Những điểm mới của Nghị định 151 quy định về phân định thẩm quyền trong lĩnh vực đất đai

TMO - Nghị định 151/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương hai cấp, phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực đất đai đã chuyển 3 thẩm quyền của HĐND sang UBND cấp tỉnh; 5 thẩm quyền của UBND sang chủ tịch UBND cấp tỉnh; 2 thẩm quyền của UBND cấp tỉnh sang cơ quan quản lý đất đai cấp tỉnh.

Theo Cục Quản lý đất đai, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Nghị định 151 nhằm bảo đảm sau sắp xếp, việc quản lý đất đất đai sẽ được thực hiện thông suốt, không gián đoạn, không có khoảng trống pháp lý, không làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của xã hội, người dân, doanh nghiệp khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp. Đồng thời, tiếp tục phân cấp thẩm quyền quản lý đất đai từ Trung ương đến cấp tỉnh, xã. Đặc biệt, phân định rõ nhiệm vụ thuộc thẩm quyền của chính quyền cấp huyện trước đây được chuyển giao cho cấp tỉnh hoặc cấp xã. Phân định rõ giữa nhiệm vụ quyền hạn chung của UBND các cấp và thẩm quyền riêng của chủ tịch UBND cấp tỉnh, cấp xã…

Nghị định 151 cũng đã phân cấp cho HĐND cấp tỉnh có quyền phê duyệt kế hoạch sử dụng đất đối với các thành phố trực thuộc Trung ương không phải lập quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh (Điều 72 Luật Đất đai). Phân cấp cho chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định các trường hợp bất khả kháng khác. Phân cấp cho UBND cấp tỉnh quyết định các trường hợp giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá, không thông qua đấu thầu khi đáp ứng 1 trong các điều kiện: thuộc dự án sử dụng vào mục đích công cộng có mục đích kinh doanh; đã được Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư; thuộc trường hợp Nhà nước cho thuê trả tiền hàng năm; không thuộc trường hợp đấu giá, đấu thầu (Điều 124 Luật Đất đai).

(Ảnh minh họa)

Về phân quyền trong lĩnh vực đất đai, theo Cục Quản lý đất đai, Nghị định 151 đã chuyển 3 thẩm quyền của HĐND sang UBND cấp tỉnh; 5 thẩm quyền của UBND sang chủ tịch UBND cấp tỉnh; 2 thẩm quyền của UBND cấp tỉnh sang cơ quan quản lý đất đai cấp tỉnh. Đặc biệt đã phân cấp 8 thẩm quyền của UBND cấp tỉnh cho cấp xã. Cụ thể, UBND cấp tỉnh phân cấp cho UBND cấp xã quyết định biện pháp, mức hỗ trợ khác đối với từng dự án cụ thể (Điều 108 Luật Đất đai, Điều 12 và Điều 13 Nghị định 88/2024);

UBND cấp tỉnh phân cấp cho chủ tịch UBND cấp xã: Quyết định thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người, không còn khả năng tiếp tục sử dụng; Quyết định giao đất không thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất thu tiền thuê đất hàng năm; giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với các trường hợp được miễn toàn bộ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất cho cả thời hạn thuê; Chấp thuận bằng văn bản về việc thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất để thực hiện dự án mà được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất hoặc cho thuê đất thu tiền thuê đất hằng năm;

Quyết định hình thức sử dụng đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất mà được miễn toàn bộ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất cho cả thời hạn thuê; Phê duyệt phương án bố trí lại diện tích đất ở thành khu dân cư (Điều 142 Luật Đất đai); Quyết định giao đất, cho thuê đất cảng hàng không, sân bay dân dụng đối với trường quy định tại Điều 208 Luật Đất đai; Phê duyệt phương án góp quyền sử dụng đất, điều chỉnh lại đất đai (Điều 219 Luật Đất đai).

Nghị định 151 cũng có những quy định để đảm bảo cho mô hình chính quyền địa phương hai cấp vận hành như: Văn phòng Đăng ký đất đai có chi nhánh đặt tại xã hoặc khu vực liên xã, phường và tổ chức phát triển quỹ đất được thành lập chi nhánh khu vực; cho phép đơn vị sự nghiệp công lập thuộc UBND xã được thực hiện các nhiệm vụ của tổ chức phát triển quỹ đất.

Đáng chú ý là quy định cơ chế lựa chọn nơi nộp hồ sơ của người đăng ký đất đai mà không phụ thuộc vào cơ quan giải quyết tại địa bàn cấp xã nơi có đất. Ngoài ra, quy định về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã cho phép tiếp tục sử dụng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp cấp huyện, kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện đã được phê duyệt hoặc chỉ tiêu sử dụng đất trong phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai của quy hoạch tỉnh để làm căn cứ thực hiện các nhiệm vụ quản lý đất đai cho đến khi hoàn thành việc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất theo đơn vị hành chính mới…/.

VĂN NHI