Phát triển bền vững vùng nguyên liệu mắc ca

TMO - Phát huy những lợi thế về điều kiện tự nhiên, thời gian qua tỉnh Đắk Nông đang triển khai mở rộng diện tích, phát triển vùng nguyên liệu cây mắc ca, xây dựng thương hiệu cho cây trồng này, qua đó góp phần hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2025 tỉnh Đắk Nông có khoảng 6.506 ha sản xuất mắc ca. 

Trên cơ sở Đề án “Phát triển bền vững mắc-ca giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050” của Chính phủ, tỉnh Đắk Nông đã ban hành kế hoạch triển khai thực hiện đề án trên địa bàn tỉnh. Theo kế hoạch, giai đoạn 2022-2025 diện tích trồng mắc ca trên địa bàn tỉnh Đắk Nông khoảng 6.506 ha; dự kiến đến năm 2030 đạt khoảng 10.923 ha; đến năm 2050 đạt khoảng 13.105 ha. 

Đến năm 2025, trên địa bàn tỉnh phấn đấu có ít nhất 01 vườn cây đầu dòng cung ứng cây giống mắc ca đáp ứng nhu cầu cây giống trên địa bàn tỉnh; định hướng vườn cây đầu dòng cung ứng cây giống mắc ca là Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tỉnh Đắk Nông... Hình thành và phát triển vùng sản xuất mắc ca tập trung gắn với nhà máy chế biến, tiêu thụ sản phẩm; định hướng vùng sản xuất mắc-ca tập trung gắn với nhà máy chế biến, tiêu thụ sản phẩm trên địa bàn các huyện Tuy Đức, Đắk Glong… 

Tỉnh Đắk Nông đẩy mạnh phát triển, nâng cao chất lượng vùng trồng mắc ca, đáp ứng nhu cầu sản xuất 

Hiện nay, toàn tỉnh có gần 2.800 ha mắc ca, tập trung chủ yếu ở các huyện Tuy Đức, Đắk Song, Đắk Glong. Diện tích chủ yếu là trồng xen, chỉ có trên 500 ha trồng thuần. Hầu hết diện tích mới bước vào giai đoạn thu bói, hoặc bắt đầu thu chính, năng suất đạt mức khá, khoảng 1 tấn khô/ha. Cây mắc ca cũng được Đắk Nông xây dựng là một trong số những cây trồng chủ lực của tỉnh, phù hợp để phát triển tại một số vùng có điều kiện thời tiết, nhất là khu vực đồng bào dân tộc thiểu số với kỹ thuật canh tác chưa cao. Tuy nhiên, sản phẩm hạt mắc ca hiện nay đang gặp khó do trên địa bàn Đắk Nông hiện chưa có nhà máy, cơ sở chế biến sâu nên sản phẩm mắc ca sau thu hoạch chủ yếu bán cho thương lái hoặc được các cơ sở trên địa bàn thu mua, sơ chế, đóng gói theo phương pháp thủ công nên hiệu quả chưa cao.

Trước đó, UBND tỉnh Đắk Nông đã ký kết hợp tác với Hiệp hội mắc ca Việt Nam để phát triển 8.000ha mắc ca giai đoạn 2021 - 2025. Cụ thể, hai bên hợp tác trồng thuần khoảng 3.000ha, tương đương 1.000.000 cây; trồng xen 5.000ha, tương đương 500.000 cây. Việc phát triển mắc ca dựa trên tình hình quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Huyện Tuy Đức là địa phương phát triển cây mắc ca nhiều nhất với hơn 1.300ha mắc ca các loại. Giống mắc ca có hơn 15 dòng đang được trồng phổ biến tại các vườn rẫy của các hộ dân trên địa bàn huyện. Trong đó, khoảng 554 ha mắc ca của huyện Tuy Đức (chiếm 44% tổng diện tích mắc ca) bắt đầu bước vào thời kỳ cho thu hoạch. Theo đánh giá của ngành chức năng tỉnh Đắk Nông, ngoài Tuy Đức, một số địa bàn khác như Gia Nghĩa, Đắk Glong, Đắk R'lấp, Đắk Song đều có thể phát triển cây mắc ca.

Sơ chế mắc ca tại các cơ sở sản xuất trên địa bàn huyện Tuy Đức 

Cùng với việc đẩy mạnh mở rộng diện tích, phát triển vùng nguyên liệu, thời gian qua sản xuất cây trồng mắc ca trên địa bàn tỉnh còn bộc lộ một số hạn chế. Cụ thể, hiện nay vẫn chưa có quy trình chuẩn về kỹ thuật trồng và chăm sóc phù hợp đối với loại cây này. Các hộ trồng mắc ca thường gặp khó khăn trong việc áp dụng kỹ thuật trong chăm sóc, phòng bệnh cho vườn cây. Nhiều vườn cây trồng cùng thời điểm, nhưng cây cho quả, cây thì không hoặc cho quả không đáng kể.

Trước thực tế trên, Sở NN&PTNT đang chủ trì phối hợp với các sở, ngành, địa phương để đánh giá lại hiệu quả của cây trồng này. Trong đó, mục tiêu chính vẫn là tập trung vào một số nhiệm vụ, giải pháp nhằm phát triển cây mắc ca một cách hiệu quả, bền vững hơn. Cụ thể, Sở NN&PTNT đang phối hợp với Hiệp hội mắc ca Việt Nam để tìm hiểu các nguyên nhân chính làm cây ra hoa, đậu quả với tỷ lệ chưa cao. Hai bên cũng phối hợp nghiên cứu, xây dựng bộ quy trình kỹ thuật chăm sóc mắc ca phù hợp.

Sở NN&PTNT cũng tiến hành nghiên cứu, đánh giá, kiểm soát nguồn giống mắc ca một cách chặt chẽ hơn, nhằm tránh những nguy cơ gây thiệt hại về kinh tế cho người dân. Đồng thời, tiếp tục khuyến khích, hỗ trợ người dân hình thành các tổ hợp tác, hợp tác xã sản xuất mắc ca. Từ đó, hình thành các vùng trồng mắc ca với diện tích lớn, có đủ sản lượng cung cấp cho các nhà máy, doanh nghiệp. Trên cơ sở đó, ngành Nông nghiệp từng bước phát triển cây mắc ca theo chuỗi giá trị từ sản xuất, chế biến cho đến tiêu thụ sản phẩm. Định hướng đến năm 2025, Đắk Nông sẽ phát triển khoảng 8.000 – 11.000 ha mắc ca. 

Thu Hà