Mở rộng mạng lưới cấp nước sạch cho người dân khu vực nông thôn

TMO - Thông qua các chương trình và lồng ghép nhiều nguồn vốn khác nhau, tỉnh Yên Bái đã và đang tích cực đưa nước sạch tới người dân vùng nông thôn.

Theo Chi cục Thuỷ lợi tỉnh Yên Bái, đến hết năm 2022 dân số nông thôn trên địa bàn tỉnh được tiếp cận và sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh khoảng trên 600.000 người, đạt 93%. Trong đó, tỷ lệ người dân nông thôn sử dụng nước sinh hoạt hợp về sinh từ công trình cấp nước tập trung là 29% với 358 công trình; tỷ lệ người dân nông thôn sử dụng nước sinh hoạt hợp về sinh từ công trình nhỏ lẻ là 62% với khoảng 100.000 công trình.

Tại địa phương này, chương trình cho vay nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn theo Quyết định 62 ngày 16/4/2004 của Thủ tướng Chính phủ, được Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Yên Bái tích cực triển khai trong thời gian qua. Các hộ gia đình được hỗ trợ để xây dựng, cải tạo công trình nước sạch và công trình vệ sinh. Đối tượng được hưởng chương trình này là các hộ gia đình khu vực nông thôn, mỗi hộ gia đình sẽ được vay vốn ưu đãi 20 triệu đồng. Theo Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Yên Bái, từ khi triển khai chương trình đến tháng 4/2023 đã có 92.577 hộ dân ở khu vực nông thôn được vay 960 tỷ đồng để làm mới, sửa chữa 150.000 công trình nước sạch và công trình vệ sinh đạt tiêu chuẩn quốc gia. 

Trong giai đoạn 2016 - 2020, Yên Bái đầu tư xây dựng, nâng cấp, sửa chữa 30 công trình cung cấp nước cho gần 12.400 hộ, với tổng vốn đầu tư 169 tỷ đồng. Bằng nguồn vốn vay của Ngân hàng Chính sách xã hội đã giúp nhân dân xây dựng được 10.700 công trình cấp nước hộ gia đình.  Các công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn tập trung đã được giao cho địa phương cơ sở và các đơn vị khai thác quản lý vận hành. Ở cấp xã đã thành lập ban quản lý vận hành công trình. Ngoài quản lý, vận hành, bảo dưỡng công trình, thành viên ban quản lý có trách nhiệm thực hiện bảo vệ các tác động bên ngoài gây ảnh hưởng đến nguồn nước, nguồn sinh thủy.

Các công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn tập trung đã được giao cho địa phương cơ sở và các đơn vị khai thác quản lý vận hành. Ảnh: MQ. 

Để thực hiện tốt chủ trương nâng cao tỷ lệ người dân nông thôn được tiếp cận và sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh, đáp ứng tiêu chí số 17.1 trong Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới, địa phương này đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ như: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền về nước sạch và vệ sinh môi trường; công tác quản lý vận hành công trình cấp nước nông thôn được quan tâm, UBND tỉnh có quyết định bàn giao tài sản cho UBND các xã quản lý, ban quản lý công trình hoạt động theo quy chế phân công nhiệm vụ từng thành viên trong ban quản lý nhằm phát huy tốt hiệu quả các công trình.

Ngoài nhiệm vụ quản lý, vận hành, bảo dưỡng công trình, thành viên ban quản lý còn có trách nhiệm thực hiện bảo vệ các tác động bên ngoài gây ảnh hưởng đến nguồn nước, nguồn sinh thủy. Cùng với đó, tiếp tục tập trung mọi nguồn lực đầu tư hạ tầng kỹ thuật cấp nước sinh hoạt tập trung, lồng ghép bằng nhiều nguồn vốn của các chương trình để xây dựng mới và cải tạo sửa chữa các công trình cấp nước sinh hoạt tập trung. Tỉnh chỉ đạo Ngân hàng chính sách xã hội sử dụng nguồn vốn giúp người dân xây dựng các công trình cấp nước nhỏ lẻ, tạo điều kiện để nhiều người được tiếp cận nguồn nước sinh hoạt hợp vệ sinh.

Tuy nhiên, trước tác động của tình hình thời tiết cũng như công tác quản lý tại một số địa phương, trên địa bàn tỉnh đã ghi nhận nhiều công trình bị xuống cấp, hư hỏng hoạt động kém hiệu quả do một số nguyên nhân chủ yếu như: Mưa bão, lũ ống, lũ quét gây hư hỏng, công tác quản lý khai thác và bảo vệ không tốt do thiếu kinh phí, ý thức bảo vệ của người dân chưa cao, việc thu phí nước gặp nhiều khó khăn.

Trước tình trạng này, nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả vận hành công trình cấp nước sạch, mở rộng mạng lưới cấp nước sạch khu vực nông thôn, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh sẽ tham mưu cho UBND tỉnh chỉ đạo các địa phương thực hiện nhiều giải pháp. Trong đó, tiếp tục tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động cấp nước sạch nông thôn, trên cơ sở cần phối hợp chặt chẽ giữa các ngành, các cấp, các đơn vị, cá nhân tham gia thực hiện chương trình. Xác định rõ trách nhiệm của chính quyền địa phương và người hưởng lợi đối với việc bảo vệ, sử dụng hiệu quả các công trình đã xây dựng. Đồng thời, tăng cường quản lý, bảo vệ và phát triển vốn rừng để tạo nguồn sinh thủy, tránh mất nguồn nước tự nhiên. 

Địa phương này tiếp tục sử dụng hiệu quả các nguồn lực để mở rộng mạng lưới cấp nước sạch nông thôn đến vùng sâu, vùng xa. 

Tỉnh Yên Bái đặt mục tiêu đến năm 2025 tỷ lệ dân số nông thôn sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 98%; duy trì hoạt động ổn định các công trình cấp nước hiện có; lồng ghép các chương trình, dự án đầu tư xây dựng nâng cấp, cải tạo sửa chữa, mở rộng, xây mới các công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn tập trung; hỗ trợ hộ dân xây dựng các công trình cấp nước nhỏ lẻ trong giai đoạn 2021 - 2025 và mục tiêu đến năm 2030, phấn đấu 100% dân số nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh

Kế hoạch thực hiện Chiến lược quốc gia về cấp nước sạch và vệ sinh nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045 đảm bảo cho khu vực nông thôn được tiếp cận dịch vụ cấp nước được thuận lợi, an toàn với chi phí hợp lý, đảm bảo vệ sinh hộ gia đình khu vực nông thôn, vệ sinh môi trường, phòng chống dịch bệnh, bảo đảm an ninh nguồn nước; góp phần phòng, chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu; cung cấp nước liên tục, đủ lưu lượng, chất lượng nước góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và bảo vệ sức khỏe con người; phát triển kinh tế - xã hội phải gắn với điều kiện tự nhiên và khả năng đáp ứng về nguồn nước; khai thác sử dụng đi đôi với bảo vệ nguồn nước, thích ứng biến đổi khí hậu. 

Các mục tiêu được đặt ra là đến năm 2025, tỷ lệ dân số nông thôn sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 98%, đến năm 2030, tỷ lệ này là 100%. Năm 2030 cũng phấn đấu trên 50% dân số nông thôn sử dụng nước sạch sinh hoạt đạt quy chuẩn. Năm 2045, tỉnh phấn đấu trên 80% số dân khu vực nông thôn được tiếp cận, sử dụng nước sạch và vệ sinh an toàn, bền vững… Yên Bái sẽ đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến nội dung của Kế hoạch thực hiện Chiến lược quốc gia về cấp nước sạch và vệ sinh nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045 đến các tổ chức, cá nhân. 

Cùng với tổ chức phát động Tuần lễ quốc gia nước sạch vệ vệ sinh môi trường nông thôn, hàng năm sẽ triển khai các hoạt động giáo dục, truyền thông để tuyên truyền phổ biến pháp luật, cơ chế chính sách nhằm thay đổi hành vi thói quen, sử dụng nước tiết kiệm hiệu quả; đa dạng loại hình truyền thông, tập trung ở vùng sâu, vùng xa, miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; huy động cả cộng đồng tham gia truyền thông nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, bảo vệ nguồn nước. 

Tỉnh cũng sẽ bổ sung ban hành các văn bản hướng dẫn, cơ chế, chính sách về lĩnh vực nước sạch và vệ sinh nông thôn đồng bộ, thống nhất, huy động tối đa các nguồn lực của xã hội cho đầu tư cho lĩnh vực nước sạch và vệ sinh nông thôn; đầu tư xây dựng mới các công trình cấp nước sạch nông thôn tập trung, gắn với khai thác quản lý vận hành theo quy hoạch được duyệt, đảm bảo an ninh nguồn nước, thích ứng biến đổi khí hậu, gắn với giám sát quản lý vận hành công trình; kết nối với hệ thống cấp nước đô thị ở những nơi có điều kiện phù hợp thuận lợi để đảm bảo công trình hoạt động hiệu quả, bền vững; ưu tiên sử dụng nguồn nước từ hệ thống công trình thuỷ lợi, hồ chứa, đập dâng cho cấp nước sinh hoạt. 

Tỉnh sẽ ưu tiên đầu tư công trình tạo nguồn cấp nước sinh hoạt tại vùng khó khăn về nguồn nước, công trình cấp nước sạch tập trung cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số; hỗ trợ các hộ dân vay vốn đầu tư xây dựng bể trữ nước và các hình thức trữ nước khác phù hợp với đặc thù vùng, miền để đảm bảo nhu cầu nước sinh hoạt.  Đối với cấp nước an toàn và thích ứng biến đổi khí hậu, sẽ thực hiện kế hoạch cấp nước an toàn, đảm bảo ứng phó thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu; xây dựng kế hoạch ứng phó với biến đổi khí hậu; đảm bảo duy trì tối thiểu nguồn cấp nước sinh hoạt trong trường hợp thiên tai, dịch bệnh… 

Năm 2023, tỉnh Yên Bái phấn đấu có thêm 06 xã đạt chuẩn nông thôn mới, nâng tổng số xã trong toàn tỉnh lên 105/150 xã về đích xây dựng nông thôn mới. Một trong những nhiệm vụ quan trọng để các địa phương về đích xây dựng nông thôn mới là đảm bảo nguồn nước sạch và vệ sinh môi trường khu vực nông thôn. 

Thanh Nga