Nâng cao giá trị nông sản, sản phẩm làng nghề từ chương trình OCOP

TMO - Tham gia Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) của thành phố Hà Nội, nhiều chủ thể, địa phương đầu tư ứng dụng công nghệ cao, chế biến sâu trong sản xuất, cải tiến mẫu mã, tăng giá trị cho sản phẩm nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng...từ đó giá trị nông sản, sản phẩm của các làng nghề được nâng cao.

Hà Nội có lợi thế rất lớn trong phát triển sản phẩm OCOP. Trên nền tảng văn hóa lâu đời với 1.350 làng nghề và làng có nghề, hội tụ 47 nghề trong tổng số 52 nghề truyền thống của cả nước. Bên cạnh đó, Hà Nội còn có 1.136 hợp tác xã nông nghiệp đang hoạt động, 1.695 trang trại, 149 chuỗi liên kết, hơn 164 mô hình ứng dụng công nghệ cao và hàng nghìn sản vật nông nghiệp nức tiếng xưa nay, do vậy Hà Nội có nhiều lợi thế trong đánh giá, phân hạng sản phẩm. Sở NN&PTNT thành phố cho biết, những  năm gần đây, công nghiệp chế biến nông sản của Hà Nội có bước phát triển đáng ghi nhận. Nhiều doanh nghiệp đầu tư từ hàng chục đến hàng trăm tỷ đồng xây dựng nhà máy chế biến, kho lạnh, kho bảo quản… góp phần nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp, giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động.

Với lợi thế đó, Văn phòng Điều phối chương trình xây dựng nông thôn mới Hà Nội cho biết, từ năm 2019 đến nay, Hà Nội đã tổ chức đánh giá, phân hạng được 2.167 sản phẩm OCOP  chiếm khoảng  22% sản phẩm OCOP của cả nước. Hiện, 1.871 sản phẩm OCOP còn hiệu lực, trong đó có 6 sản phẩm 5 sao, 11 sản phẩm tiềm năng 5 sao, 1.162 sản phẩm 4 sao và 692 sản phẩm 3 sao. Năm 2023, Hà Nội đặt mục tiêu đánh giá, phân hạng được ít nhất 400 sản phẩm OCOP. Tính đến nay, các quận, huyện, thị xã trên địa bàn thành phố đã đăng ký đánh giá, phân hạng tổng số 559 sản phẩm, trong đó có 138 sản phẩm đăng ký đánh giá lại. Kể từ khi được UBND thành phố Hà Nội phát động năm 2019, Chương trình OCOP đã nhận được sự quan tâm, triển khai tích cực của các quận, huyện, thị xã. Cho đến nay, 29/30 quận, huyện, thị xã đã có sản phẩm tham gia đánh giá, phân hạng OCOP từ 3 sao trở lên.

Các sản phẩm OCOP của các huyện trên địa bàn thành phố được đẩy mạnh quảng bá, xúc tiến tiêu thụ. Ảnh: PH. 

Thời gian qua, Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội đã tổ chức nhiều hoạt động xúc tiến thương mại, tiêu thụ sản phẩm OCOP như: Tuần hàng tư vấn, giới thiệu và xúc tiến tiêu thụ sản phẩm OCOP, làng nghề, nông sản thực phẩm an toàn năm 2023 tại quận Bắc Từ Liêm và Long Biên. Mỗi tuần hàng có khoảng 50 gian hàng của 43 doanh nghiệp, chủ thể, hợp tác xã đến từ Hà Nội và 18 tỉnh, thành phố như Hà Tĩnh, Hà Giang, Yên Bái, Khánh Hòa, Lào Cai, Hòa Bình, Thanh Hóa, Quảng Nam, Quảng Ninh, Ninh Bình, Sơn La, Điện Biên, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên…

Bên cạnh đó, là sự kiện giới thiệu sản phẩm OCOP gắn với văn hóa các tỉnh miền núi phía bắc với quy mô hơn 100 gian hàng với khoảng 2.000 sản phẩm OCOP, đặc sản vùng miền của thành phố Hà Nội, 15 tỉnh miền núi phía bắc. Thành phố Hà Nội còn khai trương đi vào hoạt động 85 điểm giới thiệu, quảng bá sản phẩm OCOP. Cùng với đó, thành phố còn quan tâm, thường xuyên tổ chức các sự kiện, hội chợ, hội thảo, kết nối giao thương, trưng bày sản phẩm nhằm quảng bá, xúc tiến thương mại, tổ chức các tuần hàng giúp cho các chủ thể giới thiệu sản phẩm OCOP đến với người dân. Qua đó, sản phẩm OCOP và các đặc sản vùng miền từng bước được nhận diện, đánh giá cao về chất lượng, mẫu mã bao bì, phong phú về chủng loại, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, quảng bá sản phẩm OCOP gắn với du lịch làng nghề, du lịch nông thôn.

Ngoài các tuần hàng, hội chợ, xây dựng điểm bán các sản phẩm OCOP, Hà Nội còn tổ chức chuỗi các hoạt động tổ chức Chương trình “Festival nông sản Hà Nội lần 2 năm 2023”. Hoạt động này góp phần quảng bá các sản phẩm nông sản thực phẩm chế biến, sản phẩm OCOP, sản phẩm thủ công mỹ nghệ, làng nghề truyền thống tiêu biểu của Hà Nội và các tỉnh, thành phố tới người tiêu dùng thủ đô cũng như du khách trong nước và quốc tế. Sự kiện được đánh giá là hoạt động xúc tiến thương mại nông nghiệp quan trọng và là cơ hội để các đơn vị tham gia quảng bá sâu rộng thương hiệu, nâng cao giá trị sản phẩm…

Thời gian qua, nhiều sản phẩm OCOP đã không ngừng nâng cao chất lượng, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, đổi mới thiết kế mẫu mã bao bì, xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu sản phẩm. Nhờ vậy, nhiều sản phẩm đã nhanh chóng được thị trường đón nhận, giúp nông dân mở rộng quy mô sản xuất, tăng giá trị sản phẩm. Không chỉ tiêu thụ trong nước, nhiều sản phẩm đã xuất khẩu ra nước ngoài, góp phần nâng cao uy tín, chất lượng, khẳng định vị thế cho các sản phẩm OCOP.

Thông qua chương trình OCOP, các sản phẩm của làng nghề tại các địa phương được đẩy mạnh tiêu thụ. Ảnh: TT. 

Để đạt được mục tiêu và giúp các sản phẩm OCOP ngày càng khẳng định vị thế, Văn phòng Điều phối nông thôn mới Hà Nội cho biết: Hà Nội sẽ tiếp tục tập trung đào tạo tập huấn cho cán bộ quản lý và các chủ thể tham gia chương trình OCOP. Cùng với đó, các chủ thể có sản phẩm OCOP được UBND thành phố Hà Nội công nhận cần tiếp tục duy trì, nâng cao chất lượng, mẫu mã, bao bì sản phẩm, tăng cường liên kết theo chuỗi giá trị để đưa sản phẩm OCOP ngày càng phát triển. 

Các đơn vị phân phối, trung tâm thương mại, siêu thị, cửa hàng kinh doanh nông sản thực phẩm an toàn, cửa hàng kinh doanh đồ thủ công mỹ nghệ, điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP, các sàn giao dịch điện tử, bán hàng online tăng cường kết nối giao thương, tiêu thụ các sản phẩm OCOP để người tiêu dùng Thủ đô, trong nước và quốc tế nhận diện thương hiệu và tiêu thụ sản phẩm OCOP. Đẩy mạnh hợp tác và liên kết trao đổi, tiêu thụ giống vật tư, nông sản an toàn, sản phẩm OCOP, sản phẩm làng nghề Hà Nội với các tỉnh thành, các tỉnh thành với Hà Nội. Phối hợp chặt chẽ với các tỉnh trong việc kiểm soát số lượng, sản lượng nông sản lưu thông tiêu thụ tại Hà Nội và các tỉnh. Đẩy mạnh khâu xúc tiến thương mại, quảng bá nông sản an toàn, sản phẩm OCOP, sản phẩm làng nghề thông qua các hội chợ, hội nghị kết nối tiêu dùng...

Bên cạnh đó, cần chủ động tìm hiểu thị trường nước ngoài, chú trọng các thị trường trọng điểm như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc…thông qua các hoạt động khảo sát, xúc tiến thương mại nhằm định hướng xây dựng kế hoạch phát triển các sản phẩm nông sản chủ lực theo chuỗi, các sản phẩm nông sản chế biến sâu của Hà Nội theo hướng xuất khẩu và các tư duy mở rộng tìm kiếm thị trường cho sản phẩm, không nên phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống. Ngoài ra, ứng dụng đồng bộ các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, các thành tựu của cuộc cách mạng 4.0, công nghệ sinh học, cơ giới hóa, tự động hóa, công nghệ Nano trong quá trình sản xuất, sơ chế, đóng gói, chế biến, tiêu thụ sản phẩm nhằm tăng giá trị sản xuất.

Theo đánh giá của Bộ NN&PTNT, Chương trình OCOP tác động tích cực, đậm nét đến phát triển kinh tế nông thôn. Thứ nhất, chương trình góp phần khơi dậy tiềm năng đất đai, sản vật, lợi thế so sánh, đặc biệt là các giá trị văn hóa vùng miền để hình thành các sản phẩm OCOP tích hợp “đa giá trị”; gắn kết giữa phát triển nông nghiệp với dịch vụ, du lịch. Thứ hai, thông qua chương trình, nhiều địa phương quy hoạch được các vùng nguyên liệu đặc sản, phát triển các ngành nghề nông thôn, hình thành nhiều sản phẩm OCOP gắn với vai trò như một “đại sứ” chuyển tải những câu chuyện sản phẩm mang tính nhân văn của vùng, miền. Thứ ba, chương trình thúc đẩy phát triển sinh kế ở những vùng khó khăn và các nhóm yếu thế như đồng bào dân tộc thiểu số, phụ nữ. 

Sau 5 năm triển khai Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP), cả nước đã có 10.322 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên của 5.361 chủ thể; trong đó, có 51 sản phẩm 5 sao. Cả nước đặt mục tiêu ến năm 2025 ít nhất có 10.000 sản phẩm OCOP được công nhận từ 3 sao trở lên, trong đó có khoảng 400 - 500 sản phẩm đạt chứng nhận 5 sao. Củng cố và nâng cấp ít nhất 50% sản phẩm đã được đánh giá và phân hạng, ưu tiên phát triển sản phẩm gắn với thương hiệu và phát triển du lịch nông thôn.

Bích Hằng