Thái Nguyên: Nâng cấp, cải tạo hệ thống thuỷ lợi trọng yếu

TMO - Tỉnh Thái Nguyên chú trọng, tập trung đầu tư nâng cấp và cải tạo các công trình thủy lợi trọng yếu nhằm nâng cao năng lực tưới tiêu, giảm thiểu nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa lũ. Công tác quản lý, vận hành cũng được siết chặt theo hướng chuyên nghiệp, hiệu quả hơn.

Thái Nguyên hiện có rất nhiều công trình thủy lợi lớn nhỏ đóng vai trò quan trọng trong cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt. Tuy nhiên, nhiều hạng mục đã được xây dựng từ lâu, xuống cấp, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa lũ.

Trước thực trạng đó, tỉnh đã triển khai kế hoạch nâng cấp, cải tạo hệ thống thủy lợi trọng yếu, tập trung vào các hồ chứa, đập dâng và kênh mương phục vụ vùng sản xuất tập trung. Các công trình hư hỏng được rà soát, đánh giá hiện trạng, từ đó xây dựng phương án sửa chữa phù hợp, ưu tiên các điểm xung yếu có nguy cơ sự cố cao.

Việc đầu tư không chỉ dừng ở nâng cấp kết cấu hạ tầng mà còn gắn với hiện đại hóa công tác quản lý, vận hành theo hướng số hóa, tự động hóa. Cùng với nguồn vốn ngân sách, tỉnh Thái Nguyên tích cực huy động các chương trình hỗ trợ từ Trung ương và nguồn lực xã hội hóa. Nhờ đó, các công trình, điều tiết nước và phòng chống thiên tai của hệ thống thủy lợi trên địa bàn từng bước được nâng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển nông nghiệp bền vững. Toàn tỉnh hiện có khoảng 470 hồ chứa thủy lợi, với tổng dung tích trên 200 triệu mmét khối, phục vụ sản xuất nông nghiệp, công nghiệp và đời sống nhân dân.

Trong đó, Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Thái Nguyên quản lý, vận hành 104 hồ; Sau quá trình sáp nhập với tỉnh Bắc Kạn thành tỉnh Thái Nguyên mới, Công ty TNHH MTV Quản lý khai thác công trình thủy lợi Bắc Kạn quản lý 35 hồ; số còn lại do các địa phương trực tiếp quản lý. Để đảm bảo an toàn cho các hồ chứa nước, nhất là trong mùa mưa lũ, các đơn vị quản lý đã thiết lập hệ thống vận hành bài bản, từ quy trình bảo trì đến lắp đặt thiết bị quan trắc, cảnh báo, xây dựng phương án xả lũ và bố trí hệ thống cảnh báo cho vùng hạ du.

Lãnh đạo Công ty TNHH MTV Quản lý, khai thác công trình thủy lợi Bắc Kạn cho biết: Hiện các hồ, đập do đơn vị quản lý chưa xảy ra sự cố trong quá trình vận hành. Tuy nhiên, một số hồ xuất hiện hiện tượng rò rỉ thân đập, đơn vị đã chủ động triển khai biện pháp khắc phục để đảm bảo an toàn và điều tiết đủ nguồn nước phục vụ sản xuất cho người dân.

Các công trình thuỷ lợi có vai trò quan trọng đối với đời sống và canh tác nông nghiệp của tỉnh Thái Nguyên. 

Bên cạnh hệ thống hồ đập, hiện toàn tỉnh có 7 tuyến đê, với tổng chiều dài gần 50km. Để đảm bảo an toàn, các đơn vị quản lý đã bố trí sẵn sàng nhân lực, vật tư, phương tiện phục vụ công tác hộ đê, kịp thời xử lý sự cố ngay từ đầu theo phương châm “bốn tại chỗ”. Đồng thời, thường xuyên tổ chức tuần tra, kiểm tra hệ thống đê điều, thủy lợi, đặc biệt là việc đóng/mở các cống dưới đê, vận hành cống tiêu và trạm bơm tiêu.

Đại diện Hạt Quản lý đê Hà Châu, cho biết, đơn vị đã chủ động phối hợp với chính quyền địa phương để chuẩn bị cơ sở vật chất, phương tiện, sẵn sàng ứng phó khi có mưa lũ lớn xảy ra. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thiên tai ngày càng diễn biến phức tạp, khó lường, việc đảm bảo an toàn hồ đập, công trình thủy lợi là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách.

Cùng với việc rà soát, sửa chữa các hồ, đập bị hư hỏng, ngành Nông nghiệp đang tập trung tăng cường giám sát, theo dõi chặt chẽ diễn biến mưa lũ, từ đó điều tiết hợp lý lượng nước trong hồ, đảm bảo an toàn cho các công trình thủy lợi. Việc nâng cấp và cải tạo hệ thống thủy lợi trọng yếu đang được Thái Nguyên xác định là nhiệm vụ cấp thiết, góp phần bảo đảm an toàn công trình, chủ động ứng phó với thiên tai và phục vụ hiệu quả sản xuất nông nghiệp.

Thực tế cho thấy, khi các công trình thủy lợi được đầu tư đồng bộ, năng lực điều tiết và tích trữ nước được nâng cao rõ rệt, giúp giảm thiểu thiệt hại trong mùa khô hạn cũng như mưa lũ kéo dài. Đây không chỉ là giải pháp ứng phó tình huống trước mắt, mà còn là chiến lược lâu dài trong việc phát triển hạ tầng thủy lợi bền vững, phù hợp với yêu cầu chuyển đổi cơ cấu cây trồng, mùa vụ và thích ứng biến đổi khí hậu.

Ngành chức năng kiểm tra hồ chứa đảm bảo an toàn trong cao điểm mưa lũ. (Ảnh: Internet). 

Ngoài yếu tố kỹ thuật, Thái Nguyên cũng chú trọng nâng cao chất lượng quản lý, vận hành công trình thông qua đào tạo đội ngũ cán bộ chuyên trách, ứng dụng công nghệ thông tin và xây dựng cơ chế phối hợp giữa các đơn vị liên quan. Công tác kiểm tra, giám sát được duy trì thường xuyên, nhất là vào thời điểm trước mùa mưa bão, góp phần phát hiện sớm, xử lý kịp thời các nguy cơ sự cố.

Theo nhận định của cơ quan khí tượng thủy văn quốc gia, thời tiết năm 2025 có khả năng đối mặt với nhiều đợt nắng nóng gay gắt và khốc liệt, đặc biệt là mùa hè, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu gây mưa lớn dễ ngập lụt. Trước thực trạng đó, Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên yêu cầu Thủ trưởng các sở, ngành, cơ quan, đơn vị; Chủ tịch UBND các huyện, thành phố tiếp tục tập trung, triển khai nghiêm túc quyết định của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chiến lược quốc gia phòng, chống thiên tai năm 2030, tầm nhìn đến 2050; quyết định của UBND tỉnh về phê duyệt Kế hoạch phòng, chống thiên tai tỉnh Thái Nguyên năm 2025.

Đặc biệt, Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên  giao Sở Nông nghiệp và Môi trường tham mưu cho Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh phân công cụ thể trách nhiệm của các cơ quan quản lý chuyên ngành, chính quyền địa phương các cấp và các lực lượng trên địa bàn theo phương châm “Rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thời gian hoàn thành” đảm bảo sự chỉ đạo thống nhất, xuyên suốt, hiệp đồng chặt chẽ hiệu quả;

Tăng cường kiểm tra và chỉ đạo cơ quan chuyên môn, đơn vị quản lý khai thác công trình thủy lợi, đê điều, xây dựng phương án đảm bảo các công trình trong mùa mưa lũ; tiếp tục đánh giá bổ sung nhiệm vụ, quy trình vận hành của các hồ chứa trên địa bàn; phối hợp chặt chẽ với lực lượng quân đội và các địa phương chuẩn bị hộ đê, bảo vệ công trình theo phương án được duyệt; chỉ đạo tăng cường công tác kiểm tra hệ thống các công trình thủy lợi, đê điều, kịp thời phát hiện, kiên quyết ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật.

Trong thời gian tới, tỉnh tiếp tục lồng ghép các chương trình mục tiêu, chính sách hỗ trợ của Trung ương và địa phương để đảm bảo nguồn lực cho việc cải tạo hệ thống thủy lợi, hướng đến mục tiêu vận hành an toàn, hiệu quả, phục vụ phát triển nông nghiệp hàng hóa, ổn định đời sống nhân dân và giảm thiểu thiệt hại do tác động của thiên tai gây ra.

Bùi Hoàng