Phát triển logistics thành ngành kinh tế mũi nhọn

TMO - Thời gian qua, lợi thế về vị trí địa lý thuận lợi, cơ sở hạ tầng giao thông được đầu tư đồng bộ và hiện đại, đặc biệt là sự phát triển nhanh của ngành công nghiệp, thương mại, dịch vụ đã và đang tạo ra động lực mạnh mẽ để Quảng Ninh hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm logistics trọng điểm của cả nước.

Với vị trí địa lý đặc thù, Quảng Ninh được xem là một cửa ngõ kết nối các liên quốc gia, liên vùng, liên tỉnh. Cụ thể, Quảng Ninh là địa phương có đường biên giới cả trên bộ lẫn trên biển với Trung Quốc, thị trường đông dân nhất trên thế giới. Bên cạnh đó, Quảng Ninh là một cửa ngõ kết nối vùng đồng bằng sông Hồng với vùng Trung du miền núi phía Bắc. Cùng với Hải Phòng, Quảng Ninh là cửa ngõ ra biển cho toàn miền Bắc.

Ngoài ra, Quảng Ninh có hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông gần như hoàn thiện và hiện đại nhất cả nước với đủ 5 loại hình vận tải (đường bộ, đường thủy nội địa, đường sắt, đường biển, hàng không), giúp kết nối, giao thương với các tỉnh, thành phố trong cả nước, khu vực và quốc tế. 

Những yếu tố quan trọng trên tạo điều kiện thuận lợi để Quảng Ninh phát triển các ngành công nghiệp, chế biến sản phẩm theo hướng xuất khẩu, trở thành trung tâm logistics, trung tâm dịch vụ phục vụ đắc lực cho phát triển kinh tế cả vùng. Quảng Ninh là tỉnh có vị trí địa lý thuận lợi cho việc hợp tác phát triển kinh tế, công nghiệp, thương mại và du lịch trong nước và quốc tế qua đường bộ, đường thủy và đường hàng không, đặc biệt với Trung Quốc cũng như các địa phương trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.

Tỉnh Quảng Ninh tập trung hoàn thiện hạ tầng, phát triển ngành logistics tương xứng với tiềm năng của địa phương. 

Tại Quyết định số 80/QĐ-TTg ngày 11/2/2023 của Thủ tướng Chính phủ "Phê duyệt Quy hoạch tỉnh Quảng Ninh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050" đã nêu rõ: Xây dựng, phát triển Quảng Ninh trở thành một trung tâm kinh tế biển bền vững của cả nước trên cơ sở phát triển du lịch - dịch vụ kết nối khu vực và quốc tế; đầu tư xây dựng hệ thống cảng biển nước sâu, các âu tàu du lịch đẳng cấp quốc tế gắn với phát triển kinh tế chuỗi khu kinh tế, khu đô thị biển - ven biển cận kề và là một trong những trung tâm logistics trọng điểm của cả nước.

Trong đó, xác định Quảng Ninh trở thành điểm giao thông trung chuyển, trung tâm logistics của vùng và quốc gia kết nối với thị trường Trung Quốc, các nước Bắc Á; là cảng quốc tế kết nối giao thương quốc tế của miền Bắc nước ta, miền Nam và Tây Nam Trung Quốc với thị trường quốc tế. Đến năm 2030, Quảng Ninh là trung tâm logistics, cửa ngõ trung chuyển vận tải đa phương thức kết nối với Trung Quốc, Đông Bắc Á và ASEAN.

Từ nay đến năm 2030, tỉnh phấn đấu đạt các mục tiêu cụ thể: Hình thành thêm tối thiểu 3 trung tâm logistics tại tỉnh; tỷ lệ lao động trong lĩnh vực logistics đã qua đào tạo nghề cao hơn bình quân chung của tỉnh; thặng dư cán cân thương mại hàng hóa xuất nhập khẩu; khối lượng hàng hóa vận chuyển bằng đường bộ và thủy nội địa (tại các cảng do địa phương quản lý) đạt trên 164 triệu tấn; khối lượng hàng hóa luân chuyển bằng đường bộ và thủy nội địa (tại các cảng do địa phương quản lý) đạt trên 12,5 tỷ tấn.

Hình thành mạng lưới trung tâm logistics phục vụ lưu trữ, bảo quản, vận chuyển hàng hoá phục vụ hoạt động sản xuất, tiêu dùng; phát triển các trung tâm logistics phục vụ trung chuyển hàng hóa giữa tỉnh Quảng Ninh với các tỉnh/thành khác ở khu vực phía Bắc, trung chuyển hàng hóa xuất – nhập khẩu thông qua địa bàn tỉnh Quảng Ninh gắn với quy hoạch phát triển hệ thống cảng sông, cảng biển của Tỉnh; phát triển sân bay Vân Đồn thành trung tâm logistics kết nối Quảng Ninh với các tỉnh thành khác trong nước cũng như các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á. 

Tỉnh tiếp tục đầu tư vào phát triển và hoàn thiện hạ tầng logistics nhằm nâng cao hiệu quả kết nối giữa tỉnh Quảng Ninh với các nước trong khu vực tam giác phát triển, các tỉnh vùng đồng bằng sông Hồng thông qua xây dựng quy hoạch phát triển hạ tầng logistics, bao gồm kết cấu hạ tầng giao thông vận tải (đường bộ, đường biển, đường hàng không) và hạ tầng kho bãi, đi kèm với với hạ tầng thương mại đồng bộ và hạ tầng công nghệ thông tin phù hợp với các quy hoạch sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, xuất nhập khẩu, quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Để đáp ứng nhu cầu rất lớn về hạ tầng, công nghệ và nguồn nhân lực khi địa phương hình thành các trung tâm logistics với tiêu chuẩn cao hơn, giai đoạn 2022-2025, Quảng Ninh sẽ tiếp tục tập trung vào việc đầu tư cải thiện mạnh mẽ cơ sở hạ tầng với dự kiến phân bổ nguồn vốn đầu tư công sử dụng ngân sách trong giai đoạn này trên 45.000 tỷ đồng. Trong đó đặc biệt quan tâm đẩy nhanh tiến độ xây dựng cảng biển như Vạn Ninh, kêu gọi đầu tư vào cảng Con Ong - Hòn Nét, hạ tầng các KCN cảng biển Nam Tiền Phong, Bắc Tiền Phong, Đầm Nhà Mạc (thị xã Quảng Yên), cảng biển Hải Hà (huyện Hải Hà); hệ thống đường bộ liên kết vùng với Bắc Giang, Lạng Sơn, Hải Dương, đặc biệt là TP Hải Phòng...

Bốc xếp hàng hóa tại cảng Cái Lân. 

Với mục tiêu đưa dịch vụ logistics của tỉnh tiến tới hiện đại hóa, đủ năng lực đáp ứng nhu cầu của khách hàng, tỉnh cũng triển khai nhiệm vụ nghiên cứu để kêu gọi doanh nghiệp tham gia phát triển thêm 3-5 dịch vụ cảng biển mới; 2-3 doanh nghiệp cung ứng tàu biển; 1-2 doanh nghiệp lớn đầu tư kinh doanh dịch vụ đại lý hàng hải; 2-3 hãng tàu biển quốc tế tham gia khai thác tuyến vận tải đi và đến Quảng Ninh; phát triển tối thiểu 3-5 doanh nghiệp vận tải, logistics, 1-2 doanh nghiệp lớn đầu tư dịch vụ vận tải hàng hóa đường thủy nội địa... Đồng thời, tỉnh cũng đang xem xét thí điểm, cho phép các tàu biển có trọng tải lớn chở than nhập khẩu về chuyển tải tại khu neo đậu Hòn Miều (thành phố Hạ Long) để các hãng tàu biển phát triển tuyến, chuyển hàng trực tiếp đến cảng biển Quảng Ninh. 

Nghị quyết số 15-NQ/TU ngày 23/4/2019 của Tỉnh ủy về phát triển cảng biển và dịch vụ cảng biển trên địa bàn tỉnh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, Quảng Ninh đặt mục tiêu đến năm 2025, sản lượng hàng hoá thông qua cảng đạt khoảng trên 122 triệu tấn, lưu lượng hành khách vận tải biển đạt 250.000-300.000 lượt khách, dịch vụ cảng biển đóng góp từ 1,2-1,5% GRDP của tỉnh, hình thành thương hiệu Quảng Ninh trên bản đồ cảng biển khu vực và quốc tế. 

Quảng Ninh xác định logistics là một ngành dịch vụ quan trọng trong cơ cấu tổng thể nền kinh tế, đóng vai trò hỗ trợ, kết nối và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của cả tỉnh, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Gắn dịch vụ logistics với phát triển sản xuất hàng hóa, xuất nhập khẩu và thương mại trên địa bàn tỉnh, phát triển hạ tầng giao thông vận tải và công nghệ thông tin. Thời gian tới, địa phương này sẽ tập trung phát triển dịch vụ logistics trở thành một ngành dịch vụ quan trọng, đem lại giá trị gia tăng cao, gắn dịch vụ logistics với phát triển sản xuất hàng hóa, xuất nhập khẩu và thương mại nội địa, trong đó dịch vụ logistics đóng vai trò hỗ trợ, kết nối và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Đồng thời, sẽ xây dựng cơ chế, chính sách với tư duy mở, cơ chế vượt trội, có ý nghĩa tạo đột phá cho phát triển dịch vụ tổng hợp hiện đại ngày càng giữ vai trò chủ đạo; đẩy nhanh tiến độ xây dựng, tốc độ hoàn thành hạ tầng giao thông liên kết; chủ động bổ sung và nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực; tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh nói chung, dịch vụ logistics nói riêng; tận dụng tối đa cơ hội phát triển các khu kinh tế, khu công nghiệp, cụm công nghiệp, trọng tâm là khu kinh tế ven biển Quảng Yên, khu kinh tế Vân Đồn, khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái.

Logistics là khâu trung gian để đưa hàng hoá (sản phẩm hoặc dịch vụ) đến tay người tiêu dùng nhanh nhất. Nó sẽ bao gồm các hoạt động vận tải hàng hóa xuất và nhập, quản lý đội tàu, kho bãi, nguyên vật liệu, thực hiện đơn hàng, quản trị tồn kho, hoạch định cung cầu. Chính phủ Việt Nam đã xác định logistics là một ngành dịch vụ quan trọng trong cơ cấu tổng thể nền kinh tế quốc dân, đóng vai trò hỗ trợ, kết nối và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của cả nước cũng như từng địa phương, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.   

Hiện cả nước có 69 trung tâm logistics có quy mô lớn và vừa, phân bổ tập trung ở một số khu công nghiệp. Một số địa phương như An Giang, Bà Rịa-Vũng Tàu, Đà Nẵng, Bắc Ninh, Quảng Ninh, Cao Bằng… đang tập trung triển khai, kêu gọi thu hút đầu tư vào các trung tâm logistics hạng I, hạng II, các trung tâm logistics chuyên dụng.

Thu Hương