Nghề làm tàu hũ ky trở thành Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

TMO - Trải qua hơn một thế kỷ tồn tại, nghề làm tàu hũ ky ở xã Mỹ Hòa, thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Làng nghề tàu hũ ky nằm nép mình bên bờ sông Cái Vồn thuộc xã Mỹ Hòa, thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long. Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Vĩnh Long, vào thế kỷ 18 và 19, những biến động của thời cuộc đã đưa đẩy nhiều người Hoa ở Trung Quốc xuôi dạt xuống phương Nam, mang theo nhiều ngành nghề thủ công truyền thống đến vùng đất này, trong đó có nghề làm tàu hũ ky. Theo thời gian cùng sinh sống, dần dần người Việt trong xóm cũng đã theo nghề, hình thành nên một làng nghề khá đông đúc. Sản phẩm của làng nghề được người tiêu dùng trong tỉnh và vùng phụ cận ưa chuộng vì danh tiếng và chất lượng.

Nghề tàu hũ ky ở xã Mỹ Hòa, thị xã Bình Minh được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Ảnh: NN

Hiện nay, làng nghề vẫn giữ đúng quy trình sản xuất, từ khâu ngâm đậu nành, tách vỏ, xay đậu, nhồi đậu, nấu nước đậu, vớt váng đậu (tàu hũ ky), hong gió, đóng gói. Một số công đoạn đã được làm tự động, thay thế thủ công để đảm bảo về an toàn thực phẩm. Có công thức riêng trong từng công đoạn để có được từng miếng tàu hũ ky sao cho nguyên vẹn, độ dày đạt chuẩn và màu sắc đẹp. 

Nghề làm Tàu hũ ky có tín ngưỡng cúng ông lò vào ngày mùng 2 và 16 âm lịch hàng tháng, phẩm vật gồm con gà luộc, trái cây, trà bánh,... tất cả được bày trên mâm, đặt ngay trên thành bếp lò. Chủ lò cầu nguyện phù hộ được làm ăn thuận lợi, bán buôn suôn sẻ, cầu mong các mẻ nấu được tốt, không bị hư, cầu cho người trong lò được “lành tay lành chân”.

Hiện nay, làng nghề vẫn giữ quy trình sản xuất từ bao đời nay, một số công đoạn đã được làm tự động, thay thế thủ công để đảm bảo về an toàn thực phẩm. 

Ghi nhận những giá trị của làng nghề, năm 2013, Cục Sở hữu Trí tuệ công nhận nhãn hiệu tập thể “Tàu hũ ky Mỹ Hòa - Bình Minh”. Năm 2017, làng nghề đạt giải thưởng sản phẩm tiêu biểu Đồng bằng sông Cửu Long và hiện tại, làng nghề đang có 32 hộ, mỗi ngày sản xuất khoảng 3 tấn sản phẩm. Đến ngày 4/8/2022, “Nghề làm tàu hũ ky, xã Mỹ Hòa, thị xã Bình Minh” được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ghi danh vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia theo Quyết định số 1832/QĐ-BVHTTDL. Mới đây (3/4), UBND tỉnh Vĩnh Long đã tổ chức lễ công bố nghề làm tàu hũ ky xã Mỹ Hòa, thị xã Bình Minh là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. 

Hiện nay, tỉnh Vĩnh Long có 2 di sản phi vật thể được đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia là Lễ hội Lăng Ông Thống chế Điều bát Nguyễn Văn Tồn và Làng nghề làm tàu hũ ky, xã Mỹ Hòa, thị xã Bình Minh; có 66 di tích được xếp hạng di tích lịch sử, văn hóa. Đặc biệt, Bảo tàng tỉnh Vĩnh Long đang lưu giữ hơn 27.000 tư liệu ảnh, hiện vật, có một hiện vật được công nhận là Bảo vật quốc gia.

Thu Hương