Thành phố Hồ Chí Minh xây dựng cộng đồng an toàn trước thiên tai

TMO - TP. HCM sẽ nâng cao năng lực ứng phó thiên tai cho đội ngũ làm công tác phòng, chống thiên tai, cán bộ chính quyền cơ sở và người dân, đặc biệt là người dân tại khu vực thường xuyên chịu tác động của thiên tai, góp phần xây dựng cộng đồng an toàn trước thiên tai, có khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu. 

TP. HCM thuộc vùng hạ du sông Sài Gòn - Đồng Nai và có hơn 3.000 tuyến sông, kênh, rạch lớn chảy qua, địa hình vùng ven sông có cao độ thấp trũng. Nền địa chất dọc theo bờ sông, rạch yếu, chế độ dòng chảy chịu tác động từ các công trình thượng nguồn đổ về (hồ Dầu Tiếng, hồ Trị An). Trước tình hình biến đổi khí hậu, nước biển dâng gây ra nguy cơ ngập úng, sạt lở bờ sông, rạch với xu thế ngày càng gia tăng về phạm vi và mức độ. 

Những năm trở lại đây, tần suất xuất hiện những trận mưa tại TP. HCM trên 100mm nhiều hơn. Ngoài ra, khi xuất hiện tổ hợp mưa lớn kết hợp triều cường cao và xả lũ từ hồ Dầu Tiếng sẽ gây ra tình trạng ngập úng tại một số khu vực có địa hình thấp trũng, hệ thống hạ tầng thoát nước chưa đồng bộ. Một số khu vực có độ dốc lớn, vận tốc dòng chảy lớn, lưu lượng nước tập trung nhanh gây quá tải hệ thống tiêu thoát nước hiện hữu trên địa bàn thành phố.

Trước tình hình trên, địa phương này đã triển khai đồng bộ các giải pháp ứng phó trong đó, chú trọng đến đầu tư duy tu, sửa chữa, nâng cấp các hệ thống đê ven sông, cống kiểm soát triều dưới đê, công trình thủy lợi ven sông, kênh, rạch tại các khu vực sản xuất nông nghiệp. 

Một trong những giải pháp quan trọng được thành phố đặc biệt chú trọng triển khai là nâng cao nhận thức về thiên tai, năng lực ứng phó thiên tai cho đội ngũ làm công tác phòng, chống thiên tai, cán bộ chính quyền cơ sở và người dân, đặc biệt là người dân tại khu vực thường xuyên chịu tác động của thiên tai, góp phần xây dựng cộng đồng an toàn trước thiên tai, có khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu...   

Triều cường gây ngập sâu tại nhiều khu vực trên địa bàn thành phố. 

TP. HCM đặt mục tiêu đến năm 2030 hoàn thiện và triển khai các văn bản hướng dẫn cơ chế, chính sách liên quan tới các hoạt động nâng cao nhận thức cộng đồng và quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng toàn địa bàn theo chính quyền địa phương 02 cấp; Đội ngũ giảng viên, tập huấn viên các cấp được trang bị kiến thức về thiên tai và năng lực để tổ chức, triển khai thực hiện các hoạt động nâng cao nhận thức về thiên tai, kỹ năng ứng phó thiên tai tại cộng đồng; 

Bên cạnh đó, 100% cán bộ, chiến sĩ, công chức, viên chức, người lao động khi tham gia bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh thuộc đối tượng 4 và đối tượng là cá nhân tiêu biểu, người có uy tín trong cộng đồng dân cư được phổ biến nâng cao nhận thức về phòng chống, ứng phó thiên tai;

Đáng chú ý, 100% người dân ở các khu vực chịu ảnh hưởng của bão, áp thấp nhiệt đới; các khu vực thường xuyên hoặc có nguy cơ xảy ra giông sét, lốc xoáy, sạt lở đất, ngập lụt do mưa lớn, triều cường, xả lũ và ít nhất 50% người dân ở các khu vực khác được phổ biến kiến thức về thiên tai và kỹ năng phòng tránh thiên tai, nhất là các loại hình thiên tai thường xuyên xảy ra trên địa bàn;

100% các cấp giáo dục thường xuyên, tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông đưa nội dung phòng tránh, giảm nhẹ rủi ro thiên tai vào một số môn học để giảng dạy hoặc hoạt động ngoại khóa; 100% phường, xã, đặc khu khi xây dựng và phê duyệt kế hoạch phòng, chống thiên tai phải có sự tham gia của cộng đồng; Thành phố phấn đấu 100% hộ gia đình được tiếp nhận đầy đủ thông tin về thiên tai và thông tin chỉ đạo phòng tránh, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai. 

TP. HCM đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, năng lực ứng phó với thiên tai trong cộng đồng. 

Để đạt được mục tiêu trên thành phố sẽ hoàn thiện cơ chế, chính sách, tài liệu hướng dẫn tổ chức thực hiện nâng cao nhận thức cộng đồng và quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng. Triển khai các văn bản hướng dẫn về chế độ, chính sách tài chính, quản lý, tổ chức thực hiện các hoạt động quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng, thông tin truyền thông nâng cao nhận thức của các cấp chính quyền và người dân.

Lồng ghép nội dung phòng chống, giảm nhẹ rủi ro thiên tai với một số môn học để đưa vào chương trình giáo dục thường xuyên, chương trình giảng dạy cấp tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thôngĐưa nội dung nâng cao nhận thức cộng về phòng chống thiên tai vào kế hoạch bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh.

Các sở, ngành, địa phương sẽ tập trung vào việc phổ biến nội dung nâng cao nhận thức cộng đồng và quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng trong phòng, chống thiên tai cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động (thuộc đối tượng 4 và đối tượng là cá nhân tiêu biểu, người có uy tín trong cộng đồng dân cư) tham gia bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh hàng năm.

Tập huấn nâng cao kiến thức về thiên tai, kỹ năng phòng chống, ứng phó thiên tai, tăng cường năng lực thực hiện công tác tuyên truyền cho đội ngũ cán bộ làm công tác phòng chống thiên tai; phóng viên, biên tập viên truyền thanh - truyền hình; báo cáo viên, tuyên truyền viên, lực lượng xung kích phòng, chống thiên tai ở cơ sở; tập huấn chuyên biệt cho các đối tượng dễ bị tổn thương tại cộng đồng.

Tăng cường tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, năng lực, kỹ năng cho cộng đồng về giảm nhẹ rủi ro thiên tai: Tổ chức tuyên truyền, truyền thông phòng chống thiên tai đến mọi đối tượng trong cộng đồng; thực hiện đa dạng hóa tài liệu, các phương thức truyền thông tại cộng đồng, trong đó, có việc xây dựng phòng triển lãm, trưng bày hình ảnh, mô hình, tư liệu về các thiên tai đã xảy ra trên địa bàn, bài học kinh nghiệm phục vụ tham quan, học tập nâng cao nhận thức;

Xây dựng và nhân rộng mô hình phường, xã, đặc khu điển hình về thực hiện nâng cao nhận thức cộng đồng và quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng trong phòng chống thiên tai. Lắp đặt hệ thống cảnh báo sớm phòng, chống thiên tai tại các khu vực xung yếu, trũng thấp, ven sông, ven biển, khu vực thường xuyên xảy ra thiên tai; thiết lập, cập nhật định kỳ bản đồ rủi ro thiên tai chi tiết đến từng khu vực tại phường, xã, đặc khu; xây dựng cơ sở dữ liệu về quản lý rủi ro thiên tai; thực hiện lồng ghép kế hoạch phòng chống thiên tai vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội... 

Với những nhiệm vụ trên, UBND thành phố giao Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan xây dựng, biên tập, triển khai các tài liệu hướng dẫn, nội dung giảng dạy về nâng cao nhận thức cộng đồng và quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng để đưa vào các chương trình, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng; tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng; hỗ trợ tập huấn theo đề nghị của địa phương hoặc các cơ quan, tổ chức, đoàn thể; Nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ, nhất là công nghệ về thông tin trong quản lý thiên tai dựa vào cộng đồng; thiết lập hệ thống cơ sở dữ liệu về quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng;

Sở Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường, UBND các phường, xã, đặc khu: Xây dựng chương trình đào tạo và tổ chức tập huấn cho đội ngũ giảng viên, giáo viên kiến thức về phòng chống và giảm nhẹ rủi ro thiên tai; Lồng ghép nội dung phòng, chống, ứng phó, giảm nhẹ rủi ro thiên tai với một số môn học để đưa vào chương trình giáo dục thường xuyên, chương trình giảng dạy cấp tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông hoặc hoạt động ngoại khóa; 

UBND các phường, xã, đặc khu chủ động bố trí kinh phí từ nguồn vốn ngân sách địa phương trong kế hoạch hàng năm, nguồn Quỹ Phòng, chống thiên tai được trích lại; đồng thời huy động các nguồn vốn hợp pháp khác theo quy định của pháp luật (vốn xã hội hóa, vốn hỗ trợ, tài trợ của các tổ chức, cá nhân...) để triển khai thực hiện các nội dung của Kế hoạch trên địa bàn. 

Thực hiện lồng ghép nội dung của Kế hoạch với các hoạt động có liên quan của các chương trình, dự án khác trên địa bàn, trong đó có việc thiết lập các hệ thống tiếp nhận tin, truyền tin thông báo, cảnh báo thiên tai và xây dựng các công trình quy mô nhỏ phục vụ công tác phòng chống và giảm nhẹ thiên tai tại cộng đồng; Xây dựng kế hoạch phòng, chống thiên tai trên cơ sở kết quả đánh giá rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng; thực hiện lồng ghép phòng chống thiên tai vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.../.

Lê Minh