Nâng cao chất lượng các công trình cấp nước sạch sinh hoạt

TMO - Bình Định đang bước vào thời điểm nắng nóng kéo dài, tuy nhiên hiện nay nhiều công trình cấp nước sinh hoạt ở các huyện miền núi đã xuống cấp, hư hỏng nghiêm trọng. Thực trạng này, đòi hỏi các ngành chức năng cần triển khai nâng cấp các công trình trên, nhằm đảm bảo nguồn nước sạch cho người dân, hạn chế tình trạng khai thác nước ngầm trên địa bàn.

Tại báo cáo “Tình hình thực hiện chính sách đầu tư các công trình thủy lợi, nước sinh hoạt đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi từ năm 2019 đến năm 2021”, Ban Dân tộc Hội đồng nhân dân tỉnh Bình Định cho biết, hiện nay trên địa bàn các huyện miền núi và vùng đồng bào dân tộc thiểu số có 94 công trình cấp nước tập trung vùng nông thôn với tổng công suất thực tế/thiết kế là 10.043/18.289 hộ, đạt 54,9%. Tỷ lệ người dân tại các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi sử dụng nước sạch từ công trình cấp nước tập trung đạt 12,8%.

Trong đó, chỉ  có 1 công trình được đánh giá hoạt động bền vững, 72 công trình hoạt động kém bền vững (công trình cấp nước tự chảy, công nghệ xử lý đơn giản) và 21 công trình không hoạt động. Trong số 94 công trình, chỉ 2 công trình có công nghệ xử lý nước hoàn chỉnh (lắng, lọc, khử trùng) và đảm bảo chất lượng nước; 92 công trình còn lại cấp nước không đạt chất lượng theo quy định. Các công trình chưa bền vững thường bị thiếu nước vào mùa nắng, chủ yếu là các công trình cấp nước tự chảy ở các huyện miền núi.

Tỷ lệ người dân tại các huyện miền núi và vùng đồng bào dân tộc thiểu số sử dụng nước sạch từ công trình cấp nước tập trung đạt 12,8%. Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu và thay đổi hiện trạng rừng đã làm cạn dần nguồn nước khiến việc cấp nước cho người dân những tháng mùa khô gặp nhiều khó khăn.

Công trình cấp nước sinh hoạt trên thôn Hà Vân Trên (huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định). Ảnh: Diễm Phúc 

Sở NN&PTNT Bình Định chỉ ra nguyên nhân các công trình cấp nước sinh hoạt tập trung tại các huyện miền núi và vùng đồng bào dân tộc thiểu số hầu hết hoạt động kém bền vững, hiệu quả thấp là do qua nhiều năm sử dụng bị hư hỏng, công tác duy tu bảo dưỡng chưa được quan tâm; năng lực quản lý vận hành các đơn vị cấp nước miền núi quá kém; nguồn nước vào mùa khô các công trình cấp nước tự chảy thường bị thiếu

Công nghệ xử lý nước tại các công trình cấp nước sinh hoạt tập trung tại các huyện miền núi và vùng đồng bào dân tộc thiểu số cũng chưa đạt yêu cầu theo quy chuẩn nước sạch. Các công trình này hiện không có kinh phí duy tu, bảo dưỡng.

Để khắc phục những hạn chế nêu trên, tỉnh Bình Định đã đề ra một số giải pháp để nâng cao chất lượng quản lý, sử dụng, khai thác và duy tu bảo vệ các công trình nước sinh hoạt trong thời gian tới.

Cụ thể, UBND các địa phương tiến hành khảo sát, đánh giá cụ thể toàn bộ thực trạng các công trình cấp nước sinh hoạt miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và đề xuất giải pháp gửi Sở NN&PTNT và các sở, ngành liên quan cùng Ban Dân tộc tỉnh thẩm định, tổng hợp trình UBND tỉnh báo cáo Hội đồng nhân dân tỉnh đưa vào kế hoạch 2022 - 2025 để sửa chữa, nâng cấp. 

Ngành nông nghiệp và các địa phương đầu tư đồng bộ từ đầu nguồn đến hộ gia đình để có nguồn nước ổn định, chất lượng nước sau xử lý đạt quy chuẩn; tính toán phương án thu phí phục vụ cho vận hành và bảo trì; đồng thời có chính sách hỗ trợ cho hộ nghèo, hộ đồng bào dân tộc thiểu số.

Tỉnh Bình Định tăng cường đầu tư đồng bộ các công trình hồ chứa phục vụ người dân miền núi (Ảnh minh họa) 

Đối với công trình cấp nước tập trung quy mô lớn, cấp nước liên vùng, tỉnh sẽ giao cho các đơn vị sự nghiệp công lập quản lý, khai thác; đối với công trình vừa và nhỏ giao UBND xã quản lý, cộng đồng vận hành. Với công trình cấp nước tập trung quy mô lớn, cấp nước liên vùng, tỉnh sẽ giao cho các đơn vị sự nghiệp công lập quản lý, khai thác; đối với công trình vừa và nhỏ giao UBND xã quản lý, cộng đồng vận hành.

Ngoài ra, tỉnh Bình Định cũng đề ra một số giải pháp đầu tư các dự án cấp nước sạch nông thôn đối với các xã trong kế hoạch đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025; trong đó, Sở NN&PTNT tiếp tục khảo sát, tham vấn ý kiến cộng đồng để đề xuất Ủy ban Nhân dân tỉnh xem xét đầu tư; UBND các địa phương làm chủ đầu tư xây dựng các công trình nước sạch nông thôn, lập dự án theo hình thức đối tác công tư, huy động nguồn lực hợp pháp triển khai thực hiện. 

Hiện nay, UBND tỉnh đang tiếp tục đầu tư hệ thống cấp nước tập trung cho các vùng nông thôn thiếu nước sạch tại các địa phương như thị xã An Nhơn, huyện Tây Sơn, huyện Phù Cát, huyện Phù Mỹ. UBND tỉnh đã trình Hội đồng nhân dân tỉnh xem xét tổng vốn đầu tư hơn 300 tỷ đồng.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bình Định đã đề nghị UBND tỉnh Bình Định cho chủ trương lập Đề án đánh giá hiện trạng công trình nước sạch nông thôn miền núi và các giải pháp thực hiện. Qua đó khảo sát hiện trạng; đánh giá nguồn nước, chất lượng nước; đề xuất các giải pháp.

Nguyễn Loan