Thúc đẩy phát triển hạ tầng dữ liệu không gian địa lý quốc gia

TMO - Các công nghệ như điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu lớn trong thu nhận, cập nhật, xử lý và cung cấp thông tin, dữ liệu, sản phẩm đo đạc bản đồ …là những định hướng quan trọng để phát triển hạ tầng dữ liệu không gian địa lý quốc gia, hướng tới chính phủ số và xây dựng đô thị thông minh. 

Mới đây, Cục Đo đạc, Bản đồ và Thông tin địa lý Việt Nam (thuộc Bộ Tài Nguyên & Môi trường) vừa được nhận Giải thưởng “Thành tựu đặc biệt về GIS” năm 2024 tại Hoa Kỳ bởi những thành tựu xuất sắc trong triển khai ứng dụng hệ thống thông tin địa lý (GIS) tại Việt Nam. 

Trong chiến lược phát triển ngành Đo đạc và Bản đồ Việt Nam và xây dựng hạ tầng dữ liệu không gian địa lý quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 được Chính phủ phê duyệt tại Nghị quyết số 40/NQ-CP ngày 27/3/2023. Chiến lược đề cập tới việc lựa chọn ưu tiên nghiên cứu một số công nghệ lõi như Điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu lớn trong thu nhận, cập nhật, xử lý và cung cấp thông tin, dữ liệu, sản phẩm đo đạc bản đồ và hạ tầng dữ liệu không gian địa lý quốc gia.

Đây chính là định hướng quan trọng để phát triển hạ tầng dữ liệu không gian địa lý quốc gia làm nền tảng quan trọng và cơ bản, cung cấp dịch vụ dữ liệu không gian địa lý cho các ngành, lĩnh vực đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước, phục vụ chuyển đổi số, xây dựng Chính phủ điện tử, hướng tới Chính phủ số, nền kinh tế số, xã hội số và đô thị thông minh. 

Vì vậy hệ thống thông tin địa lý (GIS) ngày càng trở nên quan trọng trong nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, khi lượng dữ liệu không gian ngày càng tăng theo cấp số nhân, các phương pháp GIS truyền thống phải đối mặt với những thách thức trong việc xử lý và phân tích các tập dữ liệu lớn. 

Do đó, Cục Đo đạc, Bản đồ và Thông tin địa lý Việt Nam đã ứng dụng các giải pháp công nghệ của Esri để xây dựng, cập nhật cơ sở dữ liệu nền địa lý quốc gia, thành lập bản đồ địa hình quốc gia hiệu quả. Cơ sở dữ liệu nền địa lý quốc gia, bản đồ địa hình quốc gia sau khi được Cục hoàn thành đã kịp thời cung cấp cho các bộ, ngành và địa phương phục vụ công tác quy hoạch, hỗ trợ công tác chỉ đạo điều hành của cơ quan quản lý nhà nước hiệu quả.

Bản đồ không gian địa lý đóng vai trò quan trọng hướng tới chính phủ số và xây dựng đô thị thông minh. (Ảnh minh hoạ). 

Bên cạnh đó, Cục đã triển khai chương trình đào tạo nhân lực ứng dụng nền tảng công nghệ mới để phục vụ xây dựng, cập nhật quản lý vận hành dữ liệu không gian địa lý trên phạm vi cả nước bằng hình thức đào tạo trực tuyến E-Learning. Đến nay đã có hơn 1.000 học viên hoàn thành chương trình tào tạo cơ bản và đang tiếp tục tham gia các khóa học nâng cao. 

Để triển khai, ứng dụng giải pháp công nghệ phần mềm phân tích và lập bản đồ kỹ thuật số toàn diện, có thể mở rộng trong xây dựng, cập nhật cơ sở dữ liệu nền địa lý quốc gia, bản đồ địa hình quốc gia đạt hiệu quả, Cục cũng đã thực hiện cung cấp phần mềm ArcGIS Desktop Advance; ArcGIS Desktop Extention (ArcGIS 3D Analyst, ArcGIS Spatial Analysis, ArcGIS Workflow Manager, ArcGIS Data Reviewer) cho các bộ, ngành và địa phương có nhu cầu. Đến nay, Cục đã bàn giao hơn 1.000 bản quyền phần mềm ArcGIS cho các sở, ban, ngành ở địa phương và tiếp tục bàn giao đối với các cơ quan, đơn vị thuộc các Bộ, ngành Trung ương.

Ứng dụng giải pháp công nghệ trên để xây dựng cơ sở dữ liệu nền địa lý quốc gia, đào tạo các cán bộ chuyên môn sử dụng giải pháp công nghệ mới đã góp phần quan trọng vào công tác xây dựng, cập nhật cơ sở dữ liệu nền địa lý quốc gia nói riêng và cơ sở dữ liệu địa lý nói chung; hướng tới việc xây dựng hạ tầng dữ liệu không gian địa lý quốc gia cho Việt Nam cũng như đóng góp tích cực vào việc phát triển dữ liệu không gian địa lý toàn cầu. 

Dữ liệu không gian địa lý đóng một vai trò rất quan trọng trong tất cả các nền kinh tế; đặc biệt là khi Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển công nghiệp 4.0, phát triển các chương trình số hóa. Đây là tiền đề để phát triển thành phố thông minh, phòng chống thiên tai, hướng tới bảo vệ môi trường. Đơn cử như ứng dụng dữ liệu không gian địa lý để xây dựng các cơ sở dữ liệu quản lý về ô nhiễm môi trường, suy thoái môi trường; xây dựng các hệ thống dữ liệu không gian địa lý phục vụ cho việc dự báo, cảnh báo những tai biến thiên nhiên như lũ lụt, nước biển dâng, phòng cháy rừng… Tất cả đều cần công nghệ không gian địa lý và dữ liệu không gian địa lý.

Xuân Trường