Tăng cường các giải pháp giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí

TMO - Xác định những nguyên nhân chủ yếu làm gia tăng tình trạng ô nhiễm trên địa bàn TP.HCM là điều kiện quan trọng để địa phương này triển khai đồng bộ các giải pháp. Trong thời gian tới, TP.HCM tăng cường thực hiện các dự án giao thông theo quy hoạch, kiểm soát khí thải từ hoạt động sản xuất...  

Theo nghiên cứu, hàm lượng các vật chất siêu nhỏ, còn gọi là bụi mịn (PM2.5) của TP.HCM hiện cao gấp 4-5 lần tiêu chuẩn cho phép của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Thời gian qua, cùng với những nghiên cứu từ các ngành chức năng, TP.HCM đẩy mạnh hợp tác quốc tế, thúc đẩy các giải pháp nhằm hạn chế tình trạng ô nhiễm không khí trên địa bàn. Theo đó, vào tháng 9/2019, Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM đã tiếp nhận đề nghị của Ngân hàng phát triển châu Á (ADB) triển khai dự án “Tăng cường kiến thức và hành động cải thiện chất lượng không khí (TA9608-REG)”. 

Các hoạt động chính của dự án bao gồm thực hiện nghiên cứu chất lượng không khí cấp thành phố tập trung vào chất lượng không khí hiện tại, tác động và quản lý; xác định các biện pháp để giải quyết ô nhiễm không khí, gồm lựa chọn công nghệ, khuyến khích chính sách và hỗ trợ năng lực; chuẩn bị kế hoạch hành động về không khí sạch cấp thành phố. Sau 3 năm triển khai, dự án đã tổng quát được các nguyên nhân gây ô nhiễm không khí. Đồng thời, dự án cũng đề xuất những hoạt động ưu tiên để quản lý nguồn phát thải gây ô nhiễm không khí với TP.HCM.  

Sau hơn 3 năm triển khai, dự án đã xác định được các nguồn gây ô nhiễm không khí hiện nay trên địa bàn thành phố đến từ việc phát thải công nghiệp, giao thông đường bộ, phát thải từ khu dân cư. Trong đó, hoạt động giao thông vận tải là nguồn phát thải chủ yếu. Nghiên cứu của dự án cho thấy, lượng phát thải khí NO2 trong giao thông chủ yếu đến từ xe tải (35%), xe hơi (32%) và xe máy là (20%); lượng khí thải SO2 chủ yếu đến từ xe hơi (57%), xe tải (24%), xe máy (11%); lượng phát thải bụi PM10 đến từ xe máy (35%), xe hơi (34%), xe tải (25%); lượng phát thải bụi PM2.5 chủ yếu đến từ xe tải (40%), xe máy (32 %), xe hơi (16 %).

Phát thải từ hoạt động giao thông là một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm không khí tại TP. HCM 

Để kiểm soát ô nhiễm không khí trên địa bàn thành phố, dự án TA9608-REG đưa ra mục tiêu trong năm 2025 vận tải hành khách công cộng đạt 15%, năm 2030 đạt 25%. Để đạt được mục tiêu đó, các biện pháp mà thành phố thực hiện là chuyển đổi xe buýt chạy bằng diesel sang chạy điện hoặc CNG; triển khai các dịch vụ xe đạp điện nơi công cộng, hạn chế hoạt động của mô tô và xe gắn máy 2-3 bánh…

Đối với lĩnh vực công nghiệp, UBND TP.HCM yêu cầu Sở TN&MT thành phố hướng dẫn, kiểm tra, quản lý hoạt động kinh doanh liên quan đến khí thải carbon trên địa bàn. Đồng thời triển khai hệ thống giám sát các hoạt động giảm phát thải khí nhà kính cho các nhóm ngành. Bên cạnh đó, kiểm kê khí nhà kính của các cơ sở thuộc các danh mục phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính theo quy định.

Hiện nay trên địa bàn TP.HCM có 140 cơ sở lớn cần thực hiện kiểm kê trong bốn lĩnh vực công thương, năng lượng, xây dựng và môi trường. Thời gian qua, Sở TN&MT đã tích cực chuẩn bị các bước để cùng các sở, ngành, quận, huyện, TP Thủ Đức hướng dẫn các cơ sở, doanh nghiệp thực hiện các bước kiểm kê, báo cáo và xây dựng kế hoạch cắt giảm phát thải khí nhà kính theo yêu cầu của Chính phủ. 

Để giảm thiểu ô nhiễm UBND TP.HCM yêu cầu Sở TN&MT thực hiện mở rộng mạng lưới quan trắc môi trường trên địa bàn, đảm bảo liên tục kiểm soát mức độ ô nhiễm không khí. Sở TN&MT cũng được UBND thành phố giao theo dõi dữ liệu quan trắc tự động chất lượng khí thải trên địa bàn. Từ đó kịp thời cảnh báo, đề xuất xử lý các trường hợp xả khí thải vượt chuẩn quy định.

Sở GTVT được UBND thành phố giao chủ trì thực hiện các giải pháp kiểm soát ô nhiễm không khí do các phương tiện giao thông gây ra. Trong đó, sở này cần tăng cường vận tải hành khách công cộng kết hợp kiểm soát sử dụng xe cá nhân. Song song, khuyến khích chuyển đổi phương tiện giao thông, sử dụng nhiên liệu thân thiện với môi trường; xây dựng và triển khai các đề án phát triển kết cấu hạ tầng giao thông trên địa bàn thành phố.

Thống kê trên địa bàn TP.HCM hiện có khoảng gần 10 triệu phương tiện giao thông, với hơn 7,6 triệu xe máy, 700 nghìn ô tô và hơn 2 triệu phương tiện của người dân từ các khu vực khác mang vào thành phố để sinh sống. Trong đó, nhiều phương tiện cá nhân không thực hiện nghiêm túc chế độ bảo hành, bảo dưỡng định kỳ là nguyên nhân làm tăng lượng khí phát thải ra môi trường với mức độ độc hại ngày càng lớn. 

TP. HCM đang dần chuyển đổi năng lượng xanh trong ngành giao thông vận tải. Ảnh: NH 

Trước tình trạng ô nhiễm không khí do các hoạt động giao thông ngày càng nghiêm trọng, thời gian qua, UBND TP.HCM  sẽ hạn chế các phương tiện giao thông cá nhân, tập trung phát triển các loại hình giao thông công cộng. Tại Đề án “Tăng cường vận tải hành khách công cộng kết hợp kiểm soát sử dụng phương tiện cơ giới cá nhân tham gia giao thông trên địa bàn TP.HCM”, TP.HCM đặt ra mục tiêu: vận tải hành khách công cộng đảm nhận 15% nhu cầu giao thông đô thị vào năm 2025 và 25% nhu cầu giao thông đô thị vào năm 2030. 

Ngoài ra, trong Kế hoạch thực hiện Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu giai đoạn 2021 - 2030, TP.HCM sẽ triển khai Dự án nghiên cứu các giải pháp hạn chế sử dụng phương tiện giao thông cá nhân, tăng cường kết nối giữa giao thông cá nhân và giao thông công cộng nhằm tăng tỷ lệ sử dụng phương tiện giao thông công cộng. Theo UBND TP.HCM, Dự án này sẽ góp phần giảm kẹt xe, giảm phát thải khí nhà kính. Kết quả tính toán tiềm năng giảm phát thải khí nhà kính là 44.638 tấn CO2tđ/năm.

Thu Trang