[Ô nhiễm không khí]: Những nguồn thải nào đang ‘bủa vây” đô thị?

TMO - Không chỉ xuất phát từ phương tiện giao thông, thực trạng ô nhiễm không khí tại TP. Hà Nội còn đến từ bụi đường, hoạt động xây dựng, vận chuyển vật liệu, đốt rác tự phát... Sự cộng hưởng của nhiều nguồn phát thải đang tạo áp lực nặng nề lên môi trường và sức khỏe cộng đồng. Hàng loạt nguồn phát thải kết hợp khiến bầu không khí Thủ đô ngày càng ngột ngạt.

Phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu hoá thạch làm gia tăng phát thải.

Trong bối cảnh chất lượng không khí tại Hà Nội liên tục suy giảm, các phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu hóa thạch cũng là nguồn phát thải lớn. Theo thống kê, Hà Nội hiện có hơn 7 triệu xe máy, gần 1 triệu ô tô đang lưu hành. Phần lớn trong số này sử dụng xăng, dầu diesel, thải ra lượng lớn khí NO2, SO2, CO và bụi mịn. Ngay cả xe buýt, phương tiện công cộng được khuyến khích sử dụng, phần lớn vẫn chạy dầu diesel. Trong điều kiện tắc đường, động cơ hoạt động liên tục ở chế độ chờ càng làm gia tăng khí thải.

Bụi từ đường do chưa đảm bảo vệ sinh môi trường.

Ngoài phát tán khí thải từ phương tiện giao thông thì bụi đường (do không thường xuyên vệ sinh) cũng góp phần đáng kể. Việc nhiều tuyến phố không được vệ sinh thường xuyên khiến lớp bụi, đất cát bám dày trên mặt đường, chỉ cần một lượt xe chạy qua là bụi lập tức bị cuốn lên cao, lan rộng trong không khí. Hiện tượng này xuất hiện phổ biến ở các trục đường đông phương tiện, khiến chất lượng không khí suy giảm rõ rệt.

Việc quét dọn gom rác trong điều kiện thời tiết hanh khô cũng làm phát tán bụi.

Một yếu tố khác cũng âm thầm 'góp phần' thêm ô nhiễm là hoạt động quét rác trong điều kiện thời tiết hành khô. Cát đất từ lòng đường bị khuấy lên, phát tán vào không khí.

Đáng chú ý, hoạt động xây dựng trở thành một trong những nguồn phát thải phát tán bụi tại nhiều khu dân cư. Hiện nay, tại nhiều phường nội thành như Thanh Xuân, Cầu Giấy, Hà Đông, Hoàng Mai…, hàng loạt công trình xây dựng nhà ở, khu chung cư, hạ tầng giao thông vỉa hè đang được triển khai đồng loạt. Đáng nói, không ít công trường không được che chắn kỹ. Đất đá, xi măng, cát sỏi được tập kết khiến bụi mịn cuốn theo mỗi khi phương tiện di chuyển qua.

Hoạt động phá dỡ tại đoạn đường Đê La Thành (phường Ô Chợ Dừa - ghi nhận ngày 10/12).

Anh Nguyễn Văn Hoà, người dân sinh sống gần khu vực đường Đê La Thành, chia sẻ: “Mấy ngày nay ra đường cảm giác như có sương mù, nhưng thực chất là bụi và khói. Nhà tôi gần công trình, xe tải chạy nhiều, bụi bám kín ban công, quần áo phơi ngoài trời chỉ vài tiếng là bám đầy bụi.”

Xe tải chạy qua khiến bụi cuốn mù mịt. (Hình ảnh ghi nhận tại đường Đại Mỗ, phường Đại Mỗ).

Đáng lo ngại, một bộ phận lớn phương tiện không được che chắn kín, vật liệu rơi vãi dọc đường, bánh xe mang theo bùn đất kéo dài hàng trăm mét. Mỗi khi xe chở vật liệu xây dựng đi qua, không khí lập tức đặc quánh, tầm nhìn bị che khuất, người đi đường phải che kín mặt vẫn không tránh khỏi bụi lọt vào mũi, họng.

Theo chia sẻ của chị Trần Thị Minh, nhân viên văn phòng làm việc tại phường Thanh Xuân, cho biết: “Sáng nào đi làm cũng phải đeo hai lớp khẩu trang, có hôm cổ họng rát, ho liên tục.

Hoạt động xây dựng, sửa chữa, chỉnh trang vỉa hè cũng phát sinh bụi, ảnh hưởng đến môi trường xung quanh. (Ghi nhận tại ngã tư Huỳnh Thúc Kháng, phường Láng).

Theo chuyên gia, ô nhiễm không khí tại Thủ đô bắt nguồn từ nhiều nguồn thải khác nhau như khí thải từ các phương tiện tham gia giao thông, đốt rác và rơm rạ lộ thiên, hay việc quét đường hàng ngày tường nhưng bình thường...cũng khiến bụi phát tán. Tuy nhiên, hoạt động thi công xây dựng và vận chuyển vật liệu, tạo ra lượng lớn bụi mịn và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân. Chuyên gia cho rằng, đối với lĩnh vực xây dựng và hoạt động chở nguyên vật liệu xây dựng cần sớm có chế tài và chính sách rõ ràng, đồng thời tăng cường tuyên truyền pháp luật môi trường để người dân hiểu và chấp hành. Cùng với đó, các cơ quan chức năng phải giám sát chặt chẽ việc che chắn, phun nước giảm bụi tại công trường, tránh buông lỏng quản lý nhằm hạn chế phát thải và cải thiện chất lượng không khí đô thị.

Như đã đề cập ở bài trước, "Ô nhiễm không khí – Ngột ngạt bởi… bụi", tình trạng phát tán bụi mịn đang tác động nghiêm trọng đến chất lượng không khí đô thị. Bên cạnh yêu cầu siết chặt kiểm soát khí thải từ hoạt động đốt mở (đốt rác, đốt rơm rạ…), phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu hoá thạch…, thì việc quản lý bụi mịn giữ vai trò then chốt trong bảo vệ môi trường.

Các giải pháp kỹ thuật, giám sát và chế tài cần được triển khai đồng bộ, liên tục nhằm giảm thiểu ô nhiễm. Việc xác định đúng và trúng “nguyên nhân chính” chính là bước khởi đầu quan trọng để đưa ra giải pháp căn cơ, lâu dài.

(Còn nữa)

[Ô nhiễm không khí] Ngột ngạt bởi...bụi

Nhóm PV