Tăng cường ứng dụng công nghệ hiện đại trong phòng, chống thiên tai

TMO - Những năm gần đây, việc tăng cường ứng dụng khoa học - công nghệ, đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác phòng, chống thiên tai là một trong những giải pháp được tỉnh Thừa Thiên-Huế quan tâm triển khai, góp phần giảm thiểu tối đa thiệt hại về người và tài sản khi có thiên tai xảy ra.

Theo cảnh báo của Trung tâm dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, hiện tượng La Nina sẽ tác động mạnh đến nước ta, tương tự như đã diễn ra năm 2020, nguy cơ xảy ra bão mạnh, mưa lớn, lũ lụt, lũ quét, sạt lở đất, mất an toàn hồ đập là rất cao. Thiên tai đe dọa nghiêm trọng đến sản xuất, sinh hoạt, tính mạng và tài sản của người dân. Trong đó Thừa Thiên-Huế là một trong những địa bàn trọng điểm thiên tai. Để chủ động phòng ngừa và hạn chế tối đa những thiệt hại do thiên tai, thời gian qua, tỉnh Thừa Thiên-Huế đã chú trọng ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại nhằm dự báo, cảnh báo sớm tình hình thiên tai dị thường.

Cụ thể, được sự quan tâm của UBND tỉnh, Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai và một số dự án, tổ chức quốc tế, đến nay tỉnh Thừa Thiên-Huế đã lắp đặt 49 trạm đo mưa tự động Vrain phủ trên toàn tỉnh. 49 trạm đo mưa tự động này ứng dụng công nghệ cao, tự động báo số liệu mưa, thời gian mưa và cập nhật số liệu lên trang web của Tổng cục Khí tượng Thủy văn, cũng như Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn (PCTT&TKCN) tỉnh Thừa Thiên-Huế nhanh chóng, tiện lợi.

 Bên cạnh đó, Sở Thông tin và Truyền thông đã tích hợp Vrain vào ứng dụng Hue-S của Trung tâm Giám sát điều hành đô thị thông minh (IOC), kết nối kết quả đo mưa tự động vào hệ thống dùng chung của tỉnh, phục vụ cộng đồng nhân dân có hành động sớm trong ứng phó thiên tai, mưa lũ.

Nhờ có hệ thống trạm đo mưa tự động đã cung cấp số liệu kịp thời phục vụ đắc lực công tác cảnh báo sớm cũng như chỉ đạo, điều hành ứng phó thiên tai. Hỗ trợ các địa phương, đơn vị chủ động hơn trong việc triển khai các phương án ứng phó ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất, giúp người dân nắm bắt tình hình mưa lũ để chủ động phòng tránh, giảm nhẹ thiệt hại.

Thừa Thiên – Huế lắp đặt 49  trạm đo mưa tự động phục vụ phòng tránh thiên tai. (Ảnh: VD).

Bên cạnh đó, tỉnh Thừa Thiên-Huế đã triển khai thực hiện dự án “Vận hành hồ chứa nước trong tình huống khẩn cấp và quản lý lũ hiệu quả bằng hệ thống thông tin quản lý thiên tai toàn diện”. Thông qua hệ thống thiết bị và hệ thống thông tin được thiết lập, cơ quan quản lý, vận hành liên hồ chứa sẽ nắm được theo thời gian thực tình hình lượng mưa, lũ trên sông, đập thủy điện trên lưu vực sông Hương, bao gồm lượng mưa, phân bố lượng mưa nhờ thiết bị đo mưa và radar X-band; mực nước và lưu lượng tại các điểm chính trên sông; tình hình lũ, ngập lụt trên các tuyến sông;…

Từ những thông số đầu vào thu thập được, thông qua các mô hình tính toán, hệ thống sẽ dự báo được tình hình ngập lụt, đề xuất phương án vận hành đập nhằm đảm bảo an toàn đập và giảm thiểu tình hình ngập lụt ở vùng hạ du; đề xuất các phương án vận hành đập để chống hạn, cung cấp nước và phát điện trong mùa khô. Hệ thống đã phát huy hiệu quả trong việc hỗ trợ công tác chỉ đạo vận hành hồ chứa an toàn, giảm thiểu thiệt hại do lũ lụt gây ra, nhất là các đợt mưa lũ lớn tháng 10/2022 và tháng 11-12/2023.

Đến nay, cơ quan phòng, chống thiên tai của tỉnh Thừa Thiên-Huế đã xây dựng được bản đồ số hóa hệ thống các công trình đê điều, hồ đập; bản đồ ngập lụt do nước dâng cho khu vực ven biển khi có tình huống bão mạnh và siêu bão đổ bộ; bản đồ phân vùng nguy cơ lũ quét, phân vùng cảnh báo nguy cơ sạt lở đất đá khu vực miền núi. Kết nối phòng họp trực tuyến của UBND tỉnh với Chính phủ và các bộ, ngành để tổ chức các họp trực tuyến, kịp thời phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành ứng phó thiên tai.

Đồng thời, Văn phòng Ban chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh Thừa Thiên-Huế đã triển khai xây dựng, lắp đặt 8 hệ thống cảnh báo lũ thông minh tại các địa bàn thấp trũng, đông dân cư, thường xuyên bị ngập lụt ở Quảng Điền, Hương Trà, Hương Thủy và thành phố Huế. Mới đây, Văn phòng lắp đặt 2 cụm loa còi hụ tự động phát tín hiệu cảnh báo theo các cấp báo động lũ, bán kính cảnh báo đến 5km đặt khu vực đô thị tập trung ở Trung tâm Hành chính tỉnh và khu tái định cư Hương Sơ, sẽ đưa vào sử dụng trong mùa mưa bão năm 2024.

Hệ thống cảnh báo lũ thông minh được lắp đặt tại các vùng trũng, thường xuyên ngập lụt tại tỉnh Thừa Thiên-Huế. (Ảnh minh hoạ).

Bên cạnh đó, ngay từ năm 2020, Trung tâm IOC Huế đã phối hợp chia sẻ truyền hình ảnh các camera giám sát tình hình mưa bão, lũ lụt, ngập úng, giao thông từ hiện trường, cung cấp hình ảnh trực quan giúp các cơ quan chức năng quan sát được các vị trí xung yếu, thấp trũng như Đập Đá, Cầu Lòn, hai bờ sông Hương,...

Trung tâm IOC Huế cũng đã tích hợp cơ sở dữ liệu di dời sơ tán dân trong các tình huống thiên tai, các lớp cơ sở dữ liệu hồ chứa nước vào hệ thống thông tin GIS-Hue. Thông tin mực nước, lượng mưa và ngập lụt trên Hue-S đã phục vụ rất hiệu quả công tác chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo tỉnh và cung cấp thông tin kịp thời cho người dân chủ động ứng phó, phòng ngừa.

Để người dân nhanh chóng nắm bắt được thông tin về tình hình thời tiết, thiên tai tỉnh Thừa Thiên-Huế đã sử dụng các mạng xã hội như Facebook, Zalo, Viber,... kết hợp các phương pháp truyền thống như gửi tin nhắn SMS, email, hệ thống phát thanh truyền hình, loa đài ở cơ sở… Nhờ đó, thông tin dự báo, cảnh báo thiên tai đã đến với cộng đồng, người dân một cách nhanh chóng, chính thống và kịp thời.

Việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ hiện đại đã giúp chính quyền cơ sở, người dân tỉnh Thừa Thiên-Huế nắm bắt kịp thời, chính xác thông tin dự báo, cảnh báo thiên tai. Đồng thời, các trang thiết bị công nghệ trong lĩnh vực phòng chống thiên tai tại địa phương từng bước được đầu tư ngày một kiện toàn, góp phần quan trọng phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành, ứng phó cũng như khắc phục hậu quả thiên tai, hỗ trợ đắc lực để người dân chủ động hơn khi có sự cố thiên tai xảy ra. 

Tuyết Mai