Phát triển du lịch sinh thái tại Vườn quốc gia Bù Gia Mập

TMO - Bên cạnh duy trì các chương trình giao lưu văn hóa, Vườn quốc gia Bù Gia Mập (Bình Phước) đang hướng tới việc mở rộng thêm hoạt động trải nghiệm hấp dẫn, để du khách hòa mình với thiên nhiên cũng như đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số.

Vườn quốc gia Bù Gia Mập thuộc địa phận hành chính 2 xã Đắk Ơ và Bù Gia Mập, huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước. Với tổng diện tích 25.598,24ha, Vườn quốc gia Bù Gia Mập là cánh rừng nguyên sinh liền khoảnh lớn nhất của tỉnh Bình Phước, với cảnh quan thiên nhiên cùng hệ sinh thái đa dạng. 

Thời gian qua, UBND tỉnh đã chỉ đạo Vườn quốc gia Bù Gia Mập triển khai nhiều đề tài khoa học kịp thời củng cố cơ sở vật chất, tạo dựng danh lam, thắng cảnh; bảo tồn các loài động vật, thực vật phong phú và phát huy nét văn hóa đặc sắc của người dân địa phương. Qua đó, nơi đây đã trở thành điểm đến hấp dẫn du khách tới tham quan, nghiên cứu khoa học, nghỉ dưỡng, tìm hiểu về thiên nhiên, văn hóa, con người Bình Phước với nhiều trải nghiệm mới mẻ, ấn tượng.

Chị Nguyễn Nga (Bà Rịa-Vũng Tàu) chia sẻ: "Ấn tượng với chúng tôi khi đến Vườn quốc gia Bù Gia Mập là không gian hoang dã, nhiều loài thực vật, động vật quý hiếm. Tại đây, chúng tôi được hòa mình với thiên nhiên, hít thở bầu không khí trong lành và được ngắm nhìn vườn Cây Di sản kỳ vĩ. Chúng tôi còn được thưởng thức những món ăn đặc sản làm từ nguyên liệu sẵn có của đồng bào dân tộc thiểu số như: Cơm lam, rau nhíp, thịt lợn rừng, canh thục... Chuyến du lịch ý nghĩa giúp gia đình tôi thư giãn sau những ngày làm việc căng thẳng".

Vườn quốc gia Bù Gia Mập sở hữu nhiều lợi thế trong phát triển du lịch.  

Bên cạnh đó, địa phương này nơi lưu giữ lại các di tích lịch sử trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ của dân tộc như: Di tích điểm cuối ống dẫn xăng dầu VK96, Chốt Mỹ, Sân bay Bù Gia Mập, Hang Trung đoàn, Bệnh xá Bắc Sơn, các cột mốc biên giới... Đây là điều kiện để phát triển các sản phẩm du lịch như: du lịch tìm hiểu về lịch sử, du lịch vùng biên giới, du lịch về nguồn, địa chỉ đỏ, học tập ngoại khóa…

Đặc biệt, Bù Gia Mập có nhiều dân tộc anh em cùng sinh sống với những nét văn hóa độc đáo, nhất là người dân tộc bản địa S’tiêng và M’nông; các lễ hội mừng lúa mới, lễ hội cồng chiêng, lễ hội truyền thống; các nghề truyền thống như: dệt thổ cẩm, đan lát, nấu rượu cần… Ngoài ra, ẩm thực của người dân nơi đây cũng đa dạng phong phú như: cơm lam, rượu cần, thịt gác bếp, gà nướng nguyên thủy, cá suối, rau rừng…

Trước đây, phần lớn đồng bào dân tộc thiểu số tại khu vực Vườn quốc gia Bù Gia Mập chủ yếu sống dựa vào nương rẫy và khai thác tài nguyên rừng. Với sự phát triển của du lịch sinh thái, họ đã có cơ hội tham gia các hoạt động dịch vụ du lịch, từ hướng dẫn viên, biểu diễn nghệ thuật và nấu các món ăn đặc trưng của đồng bào S’tiêng, M’nông đến tổ chức các hoạt động trải nghiệm văn hóa truyền thống.

Trong những năm gần đây, Vườn Quốc gia Bù Gia Mập đã dần hình thành nhiều loại hình du lịch sinh thái gắn với rừng. Vườn đã xây dựng nhiều điểm để đưa vào khai thác du lịch như: khu Cứu hộ động vật hoang dã, nhà dài S’tiêng, hồ Hoa Mai, điểm cuối đường ống dẫn xăng dầu VK96, quần thể cây di sản, thác Lưu Ly, thác Đắk Bô, thác Đắk Mai, Trạm Kiểm lâm số 2. Ngoài ra, Vườn còn xây dựng được 7 tuyến chính để đưa vào khai thác du lịch.

Đặc biệt, vào ngày 31/3/2023, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 1030/UBND-NC về việc thuận chủ trương cho Ban quản lý Vườn quốc gia Bù Gia Mập tiếp người nước ngoài đến thăm quan, du lịch. Theo đó, khu du lịch sinh thái cấp tỉnh Vườn quốc gia Bù Gia Mập được đón khách trong nước và nước ngoài đến thăm quan, trải nghiệm và hòa mình cùng thiên nhiên hoang dã; đồng thời phải tuân thủ các quy định hiện hành của pháp luật. 

Huyện Bù Gia Mập có tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số chiếm khoảng 36%, có các nghề thủ công như chế biến rượu cần, đan lát, dệt thổ cẩm... Đây là những nghề có giá trị văn hóa độc đáo, khác biệt. Để thúc đẩy phát triển du lịch, địa phương này cần xây dựng một số hộ gia đình thực hành các nghề này để trở thành điểm đến cho du khách. Ngoài ra, Bù Gia Mập có thể khôi phục và duy trì một số lễ hội truyền thống của người S’tiêng, M’nông, trong đó nổi bật là lễ mừng lúa mới, nghệ thuật trình diễn cồng chiêng, múa dân gian, hát ru...

Trải nghiệm đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc tại vùng đệm của VQG đang được đẩy mạnh triển khai. 

Du lịch trải nghiệm di sản văn hóa vật thể thông qua một số hộ gia đình còn gìn giữ được các vật dụng, đồ vật gắn với văn hóa của người S’tiêng, M’nông như: tố, ché, xá, chà gạt. Địa phương nên tổ chức lại các gia đình còn lưu giữ các di sản này, xây dựng thông tin đầy đủ về các di sản, từ đó xây dựng sản phẩm du lịch với điểm đến là các gia đình có các di sản này. 

Năm 2024, du lịch sinh thái tại Vườn quốc gia Bù Gia Mập (Bình Phước) đón hơn 8.500 lượt khách tham quan, tăng 2.500 lượt so với năm 2023, du lịch Vườn quốc gia đã trở thành nhịp cầu nối giữa văn hóa truyền thống với hiện đại, mở ra những cơ hội mới cho đồng bào các dân tộc nơi đây. Sự phát triển của du lịch sinh thái tại Vườn quốc gia Bù Gia Mập đã tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho đồng bào dân tộc thiểu số.

Hiện nay, Vườn quốc gia đã xây dựng và duy trì đội ngũ cộng tác viên gồm 70 người, chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số địa phương, đảm nhiệm vai trò hướng dẫn du khách và tổ chức các hoạt động văn hóa để phát triển du lịch trong thời gian tới, huyện Bù Gia Mập cần chú trọng nâng cao các dịch vụ du lịch tại Khu du lịch sinh thái Vườn quốc gia Bù Gia Mập; đăng ký kế hoạch sử dụng đất và lập quy hoạch khu dịch vụ du lịch lòng hồ Thác Mơ và các điểm du lịch gắn với du lịch nông thôn; hỗ trợ Vườn quốc gia Bù Gia Mập hình thành các dịch vụ du lịch gắn với các hoạt động trải nghiệm cùng sinh hoạt với cộng đồng người M’nông và S’tiêng.../. 

Thu Hồng