Quảng Trị: Phát triển quỹ đất tạo nguồn lực đột phá kinh tế

TMO - Để đáp ứng nhu cầu thu hút đầu tư, tỉnh Quảng Trị tập trung xây dựng quỹ đất sạch, minh bạch, có tính pháp lý cao. Cách làm này được xem là đòn bẩy quan trọng tạo thuận lợi cho doanh nghiệp triển khai dự án, giúp tỉnh phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế sẵn có. Đồng thời, nguồn lực này giúp địa phương đầu tư hạ tầng, tạo dư địa phát triển trong dài hạn.

Thời gian qua, tỉnh Quảng Trị chú trọng triển khai các giải pháp đồng bộ nhằm tạo quỹ đất sạch, nhằm thu hút đầu tư và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế -xã hội. Công tác quy hoạch, giải phóng mặt bằng được đẩy mạnh, gắn với việc minh bạch thông tin và hoàn thiện cơ sở hạ tầng thiết yếu, từ đó tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp triển khai dự án.

Việc hình thành quỹ đất sạch không chỉ góp phần tăng nguồn lực phát triển mà còn giúp tỉnh nâng cao sức cạnh tranh, mở rộng không gian phát triển đô thị, công nghiệp và dịch vụ. Đồng thời, Quảng Trị cũng chú trọng cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, đảm bảo lợi ích hài hòa cho cộng đồng.

Đây được xem là hướng đi đúng đắn, khẳng định quyết tâm của địa phương trong việc biến tiềm năng thành động lực phát triển bền vững. Cụ thể, lũy kế 8 tháng đầu năm 2025, toàn tỉnh thu gần 3.800 tỷ đồng tiền sử dụng đất, đạt 103% kế hoạch HĐND tỉnh giao cả năm, tăng 150% so với cùng kỳ năm ngoái.

Đây là con số rất đáng chú ý, bởi khác với nhiều nguồn thu khác phải trích nộp về ngân sách trung ương, nguồn thu từ đất ngân sách địa phương hưởng 100% và chỉ được dùng cho đầu tư phát triển. Nhờ đó, đời sống Nhân dân được cải thiện rõ rệt, với cơ sở hạ tầng đồng bộ hơn, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng nông thôn mới nâng cao theo chỉ đạo của Chính phủ. Theo quy định phân chia nguồn thu tiền sử dụng đất hiện nay, 13 xã khó khăn thuộc tỉnh Quảng Bình (cũ) được giữ lại đến 80%, hầu hết xã còn lại được hưởng 40% sau khi trừ chi phí đầu tư hạ tầng, giải phóng mặt bằng.

Quảng Trị ưu tiên thu hút vốn đầu tư vào xây dựng hạ tầng để phát triển kinh tế xã hội. 

Điều này cho thấy ngân sách cấp tỉnh đã dành sự ưu tiên rất lớn cho cơ sở. Riêng các xã ở khu vực tỉnh Quảng Trị (cũ) đang tạm thời thực hiện cơ chế nguồn thu để lại 100% cho ngân sách tỉnh để điều phối chung. Tuy nhiên, từ năm 2026 trở đi HĐND tỉnh sẽ ban hành chính sách phân chia nguồn thu tiền sử dụng thống nhất để áp dụng trên toàn tỉnh theo hướng động viên các xã thúc đẩy gia tăng nguồn thu từ đất.

Điều đó đồng nghĩa với việc xã chủ động có dự án tạo quỹ đất và đấu giá thành công, tạo được nhiều nguồn thu thì có nguồn lực dồi dào để đầu tư hạ tầng, phát triển kinh tế-xã hội. Tiêu biểu như tại xã Hoàn Lão (trước đây thuộc huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình cũ) trong 10 năm qua đã triển khai đầu tư 9 dự án tạo quỹ đất với tổng mức đầu tư 285,5 tỷ đồng.

Kết quả thực sự ấn tượng khi 6 dự án đã hoàn thành đấu giá, thu về hơn 305 tỷ đồng tiền sử dụng đất; quỹ đất còn lại tại các dự án cũ và mới dự kiến đưa ra đấu giá những tháng cuối năm 2025, đầu 2026 có thể thu về cho ngân sách thêm 500 tỷ đồng. Sau khi trừ chi phí đầu tư hạ tầng, giá trị thu ròng (tiền lời) cho ngân sách gần 520 tỷ đồng, xã được hưởng 40%, tức khoảng 208 tỷ đồng.

Với nguồn lực này, địa phương đã chủ động đầu tư nhiều công trình, dự án quan trọng, nhờ đó, cơ sở hạ tầng của xã Hoàn Lão hiện nay cơ bản đã hoàn thiện. Có thể thấy, thông qua thực hiện các dự án tạo quỹ đất đã mang lại cho xã Hoàn Lão một diện mạo mới với hạ tầng đồng bộ, cảnh quan hiện đại, kinh tế sôi động, đời sống Nhân dân được nâng cao.

Nhân dân địa phương có điều kiện tốt hơn để sản xuất, kinh doanh, con em được học tập trong môi trường hiện đại, góp phần xây dựng cộng đồng văn minh, thịnh vượng. Không chỉ ở Hoàn Lão mà nhiều xã khác ở trong tỉnh cũng đã đạt kết quả tương tự, chứng tỏ mô hình này có giá trị nhân rộng cao.

Với mức vốn điều lệ hiện nay hơn 1.600 tỷ đồng, Quỹ phát triển đất tỉnh đã và đang là điểm tựa tài chính vững chắc cho các địa phương triển khai các dự án phát triển quỹ đất có hiệu quả.

Quỹ có chức năng ứng vốn để các địa phương triển khai bồi thường, giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng, tạo lập quỹ đất sạch để đấu giá thu tiền sử dụng đất và hoàn thiện hạ tầng cơ sở. Những năm qua, nhiều xã, phường đã phối hợp rất tốt với quỹ triển khai thành công các dự án, tạo nguồn thu hàng trăm tỷ đồng.

Bên cạnh những thuận lợi, hiện nay, việc triển khai các dự án tạo quỹ đất đang còn một số vướng mắc. Cụ thể, chính quyền cấp xã chưa có đơn vị sự nghiệp đủ tư cách pháp nhân đứng ra làm đại diện chủ đầu tư để tổ chức quản lý, triển khai dự án. Các ban quản lý dự án đầu tư xây dựng, trung tâm phát triển quỹ đất cấp huyện trước đây đang tạm thời chuyển giao trực thuộc xã trung tâm nên việc phối hợp còn bất cập.

Quảng Trị đẩy mạnh công tác quy hoạch nhằm triển khai các kế hoạch sử dụng đất hiệu quả. (Ảnh minh hoạ).

Công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã đang rà soát, điều chỉnh và tích hợp; quy trình chấp thuận chủ trương đầu tư; lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư các dự án tạo quỹ đất cũng chưa được quy định cụ thể theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Để kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc vừa nêu, UBND tỉnh cần sớm có hướng dẫn thống nhất thực hiện; đồng thời sớm ban hành quy định việc thành lập các ban quản lý dự án, các trung tâm phát triển quỹ đất phù hợp với đặc điểm tình hình của mỗi địa phương.

Để phát triển, trước đó, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà ký Quyết định số 92/QĐ-TTg ngày 14/1/2025 ban hành Kế hoạch thực hiện Quy hoạch tỉnh Quảng Trị thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Kế hoạch được ban hành nhằm triển khai thực hiện có hiệu quả Quyết định số 1737/QĐ-TTg ngày 29/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Quy hoạch tỉnh Quảng Trị thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch tỉnh). Xây dựng lộ trình tổ chức triển khai thực hiện các chương trình, dự án gắn với nguồn lực triển khai nhằm thực hiện tốt các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp của Quy hoạch tỉnh.

Quyết định nêu rõ, về triển khai thực hiện các dự án theo Quy hoạch tỉnh: Đối với các dự án đầu tư công, ưu tiên thực hiện các dự án kết cấu hạ tầng tạo sức lan tỏa lớn, nhất là kết cấu hạ tầng giao thông chiến lược của tỉnh, bảo đảm đồng bộ, hiện đại, tổng thể, thúc đẩy liên kết vùng, nội vùng; hạ tầng Khu kinh tế Đông Nam và các khu công nghiệp;…

Chủ động tạo quỹ đất sạch, mang lại dư địa phát triển lớn không chỉ là giải pháp cấp thiết trước mắt mà còn mang tính chiến lược lâu dài trong thu hút đầu tư và phát triển kinh tế của Quảng Trị. Nguồn thu từ tiền sử dụng đất trở thành trụ cột trong cơ cấu ngân sách. Không chỉ bổ sung nguồn vốn cho đầu tư phát triển, các dự án tạo quỹ đất còn góp phần làm thay đổi diện mạo hạ tầng, mở ra động lực tăng trưởng mới. Đây là tiền đề vững chắc giúp Quảng Trị khai thác hiệu quả tiềm năng, nâng cao sức cạnh tranh, đồng thời hướng tới mục tiêu xây dựng một địa phương phát triển năng động, bền vững trong tương lai.

Trần Hằng