Vườn quốc gia Kon Ka Kinh giám sát, bảo vệ động vật hoang dã qua bẫy ảnh

TMO - Để nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ động vật hoang dã, Vườn quốc gia Kon Ka Kinh (tỉnh Gia Lai) triển khai chương trình điều tra xác định hiện trạng phân bố, đặc tính sinh thái của nhiều loài bằng thiết bị bẫy ảnh.

Vườn quốc gia Kon Ka Kinh với tổng diện tích gần 42.000 ha, sở hữu trên 1.750 loài thực vật và gần 880 loài động vật. Trong đó, có 16 loài động vật đặc hữu như: vượn má hung Trung Bộ, voọc vá chân xám, hổ, mang Trường Sơn, mang lớn, khướu đầu đen, khướu mỏ dài, khướu Kon Ka Kinh, khướu đầu xám, trèo cây mỏ vàng, gà lôi vằn, thầy chùa đít đỏ, thằn lằn buôn lưới, thằn lằn đuôi đỏ, ếch gai sần...

Đặc biệt, Vườn quốc gia Kon Ka Kinh là một trong hai vùng lõi của Khu dự trữ sinh quyển Cao nguyên Kon Hà Nừng, đã được UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới. Điều này đã mở ra hướng phát triển các loại hình dịch vụ, du lịch độc đáo, khác biệt, dựa vào cộng đồng như: du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí, trải nghiệm gắn với quản lý bền vững tài nguyên rừng… 

Bẫy ảnh được lắp đặt để theo dõi, phát hiện các loài động vật hoang dã (Ảnh: MP). 

Thời gian qua, Vườn quốc gia Kon Ka Kinh đã triển khai các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác điều tra, theo dõi và giám sát tài nguyên đa dạng sinh học trong khu vực quản lý. Trong đó, chú trọng việc sử dụng hệ thống camera, máy bẫy ảnh lắp đặt tại nhiều khu vực để điều tra, đánh giá về số lượng, tập tính, vùng phân bố của các loài động vật rừng. Thông qua đó, đưa ra các giải pháp hiệu quả trong công tác bảo vệ tài nguyên rừng và các loài động vật rừng, chỉ đạo các trạm Kiểm lâm tăng cường công tác tuần tra, quản lý tại các khu vực có số lượng các loài động vật tập trung nhiều. 

Từ giữa năm 2024, Vườn quốc gia Kon Ka Kinh triển khai chương trình điều tra xác định hiện trạng phân bố, đặc tính sinh thái loài tê tê vàng và tê tê Java bằng thiết bị bẫy ảnh tại 11 tiểu khu thuộc các trạm bảo vệ rừng. Có 71 điểm đặt máy được bố trí trên 27 tuyến để điều tra, mỗi máy cách nhau khoảng 500m. Sau một khoảng thời gian ngắn, hệ thống bẫy ảnh đã thu được hơn 690 hình ảnh và video, ghi nhận 42 loài động vật với tổng cộng 694 cá thể. Đặc biệt, trong số này có 4 cá thể tê tê vàng và 1 cá thể tê tê Java được ghi nhận rõ ràng.

Từ năm 2021 đến nay, Vườn quốc gia Kon Ka Kinh liên tục ghi nhận sự xuất hiện của tê tê qua các đợt tuần tra và bẫy ảnh. Tháng 12/2021, cán bộ bảo vệ rừng từng cứu hộ thành công 1 cá thể tê tê Java bị dính bẫy. Đến tháng 1/2022, nhóm điều tra, đặt bẫy ảnh của Vườn quốc gia Kon Ka Kinh lần đầu tiên ghi lại được hình ảnh tê tê vàng tại tiểu khu 104-105. 

Không chỉ có tê tê, bẫy ảnh tự động còn thu thập và ghi nhận được rất nhiều loài động vật rừng cực kỳ nguy cấp, quý hiếm và đặc hữu của Vườn như: khướu Kon Ka Kinh, mang Trường Sơn, cầy gấm, gà lôi trắng, voọc chà vá chân xám...

Từ những kết quả trên, Vườn quốc gia Kon Ka Kinh đang xây dựng kế hoạch bảo tồn đa dạng sinh học giai đoạn 2025-2030, kết hợp khoa học công nghệ với quản lý cộng đồng để bảo vệ rừng một cách bền vững, đồng thời đề xuất triển khai nhiều giải pháp nhằm hướng tới việc bảo tồn bền vững. Trong đó, mở rộng quy mô giám sát bằng bẫy ảnh và thiết bị GPS để cập nhật dữ liệu động vật hoang dã theo thời gian thực; phát triển mô hình đồng quản lý bảo tồn với cộng đồng vùng đệm; tăng cường hợp tác quốc tế trong nghiên cứu, cứu hộ và phục hồi sinh cảnh các loài nguy cấp.

Công tác chăm sóc, tái thả động vật hoang dã về môi trường tự nhiên tại Vườn được đẩy mạnh triển khai. 

Cùng với việc giám sát, phát hiện, bảo vệ động vật hoang dã, những năm qua Vườn quốc gia Kon Ka Kinh đẩy mạnh công tác cứu hộ, tái thả động vật hoang dã, quý hiếm về môi trường tự nhiên.

Từ đầu năm 2025 đến nay, Trung tâm Trung tâm Cứu hộ, Bảo tồn và Phát triển sinh vật tại Vườn đã tiếp nhận 38 cá thể động vật rừng hoang dã, nguy cấp, quý hiếm do người dân và tổ chức tự nguyện giao nộp. Trong đó, nhiều nhất là các loài như: khỉ đuôi lợn, tê tê Java, các loại rùa quý hiếm…Sau khi tiếp nhận, Trung tâm tiến hành chăm sóc, nuôi dưỡng các cá thể động vật rừng hoang dã nguy cấp, quý hiếm đảm bảo sức khỏe tốt và tái thả 35 cá thể về môi trường tự nhiên. 

Xác định bảo vệ rừng là nhiệm vụ quan trọng để bảo tồn động vật hoang dã, thời gian tới Vườn tiếp tục thực hiện có hiệu quả công tác phối hợp với lực lượng Kiểm lâm địa bàn, chính quyền địa phương, các công ty lâm nghiệp, ban quản lý rừng phòng hộ giáp ranh để tổ chức ngăn chặn các vụ khai thác, vận chuyển, cất giữ lâm sản trái phép; thường xuyên nắm bắt, trao đổi thông tin để cùng phối hợp ngăn chặn kịp thời các vụ vi phạm.

Cùng với đó, triển khai thực hiện các công trình quản lý, bảo vệ rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng. Đặc biệt, ứng dụng khoa học công nghệ trong công tác quản lý, bảo vệ rừng như: tuần tra, truy quét qua ứng dụng phần mềm SMART; ứng dụng đặt bẫy ảnh trong giám sát đa dạng sinh học và phát hiện kịp thời các hành vi vi phạm Luật Lâm nghiệp. 

Triển khai hiệu quả phương án quản lý rừng bền vững giai đoạn 2021-2030 trong công tác quản lý, bảo vệ rừng, bảo tồn đa dạng sinh học, nghiên cứu khoa học, du lịch sinh thái, hỗ trợ cộng đồng vùng đệm. Đề xuất và xây dựng chương trình hỗ trợ kinh phí để phát triển sinh kế, cải thiện đời sống người dân vùng đệm.../.

 Đức Huy