh với vùng biển nước ngoài; làm lực lượng nòng cốt tiếp tục thực hiện tuần tra, truy vết và truy đuổi các "tàu ma", "tàu không số", "vi phạm là phải truy bắt bằng được".

Bộ Công an phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Tư pháp tổng hợp ý kiến từ các địa phương về những vướng mắc, khó khăn trong xử lý hành chính các hành vi vi phạm IUU, chọn những nội dung cần thiết để kiểm tra và hướng dẫn xử lý; tích hợp dữ liệu dân cư vào dữ liệu quốc gia về khai thác thủy hải sản phục vụ công tác quản lý; chỉ đạo công an cấp xã, phường thống kê, cập nhật thông tin về các tàu cá đủ và không đủ điều kiện hoạt động, bảo đảm "tàu không đủ điều kiện thì không thể ra khơi", đúng như tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng.

Bộ Tư pháp sớm rà soát, xây dựng, hoàn thiện để trình Chính phủ dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản. Trong đó, bổ sung đối tượng, hành vi vi phạm, nâng mức xử phạt, mở rộng thẩm quyền xử phạt cho tất cả các cơ quan chấp pháp, bao gồm công an cấp xã, phường cũng có quyền xử phạt hành chính. Việc nộp phạt được thực hiện qua ngân hàng.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Bộ Tư pháp rà soát, thẩm định và bổ sung các hành vi, đối tượng vi phạm (bao gồm tổ chức, cá nhân thu mua, chế biến, xuất khẩu thủy sản mà không tuân thủ quy định, hoặc cố tình vi phạm); bổ sung thẩm quyền xử phạt cho các cơ quan nhà nước, lực lượng chấp pháp trên biển, khi bắt được vi phạm có thể xử phạt trực tiếp.

Đáng chú ý, Phó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu nâng mức xử phạt lên mức cao nhất, bổ sung biện pháp xử lý nghiêm khắc đối với tàu vi phạm chủ quyền, cố tình tái phạm, "phải tịch thu phương tiện, không thể nhân nhượng hay khoan dung với những người cố tình vi phạm". Đặc biệt, cần làm rõ trách nhiệm của chủ tàu và thuyền trưởng, vì "nắm được chủ tàu thì mới quản lý được toàn bộ hoạt động". Đối tượng bị xử phạt không chỉ là thuyền viên mà phải bao gồm cả chủ tàu và thuyền trưởng, đây là những người chịu trách nhiệm chính khi tàu vi phạm hoặc tắt VMS.

Phó Thủ tướng Chính phủ cho rằng vẫn thiếu công cụ và phương tiện quản lý hiệu quả. Vì vậy, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần sớm ban hành tiêu chí tạm thời về các cảng đủ điều kiện cho tàu cá đăng ký, ra vào, và công bố để cảng cá tư nhân cũng có thể tham gia nếu đáp ứng yêu cầu. Việc xác nhận các cảng đủ điều kiện có thể giao cho địa phương thực hiện. Đồng thời, cần xây dựng và cung cấp hệ thống dữ liệu, phần mềm cho các cảng đủ điều kiện, giúp cảng chủ động đăng ký, xác nhận ra vào cho tàu cá, hướng tới mô hình như tại các sân bay khi mọi hoạt động đều được đăng ký trước, xác nhận qua hệ thống điện tử.

Các địa phương thực hiện rà soát, đánh giá toàn bộ hệ thống cảng do nhà nước và tư nhân đầu tư, xác nhận các cảng đủ điều kiện và thông báo rộng rãi cho tàu thuyền. Đồng thời, phân bổ rõ tàu thuyền về từng cảng theo khu vực đăng ký, không để tình trạng tàu ra vào tự do, "chủ động quy định linh hoạt, nhất là với các cảng lớn có năng lực tiếp nhận tàu khai thác xa bờ, để tập trung quản lý". Ngoài ra, các địa phương phối hợp với các cơ quan Trung ương báo cáo rõ vướng mắc, khó khăn, đặc biệt là trong xử phạt hành chính, tập trung vào những địa bàn còn tồn đọng nhiều vụ việc, gắn trách nhiệm đến tận cơ sở, kiểm tra, giám sát thường xuyên, bảo đảm tính kỷ luật và hiệu quả…/.

HOÀI AN