Tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng phát triển bền vững

TMO - Triển khai Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, tỉnh Tây Ninh đặt mục tiêu tiếp tục thực hiện tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng phát triển nông nghiệp bền vững, nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng và khả năng cạnh tranh nông sản; xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, nông thôn phát triển và nông dân giàu mạnh... 

Năm 2017, UBND tỉnh Tây Ninh ban hành Quyết định số 382/QĐ-UBND về việc phê duyệt Đề án cơ cấu lại nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, với mục tiêu nâng cao lợi thế cạnh tranh, giá trị gia tăng và hướng tới phát triển bền vững. Sau hơn 5 năm thực hiện Đề án, ngành Nông nghiệp tỉnh đã đạt được kết quả nổi bật.

Cụ thể, trong giai đoạn 2017-2022, tổng diện tích chuyển đổi cây trồng trên địa bàn tỉnh khoảng 40.870 ha, chủ yếu từ các cây trồng kém hiệu quả: lúa, cao su, mía sang trồng các loại cây ăn trái tiềm năng có giá trị cao như nhãn, sầu riêng, bưởi, mít và một số loại cây hằng năm như bắp, mì, rau các loại, nâng giá trị sản phẩm bình quân thu được trên đất trồng trọt đến năm 2022 đạt 106 triệu đồng/ha, tăng 12,9% so với năm 2017.

Trong giai đoạn này, ngành Nông nghiệp tỉnh đã hỗ trợ trên 120 cơ sở chứng nhận sản xuất theo tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt (GAP) với tổng diện tích 9.016,9 ha (971,8 ha rau; 1.879,5 ha cây ăn quả và 6.165,6 ha lúa). Nhiều mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất như: hệ thống nhà lưới, nhà màng kết hợp các kỹ thuật tưới tiết kiệm, cung cấp dinh dưỡng qua hệ thống tưới, điều tiết ẩm độ, ánh sáng với diện tích 120 ha (dưa lưới 35 ha, hoa lan 85 ha); kỹ thuật tưới phun mưa, nhỏ giọt cho các loại cây trồng mía, mì và cây ăn quả với diện tích 114.560 ha; ứng dụng công nghệ sinh học trong phòng trừ sâu bệnh.

Thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp trên địa bàn tỉnh đã hình thành các vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Ảnh: BTN. 

Đến cuối năm 2022, tỷ lệ diện tích áp dụng tưới tiên tiến, tiết kiệm nước trên địa bàn tỉnh đạt 30%, tăng 17,5% so năm 2017 (12,5%); tỷ lệ giá trị sản phẩm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đạt 37%.Ứng dụng cơ giới hoá trong sản xuất ngày càng đồng bộ, tập trung trên các cây trồng như lúa, mía, mì... Các vườn cây ăn trái cũng có xu hướng cơ giới hoá trên nhiều khâu chăm sóc với các loại máy: xới cỏ, tưới phun, tưới nhỏ giọt, hệ thống tưới nước và phân bón.

Từ năm 2019 đến nay, cơ quan chuyên môn của ngành Nông nghiệp đã thực hiện cài đặt phần mềm cho 247 cơ sở sản xuất với tổng diện tích là 1.728,01 ha, hỗ trợ in 130.500 tem truy xuất nguồn gốc cho 5 loại sản phẩm như: xoài, bưởi da xanh, dưa lưới, mãng cầu ta (na), mãng cầu Thái (na hoàng hậu).

Trong lĩnh vực chăn nuôi, tính đến cuối năm 2022, tổng đàn gia cầm trên địa bàn tỉnh có khoảng 9 triệu con (tăng 52,4% so với năm 2017), sản lượng thịt đạt 49.000 tấn (tăng 81,5%); đàn bò đạt 103.000 con (tăng 8,3%), sản lượng thịt đạt 7.550 tấn (tăng 11%). Trong đó, đàn bò sữa đạt 13.300 con (tăng 27,5%), sản lượng sữa tươi đạt 51.000 tấn (tăng 124,4%); đàn heo đạt 231.810 con (tăng 34,9% so năm 2017), sản lượng thịt đạt 48.000 tấn (tăng 17,6%).

Cơ cấu chăn nuôi tiếp tục chuyển dịch từ chăn nuôi nhỏ lẻ sang chăn nuôi quy mô trang trại tập trung, bảo đảm an toàn sinh học, với 627 trại chăn nuôi gia súc (125 trang trại chăn nuôi lợn tập trung; 51 trang trại chăn nuôi trâu; 451 trang trại bò) tổng đàn 204.475 con (tăng 46% so với năm 2017) và 107 trang trại chăn nuôi gia cầm (76 trang trại gà và 31 trang trại vịt) với tổng đàn 6,4 triệu con, tăng 40,8%. Trong đó, có 73 cơ sở chăn nuôi được cấp giấy chứng nhận VietGAHP; có 1 vùng thuộc huyện Dương Minh Châu và 6 cơ sở cấp xã thuộc huyện Gò Dầu được chứng nhận an toàn dịch bệnh đối với bệnh cúm gia cầm và Newcastle trên gà; 6 cơ sở cấp xã thuộc huyện Bến Cầu an toàn dịch bệnh đối với bệnh lở mồm long móng và 74 cơ sở chăn nuôi gà, vịt, lợn, bò được cấp giấy chứng nhận an toàn dịch bệnh.

Ngành chăn nuôi trên địa bàn tỉnh đang chuyển dịch theo hướng từ chăn nuôi nhỏ lẻ sang chăn nuôi quy mô trang trại tập trung, bảo đảm an toàn sinh học. 

Sở NN&PTNT tỉnh Tây Ninh cho biết, thời gian qua tỉnh đã đẩy mạnh thu hút các nhà đầu tư xây dựng các dự án chăn nuôi trên địa bàn tỉnh, đã có 148 dự án xin chủ trương đầu tư và 112 dự án đã được UBND tỉnh chấp thuận chủ trương với tổng vốn đầu tư 9.600 tỷ đồng, trong đó có: 34 dự án chăn nuôi gà với trên 9.450.000 con; 72 dự án chăn nuôi heo với trên 954.000 con; 1 dự án nuôi 450 bò thịt; 1 dự án kết hợp nuôi 1.000 con bò thịt và trên 100 con dê; 2 dự án nuôi trên 8.000 con bò sữa. Hiện đã có 51 dự án triển khai xây dựng và đi vào hoạt động (chiếm 45,5% tổ số dự án được phê duyệt).

Ngoài ra, trong giai đoạn 2019 - 2022, chăn nuôi yến trên địa bàn phát triển mạnh hiện đã có 683 nhà yến hoạt động và 386 đã được thẩm định phù hợp đang thực hiện xây dựng, tổng sản lượng tổ yến năm 2022 đạt 4.600 kg. Đến năm 2022, diện tích nuôi trồng thuỷ sản đạt 570 ha, giảm 27%, sản lượng nuôi trồng đạt 11.458 tấn, tăng 5,3%, sản lượng khai thác đạt 2.064 tấn, giảm 39%. Trên địa bàn tỉnh hiện có 34 cơ sở ương dưỡng thuỷ sản giống với sản lượng 53,28 triệu con. 

Công tác triển khai thực hiện cơ cấu lại lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh đã có nhiều chuyển biến tích cực, rừng được bảo vệ, phát triển ổn định cả về số lượng lẫn chất lượng. Giai đoạn 2017-2022, toàn tỉnh thực hiện khoanh nuôi xúc tiến tái sinh tự nhiên 1.198 ha/năm, trồng mới 1.376 ha và chăm sóc 3.829 ha rừng phòng hộ, đặc dụng. Trong 5 năm qua, toàn tỉnh xảy ra 44 vụ cháy với diện tích thiệt hại 95,2 ha (giảm 50% số vụ và 146,6 ha thiệt hại so với giai đoạn 2011-2016). Độ che phủ của rừng tăng từ 16,1% năm 2017 lên 16,3% năm 2022.

Hệ thống thủy lợi của tỉnh được đầu tư theo hướng đa mục tiêu, công tác duy tu, sửa chữa kịp thời, mở rộng hệ thống kênh tưới, tiêu, đảm bảo khả năng tiêu thoát khi xảy ra thiên tai, mưa bão. Đặc biệt là hệ thống tưới tiêu vượt sông Vàm Cỏ Đông từng bước được đầu tư hoàn chỉnh góp phần mở rộng vùng tưới, tạo bước đột phá trong chuyển dịch cơ cấu cây trồng....

Theo đánh giá của ngành chức năng, bên cạnh những kết quả đã đạt được ngành Nông nghiệp tỉnh vẫn còn tồn tại một số khó khăn, hạn chế như: tăng trưởng của ngành còn chậm so yêu cầu, tốc độ chuyển đổi một số cây trồng (lúa, cao su, rau) không đạt như định hướng, chăn nuôi chưa phát triển mạnh như kỳ vọng; tỷ trọng giá trị sản phẩm nông, lâm, thuỷ sản được sản xuất theo tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt vẫn còn thấp; thiếu công lao động, giá vật tư nông nghiệp tăng cao.

Thị trường tiêu thụ nhiều biến động nên đầu ra của sản phẩm chưa ổn định, ảnh hưởng đến thu nhập của người dân. Việc thu hút, mời gọi đầu tư vào nông nghiệp- nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, chế biến sâu vẫn còn chậm, thiếu liên kết trong việc phát triển vùng nguyên liệu. Đến nay, trên địa bàn tỉnh vẫn chưa có vùng được công nhận vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, tỉnh Tây Ninh đặt mục tiêu tiếp tục thực hiện tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng phát triển nông nghiệp bền vững, nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng và khả năng cạnh tranh nông sản; xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, nông thôn phát triển và nông dân giàu mạnh; nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn; đẩy mạnh phát triển nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ, gắn với phát triển công nghiệp chế biến nông sản nhằm nâng cao lợi thế cạnh tranh. 

Trước mắt, từ nay đến năm 2030, tỉnh Tây Ninh phấn đấu tốc độ tăng trưởng GRDP nông lâm thủy sản đạt bình quân 2%-2,5%/năm, tăng năng suất lao động nông nghiệp bình quân 4%/năm, đặc biệt là giúp thu nhập của cư dân nông thôn cao hơn 2,5 lần so với năm 2020. Trong tái cơ cấu nông nghiệp, tỉnh chú trọng đến lĩnh vực chăn nuôi, đẩy mạnh chuyển dịch từ chăn nuôi nhỏ lẻ sang chăn nuôi tập trung, trang trại quy mô lớn cùng các điều kiện đảm bảo an toàn sinh học, tăng hiệu quả kinh tế, điển hình là phát triển các giống lợn cao sản theo quy mô trang trại công nghiệp, gia tăng số lượng đàn lợn chăn nuôi theo hướng truyền thống với các giống lợn bản địa, lợn lai và từng bước phát triển chăn nuôi lợn hữu cơ.

Đến năm 2025, tổng đàn lợn duy trì thường xuyên ở quy mô 550.000 con, trong đó nuôi trang trại chiếm 85%; năm 2030, tổng đàn lợn duy trì thường xuyên ở quy mô 800.000 con, trong đó lợn được nuôi trang trại chiếm 90%, quy hoạch phát triển ở các vùng có lợi thế về đất đai, mật độ chăn nuôi thấp, có nhiều vùng chuyên canh cây trồng cạn như Bến Cầu, Tân Châu, Tân Biên, Châu Thành... Bên cạnh đó, các giải pháp tái cơ cấu nông nghiệp cũng đã được đề ra như: quản lý giống vật nuôi, chính sách đầu tư hạ tầng, thuế, tín dụng; nâng cao năng lực phòng chống dịch bệnh và bảo vệ môi trường; nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế; nâng cao năng lực giết mổ, chế biến, công nghiệp hỗ trợ. Khái toán tổng kinh phí thực hiện phát triển nông nghiệp nông thôn, tái cơ cấu nông nghiệp giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 trên 45 tỷ đồng; giai đoạn 2021-2025 là 22,750 tỷ đồng từ nguồn ngân sách và xã hội hóa.

M. Dương