Quảng Bình triển khai nhiều giải pháp phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn

TMO - UBND tỉnh Quảng Bình yêu cầu các đơn vị chủ động nắm bắt, ự báo tình hình thời tiết để triển khai kịp thời các phương án ứng phó với hạn hán, thiếu nước và tác động của biến đổi khí hậu trên địa bàn tỉnh, đảm bảo nguồn nước, lương thực phục vụ dân sinh, đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn tỉnh; huy động mọi nguồn lực để phục vụ công tác ứng phó với hạn hán, thiếu nước và tác động của biến đổi khí hậu.

Theo nhận định của ngành chức năng, trên địa bàn tỉnh một số khu vực đối diện với nguy cơ hạn hán, thiếu nước. Cụ thể, tại huyện Lệ Thủy, khu vực Tân Thủy, Thái Thủy, Trường Thủy, Phú Thủy có khoảng 120 ha đất trồng lúa; Huyện Quảng Ninh có khu vực thôn Long Đại xã Hiền Ninh (hồ Lùm Pheo, Trởm, Long Đại) có 97 ha đất trồng lúa. Khu vực thôn Hà Kiên (nguồn nước tự chảy), Trường Niên, Hàm Hòa xã Hàm Ninh (cuối nguồn trạm bơm Duy Hàm) có hơn 200 ha đất trồng lúa.

Khu vực thôn Chợ Gộ xã Vĩnh Ninh (hồ Thanh Niên, Điều Gà) có hơn 200 ha đất trồng lúa; Tại thành phố Đồng Hới, khu vực xã Lộc Ninh (hồ Bàu Luồng, Bàu Vèng, Bàu Ninh...) có khoảng 180 ha đất trồng lúa; Huyện Bố Trạch có khu vực các xã Hạ Trạch, Mỹ Trạch, Bắc Trạch (hồ Vực Sanh, Đồng Ran, Cửa Nghè) có hơn 200 ha đất trồng lúa. Khu vực xã Thanh Trạch (hồ Mù U, Cơn Ruộng) có 50 ha đất trồng lúa...

Để chủ động ứng phó với hạn hán, thiếu nước có nguy cơ kéo dài vào cuối vụ Hè Thu, các địa phương cần triển khai ngay các giải pháp chống hạn ngay đầu vụ Hè Thu năm 2023. Theo đó, các địa phương cần tăng cường công tác quản lý, điều tiết nguồn nước kịp thời theo kế hoạch đồng thời phối hợp đồng bộ giữa các đơn vị quản lý khai thác công trình thủy lợi với các tổ chức, cá nhân, hộ dùng nước và bám sát lịch thời vụ gieo trồng, nhu cầu dùng nước của cây trồng.

Hệ thống kênh mương được nạo vét, tu sửa nhằm khơi thông dòng chảy, đảm bảo nguồn nước cho sản xuất nông nghiệp. 

Thực hiện các giải pháp nạo vét các cửa lấy nước, hệ thống kênh mương, đắp đập tạm ngăn mặn, trữ nước ngọt trong hệ thống kênh mương, đào ao trữ nước, khoan giếng, lắp đặt và vận hành các trạm bơm dã chiến để tận dụng tối đa nguồn nước từ hệ thống sông, suối, dung tích nước chết trong hồ chứa, nguồn nước hồi quy trong nội đồng, như: bơm tại cầu máng Quảng Thanh và hạ lưu máng Phù Hóa để hỗ trợ tưới cho hồ Tiên Lang, huyện Quảng Trạch; bơm tại hói Sác Rộc xã Phù Hóa tưới cho diện tích sản xuất của xã Phù Hóa; bơm tại máng Đồng Cửa hỗ trợ hồ Đồng Ran, huyện Bố Trạch tưới cho vùng cuối tuyến xã Bắc Trạch, huyện Bố Trạch. 

Bơm tại cầu máng Sơn Vạn và máng Vực Ngọc hỗ trợ hồ Vực Nồi, huyện Bố Trạch tưới cho diện tích vùng cuối tuyến; Hồ Vực Sanh + Cửa Nghè, huyện Bổ Trạch bơm dung tích nước chết trong hồ Vực Sanh hỗ trợ tưới; Hồ Long Đại... để đảm bảo cấp nước cho 2.939,7 ha diện tích lúa có nguy thiếu nước đồng thời tiết kiệm giữ lượng nước hỗ trợ cho vụ Đông Xuân 2023-2024; phục vụ dân sinh, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, góp phần cải thiện môi sinh, môi trường trong điều kiện nguy cơ nắng nóng kéo dài sau khi kết thúc vụ Hè Thu 2023.

Đối với công tác thủy lợi, các địa phương tổ chức ra quân làm thủy lợi, khơi thông dòng chảy, tu sửa, nạo vét kênh mương, các cửa dẫn nước đảm bảo chuyển nước tốt nhất, duy tu bảo dưỡng tốt các trạm bơm để sẵn sàng bơm tưới, chuẩn bị các loại máy bơm dự phòng để sẵn sàng bơm hỗ trợ. Áp dụng biện pháp tưới luân phiên ngay từ đầu vụ, tận dụng các nguồn nước hồi quy ở các trục tiêu, ao hồ, sông suối để bơm tát phục vụ làm đất, gieo sạ, tích trữ nguồn nước ở các hồ chứa để phục vụ tưới khi cần thiết.

Chủ động be bờ giữ nước trong ruộng trước lúc vào vụ sản xuất, tích nước ở các bàu, ao, đầm, chủ động khoanh vùng đặt máy bơm dã chiến hỗ trợ khi cần thiết. Dự trữ nguồn nước cơ bản từ các hồ chứa lớn, như hồ An Mã để cấp nước bổ sung cho các trạm bơm huyện Lệ Thủy; hồ Rào Đá để đảm bảo cấp nước cho các xã của huyện Quảng Ninh (đặc biệt là trạm bơm Duy Hàm); hồ Phú Vinh đảm bảo cấp nước sản xuất, sinh hoạt cho thành phố Đồng Hới; hồ Thác Chuối, hồ Vực Nồi để cấp nước cho huyện Bố Trạch; hồ Vực Tròn, Tiên Lang, Trung Thuần để cấp nước cho huyện Quảng Trạch và thị xã Ba Đồn.

Các ngành chức năng rà soát, đánh giá hiện trạng công trình cấp nước, đảm bảo nguồn nước sinh hoạt cho người dân trong mùa khô. 

Bảo đảm nước sinh hoạt nông thôn là một trong những nhiệm vụ quan trọng được đẩy mạnh triển khai. Đối với những địa bàn có công trình cấp nước hệ bơm dẫn sử dụng nguồn cấp là nước ngầm: Thổi rửa các giếng khoan hiện có; nghiên cứu các nguồn nước dự phòng, bổ sung (nhất là các nguồn nước mặt) cho các trạm cấp nước để tăng khả năng khai thác đảm bảo nguồn nước cung cấp cho các trạm cấp nước và điểm cấp nước tập trung.

Đối với những địa bàn đã có công trình cấp nước loại hình tự chảy: Tập trung làm vệ sinh nguồn nước phía thượng lưu, nạo vét bùn đất trước đập ngăn, bể lọc chậm để tăng lưu lượng cấp, nếu cần thiết thì thay thế, cấp phối lại vật liệu lọc. Bên cạnh đó cần kiểm tra, sửa chữa, thay thế các đoạn tuyến ống dẫn nước (nếu hư hỏng), van, vòi tại các bể phân phối để giảm tỷ lệ thất thoát nước. Rà soát, thống kê các hộ dân ở phân tán thuộc các khu vực vùng sâu, vùng xa, khu vực chưa có công trình cấp nước, đầu tư hỗ trợ cấp nước nhỏ lẻ bằng bồn nhựa 3m3 - 5m3 chứa nước và hóa chất xử lý nước khẩn cấp (PAC) cho các hộ dân ở phân tán, những vùng khó khăn về nước sạch mà nguồn nước mặt có thể sử dụng được.

Trong lĩnh vực trồng trọt và bảo vệ thực vật, các địa phương trên cơ sở nhận định thời tiết của từng vụ, từng năm và hiện trạng nguồn nước để xác định diện tích sản xuất, lịch thời vụ và cơ cấu giống cây trồng linh hoạt phù hợp với khả năng nguồn nước tưới; sử dụng các giống lúa có thời gian sinh trưởng ngắn và cực ngắn, giống chịu hạn để sản xuất. Đẩy mạnh công tác chuyển giao, ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, nhất là các giải pháp tiết kiệm nguồn nước, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi; canh tác thông minh, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao... cho nông dân biết và áp dụng nhằm giảm thiểu sự thiệt hại do hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn.

Thực hiện có hiệu quả các biện pháp công tác phòng cháy, chữa cháy rừng; củng cố Ban Chỉ đạo thực hiện Chương trình phát triển lâm nghiệp bền vững ở các địa phương, tăng cường kiểm tra, quản lý chặt chẽ các nguồn lửa ở trong rừng và ven rừng; có nội quy, biển báo, biển cấm lửa bố trí tại các vị trí phù hợp; có giải pháp phòng, chống cháy lan. Xây dựng và tổ chức diễn tập các phương án PCCC rừng. Chuẩn bị lực lượng, phương tiện thường trực và phương án chữa cháy rừng, đáp ứng yêu cầu chữa cháy theo phương châm 4 tại chỗ.

Tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, vận động, hướng dẫn để từng cơ sở chăn nuôi chủ động triển khai các biện pháp phù hợp; thường xuyên kiểm tra hệ thống cung cấp nước phục vụ nhu cầu cho vật nuôi như: nước máy, giếng khoan, giếng đào, ao hồ, bồn chứa nước,... để kịp thời sửa chữa, khắc phục nhằm đảm bảo đủ nước sạch, mát, dễ dàng cho vật nuôi tiếp cận kể cả trong trường hợp ao hồ khô cạn; có kế hoạch dự trữ nước ngọt nhằm đảm bảo nguồn nước cho sản xuất chăn nuôi.

Lắp đặt thêm các hệ thống giếng khoan để chủ động nguồn nước, nạo vét hệ thống kênh mương thủy lợi để chủ động dẫn nước đến khu vực chăn nuôi. Bố trí, chuẩn bị đầy đủ dụng cụ, trang thiết bị phục vụ cấp và trừ nước phục vụ chăn nuôi. Đối với các khu vực trồng cỏ làm thức ăn cho gia súc cần chủ động, xây dựng hệ thống dẫn nước, khoan giếng, lắp đặt hệ thống tưới tiết kiệm để đảm bảo cung cấp đủ nước tưới, tránh lãng phí nước. Rà soát nguy cơ ảnh hưởng của hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn đến các vùng nuôi trồng thủy sản, bố trí mùa vụ sản xuất phù hợp với từng đối tượng nuôi, vùng sinh thái, bảo đảm giảm thiểu tối đa thiệt hại gây ra. 

Xây dựng và triển khai thực hiện có hiệu quả kế hoạch phòng, chống dịch bệnh; quan trắc, cảnh báo môi trường trong nuôi trồng thủy sản. Hướng dẫn người nuôi tuân thủ khuyến cáo, hướng dẫn của cơ quan chuyên môn về khung lịch thời vụ thả giống, biện pháp phòng, chống dịch bệnh và quan trắc, cảnh báo môi trường trong nuôi trồng thủy sản; chuẩn bị ao/hồ/bể chứa... để tích trữ và cấp nước vào ao nuôi khi cần; thường xuyên theo dõi, cập nhật dự báo về khí tượng, thủy văn, thông báo về quan trắc, cảnh báo môi trường và dịch bệnh để có giải pháp ứng phó kịp thời; thực hiện tốt các giải pháp kỹ thuật nhằm ứng phó với nắng nóng, hạn hán, thiếu nước trong nuôi trồng thủy sản.  Tiến hành rà soát cơ sở hạ tầng các vùng nuôi trồng thủy sản tập trung, có kế hoạch bố trí nguồn vốn xây dựng hệ thống kênh, mương thủy lợi, ao, hồ chứa nước tại các vùng nuôi chưa được đầu tư đúng mức; tu sửa, nâng cấp tại các vùng nuôi đã bị hư hỏng, xuống cấp... 

Tỉnh Quảng Bình khai thác hiệu quả các công trình thủy lợi trong đảm bảo nguồn nước cho sản xuất, sinh hoạt tại các địa phương. 

UBND tỉnh giao Sở NN&PTNT chỉ đạo các đơn vị chuyên môn trực thuộc theo chức năng nhiệm vụ để tăng cường tổ chức tập huấn, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, phòng trừ dịch bệnh, cây trồng, vật nuôi phòng chống cháy rừng, chuẩn bị nguồn giống đảm bảo về số lượng và chất lượng cho sản xuất. Nhất là đẩy mạnh việc tuyên truyền vận động Nhân dân chuyển đổi cơ cấu giống, cây trồng, giống thủy sản trên diện tích đất lúa và đất nuôi trồng thủy sản thiếu nước, đầu tư thâm canh, áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất sử dụng các loại giống vật nuôi thích nghi tốt với điều kiện nắng nóng, khô hạn, xâm nhập mặn theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững.

Căn cứ vào tình hình dự báo, diễn biến của EL Nino xảy ra từng năm, từng vụ, tham mưu UBND tỉnh kế hoạch, bố trí kinh phí tổ chức sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, đảm bảo cấp nước dân sinh chi tiết phù hợp, sát đúng với tình hình nhằm đảm bảo tổ chức ứng phó kịp thời, hiệu quả; tham mưu điều chỉnh Kế hoạch phù hợp theo diễn biến của tình hình thời tiết. 

UBND các huyện, thành phố, thị xã: Chủ động xây kế hoạch chi tiết cho từng mùa vụ, từng vùng dân sinh, sản xuất cụ thể, trong đó ưu tiên bố trí kinh phí của địa phương để triển khai thực hiện phương án ứng phó với hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi có hiệu quả. Chỉ đạo triển khai thực hiện nghiêm túc các cảnh báo về tổ chức sản xuất của ngành nông nghiệp.

Chủ động bố trí kinh phí của địa phương để đầu tư xây dựng, sửa chữa, nâng cấp các hệ thống thủy lợi, công trình cấp nước tập trung, nhất là các công trình cấp nước; đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình để nâng cao năng lực khai thác nguồn nước và hiệu quả khai thác công trình thủy lợi; tăng cường thực hiện các giải pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước...

Thanh Tùng