Lai Châu đẩy mạnh phát triển ngành công nghiệp chế biến

TMO - Tận dụng lợi thế về nguồn nguyên liệu nông, lâm nghiệp, tỉnh Lai Châu đang đẩy mạnh phát triển công nghiệp chế biến. 

Toàn tỉnh Lai Châu hiện có trên 9.800ha chè, trên 6.300ha mắc-ca, gần 4.000ha chuối, 25.600ha rừng trồng sản xuất, 1.000ha diện tích nuôi trồng thủy sản, trên 60ha cây sâm được trồng tập trung và một số diện tích trồng phân tán dưới tán rừng… Đây là nguồn nguyên liệu đa dạng, cơ sở để tỉnh thu hút doanh nghiệp đầu tư phát triển công nghiệp chế biến nhằm tạo sản phẩm có chất lượng, giá trị, đáp ứng nhu cầu thị trường. 

Hiện, toàn tỉnh có 40 nhà máy, hợp tác xã, cơ sở chế biến chè quy mô vừa và nhỏ. Các sản phẩm chủ yếu là chè xanh sao lăn, chè xanh duỗi, chè olong, matcha, kim tuyên, sencha… tập trung tại địa bàn các huyện: Tam Đường, Tân Uyên và thành phố Lai Châu. Thị trường tiêu thụ của sản phẩm chè chủ yếu ở Afghanistan, Pakistan, Đài Loan; một số sản phẩm chế biến sâu được tiêu thụ tại thị trường trong nước và xuất khẩu ủy thác sang thị trường Đức, Hà Lan.

Hiện nay, 100% cơ sở chế biến chè xanh, chè xanh chất lượng cao đã ứng dụng cơ giới hóa vào các khâu sao, vò chè. Các thiết bị chế biến thủ công, lạc hậu đã được thay thế bằng các thiết bị chế biến mới, bán công nghiệp, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm. Ngoài việc đầu tư cho khâu chế biến, các cơ sở sản xuất cũng tăng cường đầu tư cho khâu đóng gói, bảo quản, cải tiến mẫu mã sản phẩm, bao bì, dán tem nhãn để truy xuất nguồn gốc sản phẩm, vì vậy chất lượng và giá trị sản phẩm chè của Lai Châu được cải tiến một cách rõ nét.

Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh còn có 1 nhà máy chế biến mủ cao su tại xã Nậm Tăm (huyện Sìn Hồ) với công suất 5.000 tấn/năm; 2 nhà máy chế biến mắc-ca đang đầu tư xây dựng với công suất 6.000 tấn quả tươi/nhà máy/năm; 1 nhà máy chế biến chuối với công suất 100 tấn chuối tươi nguyên liệu/năm; gần 80 cơ sở chế biến gỗ và lâm sản ngoài gỗ; 4 cơ sở chế biến sản phẩm thủy sản và một số cơ sở chế biến quế quy mô nhỏ. 

Hiện nay, 100% cơ sở chế biến chè xanh, chè xanh chất lượng cao đã ứng dụng cơ giới hóa vào các khâu sao, vò chè. 

Trong năm 2024, kim ngạch xuất khẩu của Lai Châu đạt 20,11 triệu USD, bằng 112% kế hoạch, tăng 31,9% so với năm 2023 (giá trị xuất khẩu hàng địa phương đạt 15,13 triệu USD, bằng 163,2% kế hoạch, tăng 87,3% so với năm 2023). Các mặt hàng xuất khẩu gồm chè khô chế biến, vỏ cây bời lời, cây mía đường tươi, hạt lạc nhân, hạt húng quế…

Đối với hoạt động chế biến chè, Tân Uyên được mệnh danh là “thủ phủ” của cây chè tại Lai Châu. Địa phương này có nhiều chính sách khuyến khích hỗ trợ việc khai thác chế biến, sản xuất chè để tạo ra sản phẩm chè có chất lượng trên thị trường trong và ngoài nước. Toàn huyện hiện có  3.617,4ha chè, trong đó chè kinh doanh 3.327,5ha.

Trong những năm gần đây, huyện Tân Uyên chú trọng phát triển các mô hình kinh tế trọng điểm trong việc thu hút đầu tư, liên kết hình thành các vùng sản xuất hàng hóa tập trung gắn với chế biến, tiêu thụ sản phẩm, nhất là đối với sản phẩm chè. Điều đó thể hiện qua việc kêu gọi, thu hút các công ty, doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX) liên kết với người dân xây dựng nhà máy chế biến chè theo hướng chế biến sâu.

Thời gian qua đã kêu gọi thu hút được 4 công ty, HTX xây dựng nhà máy chế biến chè, nâng tổng số lên 15 nhà máy chế biến. Để thu hút, tạo cơ hội, điều kiện cho doanh nghiệp, hợp tác xã, các hộ sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm chè trên địa bàn, huyện thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp.

Với mục tiêu phát triển bền vững các cây công nghiệp chủ lực theo hướng hàng hóa, gắn sản xuất với phát triển công nghiệp chế biến, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, bảo vệ môi trường sinh thái, phát triển sản phẩm theo chuỗi giá trị, nâng cao sức cạnh tranh sản phẩm trên thị trường.

Các sản phẩm công nghiệp chế biến tại Lai Châu được đẩy mạnh tiêu thụ. Ảnh: BCT. 

Tỉnh Lai Châu đã đặt ra các chỉ tiêu cụ thể đến năm 2030 cho từng loại cây trồng. Trong đó, cây chè giữ ổn định và đầu tư thâm canh diện tích khoảng 10.000 ha, sản lượng chè búp tươi đạt 90.000 tấn/năm. Đến năm 2030, có 2.500 ha chè sản xuất an toàn: Vietgap, hữu cơ, RA… 100% diện tích chè sản xuất tập trung được quản lý, cấp mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc.

Về cây cao su, sản xuất phấn đấu đạt 14.000 tấn mủ/năm; toàn bộ diện tích được cấp mã số vùng trồng, 100% lượng mủ có truy xuất nguồn gốc; trên 10% diện tích cây cao su được cấp chứng chỉ rừng bền vững. Chú trọng mở rộng thị trường xuất khẩu đối với sản phẩm cây chè và cao su góp phần phát triển kinh tế địa phương.  

Tỉnh Lai Châu khuyến khích các doanh nghiệp chế biến đổi mới công nghệ sản xuất, tăng cường chế biến sâu, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến, đưa kinh tế số vào chuỗi giá trị để nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của sản phẩm. Chủ động chế biến, nghiên cứu mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm, tháo gỡ rào cản thương mại, đàm phán mở rộng thị trường xuất khẩu.

Đối với các sản phẩm chè, duy trì các thị trường xuất khẩu truyền thống (Pakistan, Trung Quốc, Nga, Indonesia...), phát triển các thị trường tiềm năng: EU và các nước tham gia hiệp định EVFTA, IPA...; mở rộng xuất khẩu sang thị trường của các nước phát triển như Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc, EU, Mỹ… Đối với sản phẩm mủ cao su, tăng cường xuất khẩu trực tiếp sang Trung Quốc, Hoa Kỳ, Singapore, Đài Loan, Hàn Quốc, Châu Âu...; đẩy mạnh đàm phán xuất khẩu trực tiếp các sản phẩm chủ lực qua cửa khẩu Ma Lù Thàng/Lai Châu. 

Năm 2025 là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, năm cuối thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025, địa phương này đề ra mục tiêu hướng đến giá trị sản xuất công nghiệp năm 2025 phấn đấu đạt trên 8.850, tỷ đồng, tăng 2,3% so với năm 2024. Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa trên địa bàn năm 2025 ước đạt 27,82 triệu USD, tăng 9,4% so với ước thực hiện năm 2024, trong đó giá trị xuất khẩu hàng hóa của địa phương đạt 16,64 triệu USD, tăng 10% so với ước thực hiện năm 2024…

Với lợi thế về vùng nguyên liệu gắn, Lai Châu sẽ đẩy mạnh thu hút đầu tư vào công nghiệp chế biến để phát huy giá trị. Cùng với hình thành vùng sản xuất nông lâm nghiệp, thì đi đôi với đó là thu hút, hình thành các cơ sở công nghiệp chế biến, tiếp đến là kết nối doanh nghiệp phân phối, đưa sản phẩm ra thị trường.

Năm 2025, ngành Công Thương tỉnh Lai Châu triển khai thực hiện các đề án khuyến công được phê duyệt nhằm hỗ trợ các tổ chức, cá nhân đầu tư, ứng dụng khoa học công nghệ nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm; xây dựng nhãn hiệu; thiết kế mẫu mã, bao bì đóng gói sản phẩm; tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ sở giới thiệu, quảng bá sản phẩm của địa phương.

Hoàng Nam