Quy hoạch, phân vùng các điểm thu gom và khu xử lý rác thải

TMO - Nhằm kiểm soát, ngăn chặn nguy cơ ô nhiễm môi trường do rác thải ùn ứ, quá tải, tỉnh Long An đã quy hoạch hạ tầng cho hoạt động thu gom, xử lý trên địa bàn tỉnh, đồng thời yêu cầu các ngành chức năng, địa phương triển khai công tác thu gom, xử lý theo phương án đã được phê duyệt tại Quy hoạch tỉnh.

Theo thống kê của ngành chức năng tỉnh cho thấy, lượng chất thải rắn sinh hoạt nguy hại trên địa bàn tỉnh có chiều hướng gia tăng hơn so với những năm trước từ 5 – 12%/năm. Dự báo khối lượng chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh Long An đến năm 2030 là khoảng 1.800.478 tấn/ngày. Đối với chất thải công nghiệp, trên địa bàn tỉnh phát sinh chủ yếu là các phế liệu kim loại, gỗ, vải vụn, giẻ lau nhiễm dầu, phế liệu trong sản xuất giày, dép, dệt may, phế liệu trong xây dựng, bùn thải chứa kim loại nặng từ các nhà máy, các trạm xử lý nước thải... Tại các khu công nghiệp, dự báo đến năm 2030 lượng chất thải này phát sinh khoảng 5.494,24 tấn/ngày chất thải rắn công nghiệp  thông thường và 2.354,68 tấn/ngày chất thải rắn nguy hại. Tại các cụm công nghiệp con số này lần lượt là 434,91 tấn/ngày và 186,39 tấn/ngày. 

Toàn tỉnh hiện có 24 đơn vị thu gom chất thải rắn sinh hoạt tại các huyện, thị xã, thành phố, cụ thể như sau: huyện Cần Đước (02 đơn vị); huyện Cần Giuộc (05 đơn vị); huyện Châu Thành (01 đơn vị); huyện Đức Huệ (01 đơn vị); thị xã Kiến tường và huyện Mộc Hóa (01 đơn vị); huyện Tân Hưng (01 đơn vị); huyện Tân Thạnh (01 đơn vị); huyện Thạnh Hóa (01 đơn vị); huyện Thủ Thừa (01 đơn vị); huyện Tân Trụ và thành phố Tân An (01 đơn vị); huyện Vĩnh Hưng (01 đơn vị); huyện Bến Lức (01 đơn vị); huyện Đức Hòa (07 đơn vị). Ngoài ra, có 05 đơn vị xử lý chất thải đang hoạt động trong khu, cụm công nghiệp trên địa bàn huyện Đức Hòa được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp Giấy phép xử lý chất thải nguy hại.

Công tác thu gom, xử lý rác thải trên địa bàn tỉnh cần được nâng cao nhằm ngăn ngừa nguy cơ ô nhiễm môi trường. 

UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 4174 quy hoạch địa điểm xử lý rác thải và Quyết định số 4528 về điều chỉnh Quy hoạch địa điểm xử lý rác thải tỉnh giai đoạn 2010 – 2020, tầm nhìn đến 2025, đồng thời đang trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch các địa điểm xử lý chất thải rắn tỉnh được tích hợp vào Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Việc thực hiện việc thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn theo các kế hoạch đã được UBND ban hành (đối với khu vực đô thị) từ năm 2018 đến năm 2022 tỷ lệ là 100%. Tỷ lệ thu gom và xử lý rác thải khu vực nông thôn năm 2020 là 60%; năm 2021 là 65%; năm 2022 là 70%; đạt chỉ tiêu theo kế hoạch đề ra. Bên cạnh đó, công tác thu gom, vận chuyển và xử lý rác tại địa phương hoạt động tương đối ổn định, chưa xảy ra tình trạng ùn ứ rác.

Tuy nhiên, hiện nay các địa phương trên địa bàn tỉnh thực hiện chưa thống nhất trong công tác quản lý thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt dẫn đến công tác thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh thực hiện không đồng bộ thống nhất, còn gây khó khăn cho công tác quản lý. Công tác lập bộ, thu tại các địa phương thực hiện chưa đầy đủ, dẫn đến hàng năm phải thực hiện bù chi bằng ngân sách của địa phương. Đồng thời, chưa quy định chế tài trong việc người dân không trả chi phí thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt. 

Quy hoạch tỉnh Long An thời kỳ 2021-2030 tầm nhìn đến năm 2050  được phê duyệt nhấn mạnh đến mục tiêu phòng ngừa kiểm soát, hạn chế về cơ bản mức độ phát sinh chất thải rắn gia tăng, giảm thiểu tối đa ô nhiễm môi trường do chất thải rắn gây ra, góp phần bảo vệ sức khỏe con người, môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu và hướng tới mục tiêu phát triển bền vững đất nước. Tăng cường năng lực quản lý tổng hợp chất thải rắn, tiến hành đồng thời các giải pháp nhằm đẩy mạnh công tác lưu giữ, thu gom, vận chuyển, tái sử dụng, tái chế, xử lý chất thải rắn; mở rộng mạng lưới thu gom chất thải rắn; thúc đẩy phân loại chất thải rắn tại nguồn với phòng ngừa và giảm thiểu phát sinh chất thải rắn trong sinh hoạt, sản xuất, kinh doanh và dịch vụ; đẩy mạnh xã hội hóa và thu hút đầu tư từ khu vực tư nhân, nước ngoài trong quản lý chất thải rắn sinh hoạt;...

Địa phương này định hướng phát triển các công trình quản lý chất thải rắn theo các phân vùng. Trong đó, phân vùng 1: Khu liên hợp xử lý CTR Thủ Thừa (Khu công nghệ Môi trường xanh) quy mô xây dựng 200 ha tuân thủ theo Quy hoạch vùng TP HCM. Xử lý chất thải rắn sinh hoạt và công nghiệp cho thành phố Tân An, TP.HCM, huyện Bến Lức, Châu Thành, Thủ Thừa. Xử lý chất thải nguy hại tại các tỉnh Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Vĩnh Long, Đồng Tháp. Chất thải nguy hại không đốt được trên toàn vùng sẽ được vận chuyển về Khu Công nghệ Môi trường Xanh tại Long An để chuyển đi xử lý tại các khu xử lý hợp chuẩn trong vùng đồng bằng sông Cửu Long và vùng Đông Nam Bộ.

Phân vùng 2: Khu xử lý CTR Huyện Đức Huệ (Khu xử lý liên huyện) phục vụ cho các huyện Đức Hòa, Đức Huệ; Phân vùng 3: Khu xử lý CTR Vĩnh Hưng (Khu xử lý liên huyện) phục vụ cho TX. Kiến Tường, huyện Mộc Hóa, Tân Hưng, Vĩnh Hưng; Phân vùng 4: Khu xử lý CTR Cần Giuộc (Khu xử lý liên huyện) xử lý rác thải cho Cần Giuộc, Cần Đước, Tân Trụ.

Phân vùng 5: Khu xử lý CTR Tâm Sinh Nghĩa (Khu xử lý liên huyện): Giai đoạn đến 2025 phục vụ cho thành phố Tân An, huyện Châu Thành, huyện Bến Lức, huyện Tân Thạnh, huyện Tân Trụ, huyện Thạnh Hóa, huyện Đức Hòa và huyện Thủ Thừa. Giai đoạn sau phục vụ 2 huyện Thạnh Hóa và Tân Thạnh. Các khu xử lý định hướng yêu cầu phải đạt các nguyên tắc bố trí và hạ tầng kỹ thuật đảm bảo theo các tiêu chuẩn, quy chuẩn hiện hành. Khoảng cách từ hàng rào bãi chôn lấp trong khu xử lý tới chân công trình khác tối thiểu 1000m.

Ngoài ra, tất cả các khu vực đô thị được quy hoạch mới đều phải bố trí các khu đất để xây dựng các trạm trung chuyển chất thải rắn nếu khoảng cách đến khu xử lý lớn trên 20km. Các khu vực đô thị bố trí trạm trung chuyển chính thức cỡ nhỏ (có bố trí hạ tầng kỹ thuật) với bán kính phục vụ tối đa 10km, diện tích bố trí tối thiểu 500m2. Khoảng cách ly yêu cầu từ hàng rào tới chân công trình khác tối thiểu 50m. Lắp đặt máy ép rác tại các trạm trung chuyển. Khu vực nông thôn bố trí các điểm tập kết hoặc trạm trung chuyển không chính thức cỡ nhỏ diện tích 50-100m2. 

Quy hoạch các điểm xử lý, phân vùng xử lý rác thải được đánh giá là nhiệm vụ quan trọng trong công tác xử lý rác thải, bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh (Ảnh minh họa). 

Địa phương này đặt mục tiêu đến năm 2030, 100% tổng lượng chất thải rắn nguy hại phát sinh từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, cơ sở y tế, làng nghề phải được thu gom, vận chuyển và xử lý đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường; 85% chất thải rắn nguy hại phát sinh tại các hộ gia đình, cá nhân phải được thu gom, vận chuyển và xử lý đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường.

Đối với chất thải rắn sinh hoạt đô thị: Tất cả các đô thị loại đặc biệt và loại I có công trình tái chế chất thải rắn phù hợp với việc phân loại tại hộ gia đình; 85% các đô thị còn lại có công trình tái chế chất thải rắn phù hợp với việc phân loại tại hộ gia đình; 90% tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh tại các đô thị được thu gom và xử lý đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường; tăng cường khả năng tái chế, tái sử dụng.

Về chất thải rắn sinh hoạt nông thôn: 80% lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh tại khu dân cư nông thôn tập trung được thu gom, lưu giữ, vận chuyển, tự xử lý, xử lý tập trung đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường; tận dụng tối đa lượng chất thải hữu cơ để tái sử dụng, tái chế, làm phân compost hoặc tự xử lý tại các hộ gia đình thành phân compost để sử dụng tại chỗ; 95% các bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt tại khu vực nông thôn đã đóng cửa được cải tạo, xử lý, tái sử dụng đất.

Việc thu gom, xử lý chất thải rắn công nghiệp thông thường hướng đến mục tiêu 100% tổng lượng chất thải rắn công nghiệp thông thường tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và làng nghề phát sinh được thu gom, tái sử dụng, tái chế và xử lý đảm bảo yêu cầu bảo vệ môi trường; 80% tổng lượng tro, xỉ, thạch cao phát sinh từ các nhà máy điện, nhà máy hóa chất, phân bón được tái chế, tái sử dụng và xử lý làm nguyên liệu sản xuất, vật liệu xây dựng, san lấp,... đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường. 

Năm 2023, Long An phấn đấu tỷ lệ thu gom và xử lý rác thải khu vực đô thị đạt 100%; tỷ lệ thu gom và xử lý rác thải khu vực nông thôn 75%; hoàn thành việc đấu giá và triển khai xây dựng nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt tập trung bằng công nghệ đốt tại Nhà máy xử lý rác cạnh Nhà máy Tâm Sinh Nghĩa, công suất 250 tấn/ngày; lập dự án đóng cửa bãi rác lộ thiên trên địa bàn huyện Đức Huệ. 

UBND tỉnh yêu cầu các cấp chính quyền phải nâng cao vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, tăng cường sự phối hợp, phát huy hiệu quả trong công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh. Tập trung giải quyết vấn đề chất thải rắn gây ô nhiễm môi trường tại các khu dân cư tập trung, các trục đường giao thông từ thành thị đến nông thôn, chất thải rắn tại các khu, cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh; tăng cường công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường tại từng địa phương. 

Minh Quốc