Lào Cai: Chú trọng bảo vệ, tái tạo nguồn lợi thuỷ sản

TMO - Những năm gần đây, tỉnh Lào Cai đặc biệt chú trọng công tác bảo vệ và tái tạo nguồn lợi thủy sản thông qua tăng cường tuyên truyền, thả cá tái tạo và kiểm soát chặt hoạt động khai thác trên các sông, hồ tự nhiên.

Nhằm khắc phục tình trạng suy giảm tài nguyên thuỷ sản do tác động của khai thác quá mức, biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường nước, các ngành chức năng tỉnh Lào Cai đã tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật về thủy sản đến người dân, nhất là tại các địa bàn ven sông, suối, hồ chứa.

Song song với đó, công tác kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động khai thác thủy sản được siết chặt, kiên quyết ngăn chặn các hình thức đánh bắt hủy diệt như sử dụng xung điện, chất nổ, hóa chất độc hại.

Hằng năm, tỉnh tổ chức các đợt thả cá giống tái tạo nguồn lợi tại nhiều thủy vực tự nhiên, góp phần phục hồi hệ sinh thái thủy sinh. Nhiều mô hình bảo vệ thủy sản dựa vào cộng đồng bước đầu phát huy hiệu quả, nâng cao ý thức trách nhiệm của người dân trong việc giữ gìn nguồn lợi lâu dài.

Cụ thể, tính đến hết tháng 11 năm 2025, Lào Cai đã tổ chức hai đợt thả gần 140.000 con giống các loại tại hồ Thác Bà (xã Yên Bình) và sông Hồng, gần khu vực bãi cá đẻ đoạn chảy qua xã Bảo Thắng.

Không chỉ có sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, nhiều hộ dân còn tự nguyện xã hội hóa nguồn giống, trực tiếp thả cá, thể hiện sự đồng thuận và trách nhiệm trong bảo vệ hệ sinh thái sông suối. Các giống thủy sản được thả gồm cá Chày, cá Chép, cá Bỗng, cá Trắm cỏ, Trắm đen xuống sông Hồng (đoạn qua xã Bảo Thắng).

Hoạt động góp phần bổ sung, phục hồi quần đàn và cải thiện chất lượng môi trường sinh thái. Đáng chú ý, hoạt động thả cá tái tạo nguồn lợi thủy sản được triển khai trên cơ sở phối hợp giữa Sở Nông nghiệp và Môi trường với Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Lào Cai trong lĩnh vực phóng sinh, bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Tỉnh Lào Cai tổ chức thả cá giống phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu địa phương. (Ảnh: CN). 

Giai đoạn 2021 - 2025, các chương trình phóng sinh, thả giống tái tạo nguồn lợi được tổ chức từ 2 – 4 đợt/năm, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng. Mới đây, hai bên tiếp tục ký kết hợp tác giai đoạn 2026 - 2030, xác định đây là nhiệm vụ lâu dài, cần duy trì thường xuyên tại các khu vực sông, suối, hồ chứa có môi trường nước sạch, đủ điều kiện sinh trưởng cho các loài thủy sản. Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lào Cai cùng Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Lào Cai đã ký kết Bản ghi nhớ hợp tác giai đoạn 2026 - 2030 về phóng sinh, tái tạo và bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Bên cạnh đó, tại xã Bảo Thắng, nơi sông Hồng chảy qua với nhiều bãi cá đẻ tự nhiên, ý nghĩa của hoạt động thả cá càng rõ nét. Lãnh đạo UBND xã Bảo Thắng cho biết: Hệ thống thủy văn phong phú đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển kinh tế địa phương và là môi trường sống quan trọng của nhiều loài cá bản địa.

Tuy nhiên, nguồn lợi thủy sản đang suy giảm do môi trường sống bị thu hẹp, chất lượng hệ sinh thái giảm sút, trong khi tình trạng sử dụng ngư cụ cấm, khai thác trong mùa sinh sản, đánh bắt cá non vẫn còn xảy ra ở một số nơi. Hoạt động phóng sinh tái tạo nguồn lợi thủy sản là một sáng kiến cộng đồng ý nghĩa, kết hợp truyền thống văn hóa tâm linh với mục tiêu phát triển bền vững, bảo vệ môi trường.

Đây là hoạt động thiết thực nhằm bổ sung, phục hồi quần thể thủy sản tự nhiên tại sông Hồng và các thủy vực khác trên địa bàn xã. Xã Bảo Thắng kiến nghị các xã, phường tiếp tục tăng cường tuyên truyền để người dân không sử dụng các phương tiện khai thác hủy diệt như kích điện, không khai thác trong mùa sinh sản và không đánh bắt cá non.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, địa phương có hệ thống sông, suối, hồ chứa đa dạng, với hai con sông lớn là sông Hồng và sông Chảy, cùng nhiều hồ tự nhiên, nhân tạo. Đây là nơi hiện diện nhiều loài thủy sản quý hiếm, có giá trị kinh tế cao, đồng thời có các bãi cá đẻ tự nhiên thuộc hệ thống bãi đẻ quốc gia.

Bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản nhằm bảo vệ sinh kế lâu dài cho người dân. (Ảnh: TD).

Để bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản, trước đó, Chính phủ đã ban hành Quyết định 389/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản thời kỳ 2021 - 2030, trong đó xác định trên địa bàn Lào Cai có ba khu vực bảo vệ nguồn lợi và bốn khu vực cấm khai thác có thời hạn trên hệ thống sông Hồng và sông Chảy, từ ngày 1/3 đến 31/7 hằng năm. Cùng với đó, UBND tỉnh Lào Cai đã ban hành Kế hoạch 349/KH-UBND, làm căn cứ để triển khai đồng bộ các giải pháp bảo vệ, phục hồi nguồn lợi thủy sản.

Hằng năm, sự kiện thả cá tái tạo nguồn lợi được tổ chức tại nhiều địa phương góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng, từng bước phục hồi hệ sinh thái thủy sinh. Tuy nhiên, theo đánh giá của ngành chức năng, nguồn lợi tự nhiên vẫn chưa tăng đáng kể do môi trường sống bị thu hẹp, hệ sinh thái suy giảm, trong khi một bộ phận người dân vẫn vi phạm quy định, sử dụng ngư cụ hủy diệt. Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường khẳng định: Để bảo tồn và bảo vệ nguồn lợi thủy sản cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, trước hết là tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật về khai thác, xây dựng kế hoạch hằng năm, hướng dẫn người dân không sử dụng kích điện, không khai thác trong mùa sinh sản, không đánh bắt cá non.

Chú trọng bảo vệ và tái tạo nguồn lợi thủy sản không chỉ là nhiệm vụ trước mắt mà còn mang ý nghĩa lâu dài đối với phát triển kinh tế – xã hội bền vững của tỉnh Lào Cai. Những kết quả bước đầu cho thấy, việc tăng cường bảo vệ nguồn lợi thủy sản góp phần bảo vệ môi trường sinh thái. Tuy nhiên, trước những thách thức từ biến đổi khí hậu, nhu cầu khai thác ngày càng gia tăng và nguy cơ ô nhiễm nguồn nước, thì công tác bảo vệ thủy sản vẫn cần được triển khai thường xuyên, liên tục và bài bản hơn.

Trong thời gian tới, Lào Cai tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, nhân rộng các mô hình cộng đồng tự quản, đồng thời tăng cường ứng dụng khoa học kỹ thuật trong quản lý, giám sát tại các hệ thống sông, hồ tự nhiên. Đây cũng là nền tảng quan trọng để bảo vệ hiệu quả, tái tạo bền vững nguồn lợi thủy sản, góp phần ổn định sinh kế cho người dân và phát triển kinh tế xanh, hài hòa với môi trường.

Huy Phong