Nâng cao năng lực dự báo, sẵn sàng ứng phó với thiên tai

TMO - Trước tình hình thời tiết ngày càng diễn biến phức tạp, để hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do thiên tai, biến đổi khí hậu gây ra, UBND tỉnh Bắc Giang chỉ đạo các ngành cùng với các địa phương trong tỉnh nâng cao năng lực dự báo, sẵn sàng phương án ứng phó với các tình huống thiên tai. 

Tỉnh Bắc Giang nằm chuyển tiếp giữa các tỉnh phía Đông Bắc với các tỉnh Đồng bằng sông Hồng và Thủ đô Hà Nội. Với vị trí địa lý này, Bắc Giang không bị ảnh hưởng bởi các loại hình thiên tai có sức tàn phá lớn như: nước biển dâng, bão, siêu bão mà chỉ bị tác động bởi các loại hình thiên tai mang tính đặc thù của khu vực như: mưa lớn, ngập lụt cục bộ, lũ quét, sạt lở đất, giông lốc sét, mưa đá, chịu ảnh hưởng của bão, áp thấp nhiệt đới. Trong một vài năm gần đây, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, Bắc Giang chịu ảnh hưởng thêm của một số loại hình thiên tai như hạn hán và rét đậm, rét hại, tuy nhiên mức độ ảnh hưởng không lớn. 

Năm 2023 là năm tình hình thời tiết có nhiều biến động. Nhiệt độ trung bình năm dao động từ 24,0 - 24,8 độ C; cao hơn trung bình nhiều năm và cao hơn cùng kỳ năm 2022. Tỉnh Bắc Giang chịu ảnh hưởng của 19 đợt không khí lạnh; 10 đợt nắng nóng diện rộng và 1 đợt cục bộ; 10 đợt mưa lớn diện rộng. Tổng lượng mưa dao động từ 1.112,3 mm đến 1.524,7 mm. 

Thiên tai trong năm 2023 đã gây ra nhiều hậu quả, tác động lớn đến người dân, kinh tế - xã hội, sản xuất nông, lâm nghiệp, cơ sở hạ tầng bị hư hỏng nặng nề. Trong năm, trên địa bàn tỉnh có 2 người chết do bị sét đánh, 1 người bị thương; 12 hộ thiệt hại về nhà ở; di dời khẩn cấp 25 hộ gia đình; 06 hộ bị ảnh hưởng do sạt lở đất. Thiên tai gây ra nhiều thiệt hại về sản xuất nông, lâm nghiệp và các công trình hạ tầng... Ước tính thiệt hại về kinh tế trên 27 tỷ đồng. So với năm 2022, tổng giá trị thiệt hại, sự cố công trình giảm, riêng thiệt hại về người tăng.

Các địa phương thực hiện phương châm “bốn tại chỗ”, gắn xây dựng cộng đồng an toàn với thực hiện các tiêu chí an toàn về PCTT. 

Nhận thức được tầm quan trọng của công tác phòng chống thiên tai (PCTT), cứu nạn cứu hộ, cấp ủy chính quyền các cấp đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các địa phương đầu tư cơ sở vật chất trang thiết bị, ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng cơ sở dữ liệu, công cụ hỗ trợ điều hành, ứng phó thiên tai. Triển khai kịp thời, hiệu quả các phương án ứng phó với bão, áp thấp nhiệt đới, mưa lũ. Các phương tiện thông tin đại chúng trên địa bàn tỉnh đã thông tin kịp thời về diễn biến thời tiết, các đợt thiên tai; tuyên truyền nâng cao nhận thức về phòng, chống giảm nhẹ thiên tai cũng như kết quả ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai. 

Đồng thời thực hiện phương châm “bốn tại chỗ”, gắn xây dựng cộng đồng an toàn với thực hiện các tiêu chí an toàn về PCTT trong xây dựng nông thôn mới. Công tác quản lý, đầu tư, xây dựng và duy tu, bảo dưỡng, nâng cấp đê điều và công trình PCTT được quan tâm. Xử lý nghiêm các vi phạm về đê điều, PCTT và thủy lợi.

Nhận định diễn biến thời tiết, thủy văn năm 2024, Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh cho biết tình hình thời tiết thủy văn dự báo sẽ có diễn biến phức tạp hơn so với năm 2023. Dự báo nhiệt độ trung bình toàn mùa ở mức cao hơn trung bình nhiều năm (TBNN) từ 1,0 - 1,5 độ C, nhiệt độ cao nhất từ 40 - 42 độ C. Có khoảng 11 - 12 đợt nắng nóng diện rộng tại tỉnh Bắc Giang. Các đợt nắng nóng có cường độ gay gắt và thời gian các đợt kéo dài tương đương mùa hè năm 2023. 

Bắc Giang có khả năng bị ảnh hưởng gián tiếp, trực tiếp từ 1 - 2 cơn bão từ Biển Đông; có từ  8 - 10 đợt mưa vừa, mưa to. Đỉnh lũ trên lưu vực các sông đều cho kết quả dự báo cao hơn đỉnh lũ năm 2023. Đề phòng các cơn bão mạnh, có quỹ đạo di chuyển phức tạp, các trận mưa lớn sau bão hoặc áp thấp nhiệt đới ảnh hưởng chủ yếu đến các huyện phía đông tỉnh (Sơn Động, Lục Ngạn, Lục Nam) và ngập úng ở khu vực thành phố và các khu dân cư mới có địa hình trũng thấp. 

UBND tỉnh Bắc Giang nhấn mạnh, Bắc Giang là tỉnh có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, dẫn đến tác động thay đổi địa hình khi xuất hiện nhiều khu công nghiệp (KCN), khu đô thị. Theo kế hoạch đến năm 2030, tỉnh có 29 KCN. Tốc độ đô thị hóa của tỉnh tăng mạnh làm thay đổi hệ thống chứa nước và tiêu nước tự nhiên. Do vậy công tác phòng ngừa, xây dựng và triển khai kế hoạch ứng phó và khắc phục hậu sau quả thiên tai có vài trò quan trọng, đòi hỏi phải thường xuyên liên tục.

Thời gian tới, các sở, ngành địa phương cần ứng phó kịp thời đối với các loại hình thiên tai, tìm kiếm cứu nạn, giảm đến mức thấp nhất thiệt hại về người và tài sản do thiên tai gây ra. Nâng cao năng lực của các cấp, các ngành trong việc xử lý các tình huống thiên tai, sự cố, chỉ huy điều hành tại chỗ để ứng phó với thiên tai đạt hiệu quả cao nhất. Bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân, tài sản của Nhà nước; bảo đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội, an toàn giao thông; hạn chế thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra. Đồng thời bảo vệ an toàn cho các tuyến đê, kè, cống, hồ đập, đặc biệt là các tuyến đê, đập trọng điểm đã được xác định qua công tác kiểm tra, đánh giá chất lượng trước mùa lũ năm 2024.

Để triển khai tốt các nội dung Kế hoạch, UBND tỉnh yêu cầu các thành viên Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn (PCTT và TKCN) tỉnh chủ động trực tiếp xuống địa bàn được phân công phụ trách để kiểm tra công tác chuẩn bị phòng, chống, ứng phó trước khi thiên tai xảy ra; chỉ đạo công tác ứng phó khi thiên tai xảy ra và công tác khắc phục hậu quả sau khi thiên tai xảy ra.

Ban Chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo có hiệu quả công tác PCTT và TKCN tỉnh năm 2024. Chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc các cấp, các ngành triển khai công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả; khôi phục sản xuất sau thiên tai; chỉ huy ứng phó, tham mưu xử lý kịp thời với mọi diễn biến của thiên tai xảy ra trên địa bàn tỉnh. Sở NN&PTNT là cơ quan thường trực của Ban Chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh có nhiệm vụ tham mưu giúp Ban Chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh về điều hành, đôn đốc công tác phòng, chống thiên tai. Đôn đốc các địa phương, đơn vị hoàn thành tu bổ, duy tu bảo dưỡng, xử lý sự cố công trình đê điều, công trình thủy lợi năm 2024 theo đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng, khối lượng đã được phê duyệt.

Lực lượng chức năng cùng các địa phương tổ chức diễn tập phương án PCTT, để chủ động ứng phó, giảm thiệt hại do thiên tai. Ảnh: NM.  

Chỉ đạo hướng dẫn kỹ thuật hộ đê, phòng ngập lụt; kiểm tra, phê duyệt các phương án kỹ thuật hộ đê (đê cấp II, III) do cấp huyện trình. Chỉ đạo các Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi tỉnh rà soát, điều chỉnh quy trình vận hành điều tiết các hồ chứa không còn phù hợp trình cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định, đồng thời điều tiết các hồ chứa tuân thủ theo đúng quy trình vận hành điều tiết được phê duyệt. Xây dựng phương án ứng phó với thiên tai và phương án ứng phó với tình huống khẩn cấp đối với từng hồ đập, phương án tiêu úng đối với từng hệ thống công trình thủy lợi; tổ chức thẩm định, trình UBND tỉnh phê duyệt theo phân cấp.

UBND các huyện, thị xã, thành phố tổ chức tổng kết, rút kinh nghiệm công tác PCTT và TKCN năm 2023 và triển khai nhiệm vụ năm 2024 đến các cấp, các ngành. Chỉ đạo tổ chức truyền thông, tuyên truyền, phổ biến pháp luật về Luật Đê điều, Luật Phòng, chống thiên tai, Luật Thủy lợi và các văn bản hướng dẫn khác có liên quan. Kiện toàn Ban chỉ đạo xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật về thủy lợi và đê điều, PCTT và TKCN do Chủ tịch UBND các huyện, thành phố làm trưởng ban. Tổ chức giải tỏa các vi phạm, thời gian xong trước ngày 30/6/2024.

Chuẩn bị nhân lực, vật tư, phương tiện, trang thiết bị, nhu yếu phẩm và tổ chức diễn tập theo phương án được duyệt; kiểm tra đôn đốc việc dự trữ lương thực, nhu yếu phẩm, hóa chất xử lý nước, thuốc chữa bệnh, phòng dịch, phương tiện, vật tư và trang thiết bị theo phương châm “bốn tại chỗ” để chủ động ứng phó khi thiên tai xảy ra; xây dựng, tu bổ, nâng cấp và quản lý, bảo vệ công trình phòng, chống thiên tai trên địa bàn thuộc trách nhiệm quản lý...

Ngày 13/2/2019, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 173/QĐ-TTg về Tuần lễ Quốc gia phòng, chống thiên tai. Theo đó, hàng năm lấy tuần lễ từ ngày 15-22/5 là Tuần lễ Quốc gia phòng, chống thiên tai với mục đích nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền các cấp và các tầng lớp nhân dân trong công tác phòng, chống thiên tai để xây dựng xã hội an toàn trước thiên tai vì sự phát triển bền vững của đất nước. 

Tuần lễ Quốc gia phòng, chống thiên tai năm 2024 có chủ đề “Hành động sớm- Chủ động trước thiên tai”. Việc đưa ra chủ đề này nhằm tăng cường thông tin truyền thông, nâng cao năng lực cộng đồng, nâng cao tinh thần, trách nhiệm của các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương trong công tác phòng, chống thiên tai; sẵn sàng phương án ứng phó với thiên tai năm 2024.

Hưởng ứng Tuần lễ Quốc gia phòng, chống thiên tai năm 2024, Sở NN&PTNT tỉnh Bắc Giang vừa có Công văn đề nghị các sở, ban, ngành, cơ quan, đơn vị và UBND các huyện, thị xã, thành phố tổ chức các hoạt động. Theo đó, các hoạt động hưởng ứng Tuần lễ Quốc gia phòng, chống thiên tai năm 2024 được phát động trong tháng 5, nhằm tiếp tục nâng cao tinh thần trách nhiệm của các cơ quan, ban, ngành, các huyện, thị xã, thành phố và sẵn sàng các phương án ứng phó với thiên tai. Đồng thời, tăng cường công tác thông tin, truyền thông nâng cao năng lực cộng đồng về phòng, chống thiên tai đến người dân tại cơ sở; sẵn sàng các phương án ứng phó với thiên tai, đặc biệt là mùa mưa bão, lũ năm 2024.

Sở NN&PTNT đề nghị các sở, ban, ngành, cơ quan, đơn vị và UBND các huyện, thị xã, thành phố phối hợp với cơ quan báo chí, truyền thông của tỉnh đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền qua hệ thống truyền hình, truyền thanh địa phương và mạng xã hội về chủ đề, mục đích, ý nghĩa của Tuần lễ Quốc gia phòng, chống thiên tai năm 2024; phổ biến tuyên truyền tài liệu, ấn phẩm truyền thông do Ban Chỉ đạo và địa phương xây dựng. Chủ động cân đối, bố trí từ các nguồn ngân sách nhà nước, Quỹ phòng, chống thiên tai và các nguồn kinh phí hợp pháp hoặc huy động từ nguồn vốn xã hội hóa để triển khai thực hiện bảo đảm thiết thực, tiết kiệm và hiệu quả phù hợp. 

Đức Cường