TMO - Thời gian qua, TP. Huế tập trung hoàn thiện các cơ chế bảo tồn đa dạng sinh học, coi việc bảo vệ động vật quý hiếm là nhiệm vụ trọng tâm trong quản lý tài nguyên thiên nhiên. Những nỗ lực này không chỉ giúp ngăn chặn suy thoái hệ sinh thái mà còn tạo nền tảng cho phát triển bền vững gắn với giá trị tự nhiên đặc sắc của Huế.

Hiện nay, TP. Huế đang tập trung triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm siết chặt bảo vệ các loài động vật quý hiếm và nâng cao năng lực bảo tồn đa dạng sinh học trong bối cảnh hệ sinh thái tự nhiên chịu sức ép ngày càng lớn. Thành phố tăng cường kiểm soát các hoạt động khai thác, săn bắt, vận chuyển trái phép động vật hoang dã; mở rộng mạng lưới giám sát, tuần tra tại các vùng rừng trọng điểm;

Đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong theo dõi diễn biến quần thể các loài nguy cấp. Bên cạnh đó, TP. Huế chú trọng phục hồi sinh cảnh tự nhiên, tạo điều kiện để các loài đặc hữu sinh sôi, phát triển ổn định; hợp tác với các tổ chức khoa học để xây dựng cơ sở dữ liệu đa dạng sinh học phục vụ công tác quản lý và cảnh báo sớm.

Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền cộng đồng được nâng lên, giúp người dân nâng cao nhận thức, chủ động cùng chính quyền bảo vệ tài nguyên thiên nhiên. Những nỗ lực này không chỉ góp phần ngăn chặn suy giảm đa dạng sinh học, mà còn củng cố nền tảng sinh thái bền vững, giữ gìn giá trị đặc sắc của vùng đất cố đô. Tuy nhiên, dù sở hữu hệ sinh thái đa dạng, TP.Huế vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức trong công tác bảo tồn động vật hoang dã.

Đơn cử như ình trạng săn bắt, buôn bán trái phép vẫn diễn ra. Đặc biệt là với các loài quý hiếm như voọc, mang, rùa….Số liệu thống kê cho thấy, trong tháng 9/2025 mới đây, Hạt Kiểm lâm khu vực Trung tâm đã bắt quả tang một đối tượng có hành vi mua bán 20 cá thể chim vành khuyên và 6 cá thể chim chích chòe than tại địa bàn phường Phú Xuân.

Đối tượng bị xử phạt hành chính, số chim bị thu giữ sẽ được thả về môi trường tự nhiên. Tại khu vực Nam Sông Hương, ngày 3/9, lực lượng Kiểm lâm phối hợp Công an và chính quyền xã Phú Vinh phát hiện một đối tượng quảng cáo, mua bán 40 cá thể chim chào mào. Hành vi này vi phạm quy định pháp luật và đã bị xử phạt 8 triệu đồng. Trước đó, ngày 22/8, Hạt Kiểm lâm khu vực Nam Sông Hương cũng xử phạt một vụ việc tương tự với số tiền 9,25 triệu đồng.

Lực lượng chức năng tái thả động vật hoang dã về môi trường tự nhiên. (Ảnh: BNN-MT).

Sau khi hoàn tất các thủ tục, 17 cá thể chim chào mào bị thu giữ đã được thả về rừng thuộc địa phận phường Phú Bài. Ngoài ra, biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và sự phát triển đô thị cũng ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường sống của các loài động vật; một số quán ăn, nhà hàng vẫn lén lút chế biến các món từ thịt rừng. Để bảo vệ hệ sinh thái, các cơ quan chức năng tại Huế đã tăng cường tuần tra, tháo gỡ bẫy thú, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ động vật hoang dã.

Đồng thời, các trung tâm cứu hộ cũng đang tích cực tiếp nhận, chăm sóc và tái thả các cá thể bị thương hoặc bị buôn bán trái phép về môi trường tự nhiên, nhằm lan tỏa thông điệp bảo vệ động vật hoang dã, sống hài hòa với thiên nhiên. Một trong những công cụ phát huy hiệu quả mạnh mẽ là đường dây nóng bảo vệ động vật hoang dã.

Qua kênh này, lực lượng Kiểm lâm đã kịp thời tiếp cận hiện trường, tháo gỡ bẫy, lưới, cò giả; cứu hộ và tiếp nhận hàng trăm cá thể chim trời và động vật hoang dã, trong đó có nhiều loài quý hiếm thuộc Sách đỏ Việt Nam và thế giới. Cùng với việc bảo vệ động vật hoang dã, TP.Huế tăng cường thành lập và bảo vệ các môi trường tự nhiên trên địa bàn.

Đặc biệt, tháng 1/2025, UBND TP Huế cũng ban hành Quyết định thành lập Khu Dự trữ thiên nhiên Sao La có diện tích 19.375,55 ha. Khu Dự trữ thiên nhiên Sao La có nhiệm vụ khôi phục, bảo tồn nguyên vẹn các hệ sinh thái, các loài động, thực vật quý hiếm. Khu Dự trữ thiên nhiên Sao La có quần thể sao la và hai loài thú móng guốc khác là mang lớn và mang Trường Sơn; bảo tồn tính đa dạng sinh học, bảo tồn các loài, nguồn gen có trong mỗi loài và các sinh cảnh, cảnh quan của các khu rừng. Ngoài ra, Khu Dự trữ thiên nhiên Phong Điền thuộc địa phận phường Phong Điền nhằm bảo vệ, duy trì và phát triển hệ sinh thái rừng tự nhiên vùng đất thấp tại Trung Trường Sơn.

Bên cạnh đó, bảo tồn nguồn gen quý hiếm, đảm bảo môi trường sống tự nhiên cho các loài động, thực vật hoang dã, tập trung vào các loài động, thực vật quý hiếm, trong đó có sao la, mang lớn, mang Trường Sơn, vượn đen má vàng, voọc chà vá chân nâu, cu li nhỏ, gấu ngựa...; đóng vai trò quan trọng trong hệ thống rừng phòng hộ đầu nguồn.

TP.Huế tập trung bảo vệ các loài động, thực vật quý hiếm như vượn đen má vàng, voọc chà vá chân nâu… (Ảnh: VQGCT).

Điều này góp phần duy trì nguồn nước cho các con sông quan trọng của TP Huế; nhằm phát triển dịch vụ môi trường rừng, hấp thụ và lưu giữ carbon, giảm phát thải khí nhà kính, từ đó thúc đẩy tăng trưởng xanh và nâng cao giá trị của hệ sinh thái rừng. Mới đây, TP Huế vừa thành lập Khu bảo vệ cảnh quan Bắc Hải Vân rộng hơn 7.300 ha nhằm duy trì các giá trị cảnh quan thiên nhiên, đồng thời bảo tồn nhiều loài động vật quý hiếm như Voọc chà vá chân nâu, sơn dương, cu li nhỏ... Việc thành lập các Khu Dự trữ thiên nhiên nhằm duy trì và bảo vệ các giá trị cảnh quan thiên nhiên và hệ sinh thái tự nhiên độc đáo, có giá trị đa dạng sinh học phong phú với nhiều loài động vật, thực vật có giá trị đặc hữu, quý hiếm phân bố trong khu vực.

Để tăng cường bảo tồn đa dạng sinh học, TP.Huế ban hành Kế hoạch Số: 459/KH-UBND Hành động về bảo tồn đa dạng sinh học TP.Huế đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Mục tiêu nhằm bảo vệ và phát triển bền vững các hệ sinh thái tự nhiên quan trọng, đặc thù của TP.Huế gồm các loài, nguồn gen quý hiếm, có giá trị kinh tế cao; sử dụng hợp lý tài nguyên đa dạng sinh học theo hướng bền vững phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường; duy trì và phát triển dịch vụ hệ sinh thái thích ứng với biến đổi khí hậu;

Nâng cao hiệu quả công tác quản lý và nhận thức cộng đồng về đa dạng sinh học; từng bước tạo sự chia sẻ trách nhiệm và lợi ích cộng đồng và tăng cường hợp tác quốc tế trong công tác bảo tồn đa dạng sinh học; phục hồi và sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên nhằm góp phần phát triển kinh tế xã hội của tỉnh theo hướng nền kinh tế xanh, chủ động thích ứng, phòng chống biến đổi khí hậu….

Nhìn tổng thể, những biện pháp mà TP.Huế đang triển khai cho thấy quyết tâm mạnh mẽ trong việc bảo vệ động vật quý hiếm và củng cố nền tảng đa dạng sinh học của địa phương. Việc siết chặt quản lý, tăng cường mở rộng và thành lập các Khu bảo tồn đã tạo bước chuyển biến quan trọng.

Với cách tiếp cận toàn diện, từ bảo vệ sinh cảnh, kiểm soát vi phạm đến phục hồi các quần thể nguy cấp, Huế đang từng bước xây dựng môi trường sinh thái an toàn và bền vững. Đây cũng là nền tảng để thành phố phát triển hài hòa giữa bảo tồn và du lịch sinh thái, quảng bá các giá trị đặc hữu của vùng.

Nguyễn Thơ