TMO - Trước nguy cơ mưa lớn kéo dài, tỉnh Quảng Ngãi tập trung củng cố, gia cố hệ thống hồ, đập chứa nước để chủ động ứng phó, hạn chế rủi ro thiên tai. Các công trình hồ, đập trọng yếu trên địa bàn được kiểm tra, nâng cấp khẩn trương, đảm bảo an toàn vận hành trong mùa mưa bão.

Toàn tỉnh Quảng Ngãi hiện có 1.435 công trình thủy lợi, gồm 213 hồ chứa nước, 1.061 đập dâng, 10 đập ngăn mặn và 151 trạm bơm. Ngoài ra, còn có gần 78km đê sông, đê biển, đê cửa sông; 94km kè bảo vệ và hơn 4km mỏ hàn.

Những năm qua, tỉnh đã đầu tư hơn 2.600 tỷ đồng để xây dựng, sửa chữa, nâng cấp hệ thống hồ, đập, đê điều. Cùng với đó, mạng lưới quan trắc khí tượng thủy văn được thiết lập tại các lưu vực sông, hồ lớn, giúp theo dõi và dự báo tình hình thời tiết, thủy văn kịp thời.

Theo đại diện Chi cục Thủy lợi Quảng Ngãi, bản đồ rủi ro từng loại hình thiên tai đã được xây dựng chi tiết, hỗ trợ đắc lực cho công tác chỉ đạo, điều hành ứng phó. Đến nay, 5/26 công trình đã được lắp đặt thiết bị quan trắc; 5 hồ lớn được trang bị trạm đo mưa tự động và hệ thống theo dõi mực nước.

Ngoài ra, 19/22 hồ có tràn tự do được lắp đặt trạm đo mưa lưu vực, 5 hồ có cửa van điều tiết lũ được trang bị thiết bị cảnh báo an toàn vùng hạ du. Hiện các hồ chứa phía đông tỉnh có dung tích trung bình đạt hơn 43%, riêng hồ Nước Trong đạt hơn 45% (131 triệu m³). Ở khu vực phía tây, dung tích chứa trung bình gần 81%, trong đó 43 hồ đã đạt 100%.

Tuy nhiên, hiện nay sau nhiều năm khai thác, nhiều hồ đập trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi bị hư hỏng nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ vỡ đập, đe dọa an toàn người dân vùng hạ lưu. Đơn cử tại hồ Nam Bình Hạ (xã Bình Sơn) được xây dựng từ năm 1979, dung tích khoảng 30.000m3, phục vụ tưới tiêu cho hơn 70 ha lúa và hoa màu.

Sau nhiều năm sử dụng, hồ bị bồi lấp nặng, thân đập nứt gãy, thấm nước, cửa cống hư hỏng không thể vận hành. Theo chia sẻ của người dân thôn Nam Bình 1, xã Bình Sơn, hồ này từng giúp bà con chủ động nước tưới, giờ bồi lấp nặng, mùa khô không đủ nước, mùa lũ thì lại không tích được nước. Sinh kế bà con bị ảnh hưởng cả hai mùa. Đại diện phòng Kinh tế xã Bình Sơn, cho biết, địa phương có 8 hồ đập, trong đó 2 hồ bị hư hỏng nặng, gây khó khăn cho việc tích trữ nước tưới vào mùa khô và nguy hiểm trong mùa mưa lũ.

Hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi có 12 hồ chứa bị xuống cấp, hư hỏng. (Ảnh: BNN-MT).

Xã đã lập đoàn kiểm tra toàn bộ các hồ đập, lập phương án ứng phó và sẵn sàng di dời dân khi có tình huống bất thường. Tương tự, sau 24 năm khai thác, dưới tác động của thiên tai, bão lũ, hồ Phượng Hoàng (xã Đông Sơn, tỉnh Quảng Ngãi) hiện cũng xuống cấp nghiêm trọng.

Đập hạ lưu bị thấm nước, tràn xả lũ và kênh dẫn bị xói lở, gãy đổ, kè đá bong tróc, tiềm ẩn nguy cơ vỡ đập cao. Theo lãnh đạo UBND xã Đông Sơn, hồ Phượng Hoàng là công trình hư hỏng nặng nhất trong số nhiều hồ đập đã cũ. Tuy nhiên, kinh phí sửa chữa lớn nên xã đề nghị cấp trên hỗ trợ. Để đảm bảo an toàn trong mùa mưa lũ năm nay, UBND xã đã chỉ đạo lực lượng xung kích phối hợp các trưởng thôn lập danh sách các hộ ở khu vực hạ lưu bị ảnh hưởng trực tiếp.

Ngoài 2 hồ nói trên, nhiều công trình khác như hồ Suối Khoai, Trung Tín (xã Vạn Tường), hồ Hóc Tùng, Hóc Lùng (xã Thọ Phong)… cũng có dấu hiệu mất an toàn, như đập đất thẩm lậu, mái bị xói mòn, tràn xả lũ bị thu hẹp, cửa cống hư hỏng hoặc không có van điều tiết.

Quảng Ngãi có 213 hồ thủy lợi, thủy điện, đóng vai trò quan trọng trong sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt của người dân. Tuy nhiên, hiện có 12 hồ chứa bị hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa lũ năm nay. Lãnh đạo Sở NN&MT Quảng Ngãi, cho biết, những năm qua, tỉnh đã được đầu tư nâng cấp nhiều công trình nhưng vẫn còn 12 hồ đập xuống cấp cần sửa chữa, nâng cấp. Sở đã chỉ đạo các đơn vị chuyên môn kiểm tra, đánh giá mức độ hư hại để có phương án xử lý, kiến nghị Trung ương hỗ trợ khoảng 165 tỷ đồng để sửa chữa các hồ chứa xung yếu. Đồng thời, các địa phương cần tăng cường kiểm tra, trực 24/24 trong mùa mưa lũ, kịp thời ứng phó và bảo đảm an toàn cho người dân vùng hạ lưu.

Việc đảm bảo, nâng cấp hồ chứa rất quan trọng trong công tác quản lý và ứng phó thiên tai. (Ảnh minh hoạ).

Dù đã có nhiều nỗ lực, song công tác đảm bảo an toàn hồ đập ở Quảng Ngãi vẫn đối diện với nhiều khó khăn. Phần lớn các hồ, đập được xây dựng từ 30-40 năm trước, đến nay nhiều hạng mục đã xuống cấp nghiêm trọng. Không ít công trình có hiện tượng thấm, rò rỉ, mái đập bị sạt lở, cống lấy nước hư hỏng, bồi lắng khiến khả năng tích trữ giảm đáng kể.

Theo Sở NN&MT Quảng Ngãi, đảm bảo an toàn hồ đập không chỉ là trách nhiệm của ngành nông nghiệp mà cần sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, ngành và chính quyền cơ sở. Do đó, sở đã chỉ đạo Chi cục Thủy lợi tỉnh tổ chức kiểm tra và đánh giá mức độ hư hỏng của từng công trình, để triển khai các giải pháp gia cố, sửa chữa cũng như phương án tích nước phù hợp.

Khẩn trương nâng cấp, sửa chữa hệ thống hồ đập trên địa bàn Quảng Ngãi mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bối cảnh mưa lũ ngày càng diễn biến phức tạp. Việc đầu tư củng cố hạ tầng thủy lợi không chỉ giúp tăng khả năng điều tiết nước, đảm bảo an toàn công trình, mà còn góp phần bảo vệ tính mạng, tài sản của người dân vùng hạ du nhằm chủ động ứng phó thiên tai, giảm thiểu rủi ro và hướng tới phát triển bền vững.

Song song đó, trong thời gian tiếp theo, Quảng Ngãi cần chú trọng công tác quản lý vận hành, thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng hồ đập, đồng thời nâng cao năng lực của lực lượng ứng trực tại cơ sở. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành chức năng, chính quyền địa phương và người dân sẽ là điểm quan trọng giúp Quảng Ngãi chủ động phòng ngừa, ứng phó hiệu quả, bảo đảm an toàn tuyệt đối trong mùa mưa lũ, góp phần ổn định đời sống và sản xuất nông nghiệp người dân trên địa bàn tỉnh.

Khánh Linh

Tin nổi bật