Phát triển ngành năng lượng theo hướng bền vững

TMO - Quy hoạch điện VIII được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, mở ra không gian phát triển mới cho ngành năng lượng Việt Nam theo hướng bền vững, công bằng, phù hợp với xu hướng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và kinh tế cácbon thấp.

Bộ Công Thương cho biết, ngay sau khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành, thực hiện nhiệm vụ được Chính phủ giao, Ban cán sự Đảng, lãnh đạo Bộ đã khẩn trương chỉ đạo triển khai xây dựng Quy hoạch điện VIII nhằm thực hiện 3 mục tiêu, gồm bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; thực hiện thành công chuyển đổi năng lượng công bằng gắn với hiện đại hóa sản xuất, xây dựng lưới điện thông minh, quản trị hệ thống điện tiên tiến, phù hợp với xu thế chuyển đổi xanh, giảm phát thải và phát triển khoa học công nghệ của thế giới; hình thành hệ sinh thái công nghiệp năng lượng tổng thể dựa trên năng lượng tái tạo và năng lượng mới.

Quyết định số 500/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII), cơ cấu nguồn điện Việt Nam sẽ có nhiều thay đổi theo hướng ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng sạch, giảm và bỏ hẳn nhiệt điện than. Quy hoạch điện VIII định hướng đến năm 2030, tổng công suất các nhà máy điện phục vụ nhu cầu trong nước là 150.489 MW (không bao gồm xuất khẩu, điện mặt trời mái nhà hiện hữu, năng lượng tái tạo để sản xuất năng lượng mới).

Quy hoạch điện VIII mở ra không gian phát triển mới cho ngành năng lượng Việt Nam theo hướng bền vững, công bằng. 

Điện là ngành hạ tầng quan trọng, đi trước một bước, đáp ứng nhu cầu kinh tế-xã hội. Sử dụng tích hợp nguồn năng lượng tái tạo, hệ sinh thái năng lượng, thúc đẩy cạnh tranh, cơ chế thị trường về giá bán điện, chuyển dịch năng lượng đảm bảo công bằng, công lý… Để phát triển điện lực quốc gia, Bộ Công Thương sẽ tập trung vào việc đầu tư phát triển hệ thống nguồn, lưới điện, phát triển điện nông thôn, lưới điện liên kết với các nước trong khu vực, nhu cầu vốn đầu tư.

Giải pháp thực hiện gồm đảm bảo an ninh cung cấp điện, tạo nguồn vốn và huy động vốn đầu tư phát triển; giải pháp pháp luật và chính sách; việc bảo vệ môi trường, phòng, chống thiên tai; giải pháp về khoa học và công nghệ; sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả; phát triển nguồn nhân lực; hợp tác quốc tế…

Theo nhận định của các chuyên gia, với tăng trưởng GDP bình quân giai đoạn 2021-2030 là 7%; 2031-2050 là 6,5%-7%/năm, để chuyển đổi năng lượng công bằng, quy hoạch đặt mục tiêu năm 2030, tỷ trọng năng lượng tái tạo đạt từ 30,9-39,2%. Trong khi đó, các nguồn nhiệt điện than chỉ thực hiện tiếp dự án đã có trong Quy hoạch điện VII và điện VII điều chỉnh đang xây dựng với công suất khoảng 30.000 MW. Dự án này sẽ được chuyển đổi nhiên liệu từ than sang nhiên liệu sinh khối, amoniac khi công nghệ và chi phí phù hợp. Các nhà máy có tuổi thọ trên 40 năm sẽ dừng hoạt động nếu không đủ điều kiện chuyển đổi. Bên cạnh đó, nhiệt điện khí sẽ ưu tiên sử dụng tối đa khí trong nước cho phát điện, phát triển đồng bộ hạ tầng với quy hoạch. Tổng công suất nguồn khí hóa lỏng đạt 22.400 MW, năm 2050 thì hầu hết các nhà máy sử dụng khí LNG là sử dụng khí hydro, gắn với xây dựng hạ tầng theo quy hoạch.

Với hệ thống lưới điện, sau 2030 sẽ phát triển đường dây truyền tải siêu cao áp để khai thác mạnh nguồn điện gió ngoài khơi. Việc liên kết lưới với các nước trong quy hoạch, sẽ xây dựng các công trình đấu nối giúp nhập khẩu điện từ các nguồn có hiệu quả kinh tế cao. Phát triển hệ sinh thái dịch vụ năng lượng tái tạo liên vùng. Cùng với việc hướng tới đạt tỷ lệ năng lượng tái tạo 47% theo cam kết về chuyển đổi năng lượng công bằng với Việt Nam (JETP), định hướng đến năm 2050, tỷ lệ năng lượng tái tạo lên đến 67,5-71,5%.

Để triển khai thực hiện thành công Quy hoạch điện VIII, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đề nghị các đơn vị thuộc Bộ Công Thương và các Bộ, ngành, đơn vị liên quan cần khẩn trương tập trung nghiên cứu, tham mưu cho cấp có thẩm quyền kịp thời sửa đổi, bổ sung và ban hành mới các quy định, cơ chế chính sách có liên quan nhằm hoàn thiện khung chính sách, pháp luật về phát triển điện lực, phát triển năng lượng tái tạo, sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả, bảo đảm đồng bộ, khả thi.

Đặc biệt chú trọng đẩy nhanh tiến độ xây dựng Luật Điện lực (sửa đổi), Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (sửa đổi), Luật Phát triển năng lượng tái tạo, cơ chế mua bán điện trực tiếp và cơ chế, chính sách xã hội hóa đầu tư lưới điện truyền tải, khuyến khích các doanh nghiệp tham gia đầu tư phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới, phát triển công nghiệp chế tạo thiết bị ngành điện, phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu.

Cung cấp điện an toàn, phục vụ phát triển kinh tế-xã hội trong mọi tình huống là nhiệm vụ quan trọng trong triển khai Quy hoạch điện VIII. 

Chủ động, tích cực phối hợp, hướng dẫn các địa phương khẩn trương rà soát, cập nhật đầy đủ các chủ trương, định hướng đề ra trong Quy hoạch điện VIII để tích hợp vào Quy hoạch tỉnh trình cấp có thẩm quyền phê duyệt (đối với các địa phương đã được phê duyệt Quy hoạch tỉnh cần sớm đề xuất điều chỉnh, bổ sung quy hoạch), bảo đảm tính đồng bộ, liên thông giữa các cấp quy hoạch theo quy định của Luật Quy hoạch; đồng thời, chú trọng rà soát, điều chỉnh, bổ sung các quy hoạch chuyên ngành ở địa phương (như quy hoạch về đất đai, xây dựng), tạo cơ sở, tiền đề cho việc triển khai các dự án phát triển điện lực trên địa bàn trong tương lai.

Cùng với đó, khẩn trương xây dựng, trình cấp có thẩm quyền ban hành Kế hoạch thực hiện Quy hoạch theo quy định của pháp luật, bảo đảm công khai, minh bạch và thống nhất, đồng bộ, nhịp nhàng trong quá trình tổ chức thực hiện, bảo đảm các phương án Quy hoạch được triển khai thực hiện trong thực tiễn; đồng thời, đẩy mạnh các hoạt động hợp tác quốc tế trong lĩnh vực nghiên cứu, xây dựng cơ chế chính sách và quản lý phát triển điện lực.

Ngoài công tác hoàn thiện cơ chế, chính sách thức đẩy phát triển điện lực, để Quy hoạch điện VIII được triển khai thực hiện trong thực tiễn, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị các đơn vị thuộc Bộ Công thương và các Bộ, ngành, đơn vị liên quan thực hiện tốt công tác truyền thông, phổ biến sâu rộng các nội dung cốt lõi của Quy hoạch tới các cấp, các ngành, cộng đồng doanh nghiệp và các tầng lớp nhân dân bằng nhiều hình thức phù hợp nhằm tạo sự thống nhất về nhận thức và hành động, quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ mà bản Đồ án quy hoạch đã đề ra.

Tổ chức triển lãm, trưng bày mô hình, hệ thống sơ đồ, bản đồ, hệ thống cơ sở dữ liệu về quy hoạch nhằm công bố công khai các nội dung Quy hoạch điện VIII để các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong toàn xã hội biết, tham gia thực hiện và giám sát việc thực hiện Quy hoạch theo quy định của pháp luật.

Lãnh đạo Bộ Công Thương đề nghị Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) chủ động thực hiện các giải pháp nhằm bảo đảm cung cấp điện an toàn, phục vụ phát triển kinh tế-xã hội trong mọi tình huống, tập trung nguồn lực, thực hiện đầu tư các dự án nguồn điện và lưới điện truyền tải, bảo đảm chất lượng và tiến độ theo nhiệm vụ được giao, đồng thời chú trọng thực hiện triệt để các biện pháp đổi mới quản trị doanh nghiệp, giảm tổn thất điện năng, tiết kiệm chi phí, giảm giá thành, nâng cao hiệu quả sản xuất-kinh doanh, bảo đảm phát triển bền vững.

Tập đoàn Dầu Khí (PVN), Tập đoàn Than-Khoáng sản Việt Nam (TKV) tích cực tìm kiếm các nguồn khí, than ở trong và ngoài nước để bảo đảm cung cấp đầy đủ nhiên liệu cho sản xuất điện năng, phù hợp với nhu cầu phụ tải, chủ động đầu tư, xây dựng cơ sở hạ tầng, kho cảng phù hợp với lộ trình chuyển dịch năng lượng và tập trung thực hiện đúng tiến độ các dự án nguồn điện được giao.

Ngọc Ánh