TMO - Nhiên liệu sinh học được coi là giải pháp chiến lược, không chỉ giúp giảm phát thải khí nhà kính mà còn gia tăng giá trị cho nông nghiệp, thúc đẩy ngành công nghiệp mới và mở ra cơ hội phát triển kinh tế xanh.

Thông tin tại Hội thảo quốc tế "Phát triển nhiên liệu sinh học trong thời kỳ mới - Những nhiệm vụ trọng tâm để kiến tạo tương lai nhiên liệu bền vững cho Việt Nam", lãnh đạo Bộ Công Thương khẳng định, chuyển đổi năng lượng sạch để bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu và đảm bảo an ninh năng lượng, phát triển bền vững là xu thế tất yếu đang diễn ra mạnh mẽ trên phạm vi toàn cầu.

Trong đó, nhiên liệu sinh học được xem là một trong những giải pháp quan trọng, góp phần giảm phát thải khí nhà kính và tăng giá trị gia tăng cho ngành nông nghiệp, đồng thời, thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp nhiên liệu sinh học, mở ra cơ hội phát triển nguồn năng lượng mới, nhất là đối với các quốc gia có tiềm năng lớn, đa dạng về nguồn nguyên liệu cho sản xuất nhiên liệu sinh học cho Việt Nam.

Những năm qua, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách khuyến khích phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, coi đây là động lực mới, quan trọng nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững; đồng thời đẩy mạnh chuyển dịch năng lượng theo hướng “xanh hóa” gắn với sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả theo tinh thần Nghị quyết 55-NQ/TW của Bộ Chính trị và cam kết của Việt Nam về trung hòa carbon vào năm 2050; trong đó, phát triển nhiên liệu sinh học được xác định là một trong những định hướng quan trọng trong Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia.

Đến nay, xăng sinh học E10 đã bắt đầu được cung cấp thí điểm tại một số thành phố lớn như Hà Nội, TP. HCM, Hải Phòng. Các doanh nghiệp đầu mối như Petrolimex, PVOIL, Sài Gòn Petro… đã sẵn sàng về hạ tầng phối trộn và phân phối, bảo đảm cung ứng xăng E10 đồng bộ từ ngày 1/1/2026 trên phạm vi cả nước.

(Ảnh minh họa).

Theo Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương), những thách thức trong việc phát triển xăng sinh học bắt nguồn từ nhiều yếu tố. Trước hết, điều kiện cơ sở vật chất tại nhiều cửa hàng kinh doanh xăng dầu, đặc biệt ở khu vực nội thành có mật độ dân số cao, chưa đáp ứng được việc cùng lúc phân phối hai mặt hàng xăng.

Ở khía cạnh sản xuất, trong tổng số 7 nhà máy ethanol được đầu tư, hiện chỉ còn 2 nhà máy hoạt động với công suất khoảng 50%, làm giảm khả năng chủ động nguồn cung. Ngoài ra, các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu vẫn chưa tuân thủ nghiêm túc lộ trình phối trộn, khiến việc kinh doanh xăng sinh học thiếu đồng bộ.

Theo Bộ Công Thương, ưu điểm nổi trội của xăng sinh học E10 là sự thân thiện với môi trường và là nguồn nhiên liệu tái sinh, tái tạo được để thay thế một phần nhiên liệu truyền thống. Việc đưa xăng E10 vào sử dụng mang lại nhiều lợi ích, bởi đây chính là một loại nhiên liệu sinh học và được pha trộn với các chế phẩm từ phụ phẩm nông nghiệp như ngô, khoai, sắn...

Trong dự thảo "Thông tư Quy định lộ trình áp dụng tỷ lệ phối trộn nhiên liệu sinh học với nhiên liệu truyền thống tại Việt Nam", Bộ Công Thương đề xuất từ 1/1/2026, toàn bộ xăng được pha chế, phối trộn, kinh doanh để sử dụng cho phương tiện cơ giới dùng động cơ xăng trên toàn quốc là E10. Từ 1/1/2031, toàn bộ xăng bán ra cho phương tiện cơ giới là xăng E15, hoặc xăng sinh học với tỷ lệ phối trộn khác do Bộ trưởng Công Thương quy định.

Để kế hoạch triển khai xăng sinh học tại Việt Nam hiệu quả, các chuyên gia cho rằng cần giải quyết tốt các nhận thức đã rút ra từ kinh nghiệm triển khai Quyết định 53/2012/QĐ-TTg, sự phối hợp hiệu quả, thực chất của các Bộ, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu. Thêm vào đó, cần tăng cường hợp tác quốc tế để tiếp thu kinh nghiệm trong triển khai, ứng dụng khoa học, công nghệ tiên tiến cho chuỗi nhiên liệu sinh học, đẩy mạnh công tác truyền thông để nhận sự ủng hộ của người tiêu dùng.

Việc đảm bảo hạ tầng phân phối có thể xử lý lượng nhập khẩu và pha trộn ethanol quy mô lớn đóng vai trò rất quan trọng để triển khai xăng E10 thành công. Quá trình chuyển đổi này đòi hỏi phải đánh giá và nâng cấp các cảng, kho cảng và kho chứa trên khắp miền Bắc, miền Trung và miền Nam Việt Nam để sẵn sàng triển khai ethanol. Cả mạng lưới thuộc sở hữu nhà nước (Petrolimex, PV Oil) và các cơ sở tư nhân đều đóng vai trò quan trọng trong hoạt động nhập khẩu, lưu trữ và pha trộn ethanol.

Trước thực tế này, Bộ Công Thương giao Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công làm đầu mối hướng dẫn phối trộn, sửa đổi quy chuẩn kỹ thuật, đồng thời thúc đẩy nghiên cứu thế hệ nhiên liệu sinh học mới và tăng cường hợp tác quốc tế. Cục Quản lý thị trường trong nước sẽ xây dựng chính sách giá, thuế, phí, kiểm tra và giám sát phân phối. UBND các tỉnh, thành phố chịu trách nhiệm phát triển vùng nguyên liệu và hạ tầng sản xuất, phân phối tại địa phương; trong khi doanh nghiệp phải chủ động khởi động lại các dự án ethanol, đảm bảo tuân thủ tỷ lệ phối trộn theo quy định.../.

Lê Hải